تحلیلی بر عوامل موثر در رشد شتابان کلانشهرها و تحول ساختار فضایی آنها در ایران ( مورد :تبریز)
First Statement of Responsibility
/بهمن هادیلی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده ی علوم انسانی و اجتماعی ، گروه جغرافیا
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۲۶۱ ص ، جدول ۳۰*۲۹ س.م + یک لوح فشرده
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
واژه نامه بصورت زیر نویس
Text of Note
کتابنامه .: ۲۵۷-۲۶۶
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
جهت ارتقاء به مرتبه استاد یاری
Discipline of degree
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
Date of degree
۱۳۸۵/۰۴/۱۵
Body granting the degree
تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده ی علوم انسانی و اجتماعی ، گروه جغرافیا
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
یکی از ویژگی های بر جسته شهر نشینی در کشورهای در حال توسعه رشد روزافزون کلانشهرها است .کلانشهرها اغلب به صورت مراکز فعالیتهای عمده و تصمیم گیری با مشکلات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، و زیست محیطی متعددی مواجه بوده اند کلانشهر تبریز بیشترین تاثیر را در منطقه آذربایجان و شمالغرب کشور پذیرا شده و علیرغم قطب رشد بودن نتوانسته توسعه و پیشرفت سایر نواحی را به دست آورد .مشکلات و معضلات عدیده ای از جمله فزونی آسیبهای اجتماعی، وجود نارسائی در سیستم خدمات رسانی شهری، نزول سیمای کالبدی، مسائل اقتصادی و افزایش هزینه های زندگی، ازدحام ترافیکی در سطح شهر همگی منتج از رشد بی رویه شهر تبریز طی دهه های اخیر بوده که تهدیدی برای توسعه پایدار شهری می باشند جهت تحلیل و بررسی موضوع پژوهش، عوامل متعددی مورد ملاحظه قرار گرفته اند و با بررسی و شناخت مکانیسم ها و فرآیند تغییر و تحول کلانشهرها در ایران، به تحلیل آثار و پیامدهای رشد فضایی کلانشهر و ارائه رهنمودهایی برای بهبود برنامه ریزی شهری جهت هماهنگ کردن خط و مشی ها و برنامه و طرح های شهری متناسب با رشد اینگونه شهرها پرداخته ایم.در این پژوهش بعد از معرفی چارچوب نظری و روش تحقیق سابقه موضوع و پیشینه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته، ضمن بررسی دیدگاههای مختلف شهرسازی در دنیا، تجارب برخی از کشورها در رابطه با ساماندهی فضایی کالبدی کلانشهرها مورد توجه قرار می گیرد .با توجه به ماهیت موضوع و چارچوب مطالعه از روشهای تاریخی، تحلیلی و تطبیقی استفاده شده و مطالعات میدانی از مناطق و بافتهای مختلف مسکونی شهر تبریز با بهره گیری از روش نمونه گیری و سیستماتیک انجام گرفته است.یافته های پژوهشی حاکی از آن است که تراکم واحدهای صنعتی و خدماتی بزرگ در محدوده کوچکی از منطقه تبریز تعادلهای فضایی کالبدی و زیست محیطی شهر و پیرامون آن را بهم ریخته و کانونهای زیستی اطراف را نیز دگرگون کرده است .بخش مسکن در شهر تبریز با دگرگونی های کمی و کیفی چشمگیری همراه بوده ولی در مجموع وضعیت مسکونی فعلی شهر نسبت به شرایط اوایل دهه ۵۰۱۳۴۰ بهبود کلی یافته است .رشد فزاینده جمعیت و محدودیت زمین جهت ساخت و سازها در تبریز از جمله عواملی بوده اند که قیمت متوسط زمین زیربنای مسکونی و اجاره بهای مسکن را بالا برده و موجب گرایش به ایجاد طبقات بیشتر و افزایش تراکم ساختمانی شده است .تخلفات ساختمانی و شهرسازی بعضی از منطقه های شهری، نابسامانی فضایی کالبدی آن ناحیه ها را به همراه داشته است .قیمت زمین، زیر بنا و اجراه بها واحد مسکونی در بین بافتهای مختلف شهر از جمله طراحی شده و حاشیه ای به ده برابر می رسد .به پیروی از روند تغییر قیمت، وضعیت کالبدی و بافتها نیز به طور متناظر تغییر می کنند .به طور کلی عمده ترین اثر شتاب شهر نشینی و رشد پر شتاب شهر را می توان در درهم ریزی نظام توزیع خدمات و نارسایی سیستم خدمات آن دید که به تناسب شدت گیری شتاب توسعه کالبدی شهر و افزایش جمعیت از نقطه نظر خدمات مختلف شهری دچار کمبود و نارسایی گشته است.در پایان تحقیق پیشنهاداتی جهت رفع مشکلات و ساماندهی کلانشهرهای ایران) وتبریز (بر اساس رویکرد جدید صبرنامه ریزی استراتژیک ارائه شده است.