عنوان

بررسی فیتوشیمیایی و فیزیولوژیک چند گونه از جنس جاشیر در استان آذربایجانشرقی

Number

‭۱۹۵۹پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی فیتوشیمیایی و فیزیولوژیک چند گونه از جنس جاشیر در استان آذربایجانشرقی

First Statement of Responsibility

/سید مهدی رضوی خسروشاهی

Name of Publisher, Distributor, etc.

تبریز:دانشگاه تبریز

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۵۲‬ص.‬

Other Physical Details

:جدول،نمودار،مصور‮‭۳۰‬*‮‭۲۹‬س.م+لوح فشرده

Text of Note

چاپی

Text of Note

واژه نامه بصورت زیرنویس

Text of Note

کتابنامه ص.:‮‭۱۴۵-۱۵۰‬

Dissertation or thesis details and type of degree

دکترای تخصصی

Discipline of degree

فیزیولوژی گیاهی

Date of degree

‮‭۱۳۸۶/۱۲/۰۵‬

Body granting the degree

تبریز:دانشگاه تبریز

Text of Note

جنس جاشیر ‮‭(Prangos)‬ از تیره چتریان، شامل ‮‭۳۰‬ گونه می‌باشد که در نواحی معتدل کره زمین از چین تا اروپای شرقی انتشار دارند ‮‭۱۵‬ .گونه جاشیر بومی ایران می‌باشند که ‮‭۵‬ گونه آندمیک ایران هستند .گونه‌های مختلف جاشیر از زمانهای کهن در ایران، ترکیه، آسیای میانه، قفقاز و مدیترانه به عنوان گیاهان دارویی در درمان بیماریهایی همچون کرمهای روده‌ای، هموروئید، برص، زخمهای پوستی وخونریزیهای حاد مورد استفاده قرار می‌گرفتند .از طرف دیگر این گیاهان به دلیل ارزش قابل توجه غذایی در نقاط مختلف ایران از دیرباز به عنوان علوفه مورد استفاده بوده‌اند .در این پژوهش برخی جنبه‌های فیتوشیمیایی و فیزیولوژیک ‮‭۴‬ گونه از جنس جاشیر بومی استان یعنی‮‭P. uloptera‬ ،‮‭P. ferulaceae‬ ، ‮‭P. pabularia‬ و ‮‭P. coryombosa‬ مورد بررسی قرار گرفت .به منظور جداسازی متابولیتهای ثانویه، اندام هوایی و ریشه این گیاه با دستگاه سوکسیله و به ترتیب با حلالهای ‮‭n‬ هگزان دی‌کلرومتان عصاره‌گیری شد .عصاره‌های هگزانی، دی‌کلرومتان ومتانول با روشهای کروماتوگرافی لایه نازک ‮‭(TLC)‬ مورد تجزیه قرار گرفتند .عصاره‌های متانولی با استفاده از دستگاه ‮‭HPLC‬ و با استفاده از ستون ‮‭ODS‬خالص سازی شدند .ترکیبات بدست آمده از هر کدام از عصاره‌ها با استفاده از روشهای طیف سنجی مثل‮‭UV‬ ، ‮‭۱D NMR‬ و ‮‭۲D NMR‬ تعیین ساختمان شدند .به منظور شناسایی ترکیبات فرار گیاهان مورد بررسی، میوه و گل آذین بعد از خرد شدن با استفاده از دستگاه کلونجر اسانس گیری شد .اسانس‌های بدست آمده با دستگاه‮‭MS - GC‬مورد تجزیه قرار گرفتند .در مطالعات فیزیولوژیک به منظور زمینه سازی کشت و اهلی کردن، رکود بذر و نیازمندیهای غذایی این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت .در مجموع در این بررسیها، ‮‭۴۶‬ ترکیب متابولیت ثانویه از چهار گونه مورد بررسی جاشیر جداسازی و شناسایی شد که برخی از آنان به عنوان ترکیبات جدید مطرح می‌باشند .در گونه ‮‭P. coryombosa‬ ترکیب شاخص اسانس بتا- المن بود در صورتی که در سه گونه دیگر مورد بررسی، آلفا- پینن جزء اصلی اسانس را تشکیل می‌داد .در گونه‌های جاشیر متابولیتهای ثانویه مهمی با اثرات بیولوژیک قابل توجه وجود دارد .بین ‮‭P. coryombosa‬ و سه گونه دیگر مورد بررسی از جنس جاشیر، تفاوت عمده از نظر ترکیبات شیمیایی وجود داشت که می‌تواند از دیدگاه کموتاکسونومی حائز اهمیت باشد .نتایج نشان داد که در هر چهار گونه مورد بررسی، رکود بذر به دنبال‮‭۲‬ - ‮‭۳‬ماه تیمار سرمای مرطوب‮‭۵) (c‬برطرف می‌گردد .بنابراین نوع رکود دانه در گونه‌های جاشیر، مورفوفیزیولوژیک می‌باشد که منحصرا با تیمار سرمای مرطوب به مدت طولانی شکسته می‌شود، که این شرایط در زیستگاههای طبیعی این گیاهان فراهم است .به کارگیری محلول غذایی هوگلند در کشت این گیاهان با مقادیر کاهش یافته ازت و گوگرد به ترتیب در حد ‮‭۱‬ و ‮‭۶‬ میلی مول نشان داد که افزایش رشد گیاهان در این شرایط نسبت به شاهد معنی‌دار است .رشد در زمینهای شنی و سنگلاخی باعث سازش این گیاهان به شرایط فقر و کمبود عناصر غذایی شده است .

Text of Note

the genus Prangos (Apiaceae) is represented by thirty species distributed in temperate regions from China to east Europe. Fifteen species of the Prangos genus are indigenous to Iran which five of them are endemic. Different species of the Prangos genus have been used in treatment of intestinal worms, hemorrhoids, leukoplakic disease, scars and bleeding in Iran, Turkey, Central Asia, Caucasia and Mediterranean for a long time. In addition some species of Prangos have high nutritional value and are used as animal feeder in many parts of Iran. In this investigation some phytochemical and physiological aspects of four species of Prangos including P. uloptera, P. pabularia, P. ferulaceae, P.coryombosa, that are indigenous to East Azarbaijan Province have been studied. In order to purify of secondary metabolites, aerial parts and roots of plants, were soxhlet extracted, with n- hexane, dichloromethane and methanol, successively. The hexanic and dichlorometanic extracts were analyzed by VLC and TLC techniques, respectively. The methanolic extracts were purified by HPLC apparatus using ODS column. The Structure of the purified compounds were determined by spectroscopic methods (UV, 1D and 2D NMR). In order to identify of volatile compounds, fruits and umbels of the plants, were crushed and subjected to water distillation using a Clevenger apparatus, The obtained essential oils were analayzed by GC- MS. Forty seven secondary metabolites were identified from four Prangos species that belong to coumarins, furanocoumarins and flavonoides. Some of this compounds are being reported for the first time. While beta- elemen was the major components of the essential oils of P.coryombose, other species were dominated by alpha- pinene. Important secondary metabolites identified in this work and their well known biological properties, imply that tested species of Prangos could find various applications in medicine. Morever, identification of chemical composition of P. coryombosa compared with other Prangos species could have chemotaxonomic significance. With the aim of domestication and cultivation, seeds dormancy and nutritional requirements of plants were investigated. Dormancy breaking occurred after 2-3 months stratification at 5?C. Application of Hoagland nutrient solution with lowered concentration of nitrogen and phosphorus to 1 and 6 mM respectively, resulted in higher growth compared with control plants. Results of seed germination tests suggested that, seed dormancy of Prangos species is of morphophsiologic type and could be broken only by relatively long period of chilling, which could be supplied readily in its natural habitat. Moreover, growing on sandy soils has been led to an adaptation to low availability of nutrients in the Prangos species.

Prangos

coumarin

furanocumarin

alpha-pinene

Morphophysiological dormanoy

رضوی خسروشاهی، سید مهدی

حاجی بلند، رقیه، استاد راهنما

ناظمیه، حسین، استاد راهنمای همکار

دل آذر، عباس، استاد مشاور

مظفریان،، استاد مشاورهمکار

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی