بررسی اثرات همزیستی توأم قارچهای مایکورایزای آربوسکولار و باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی بر عملکرد، میزان پروتئین و جذب برخی عناصر غذایی یونجه در سطوح مختلف شوری
First Statement of Responsibility
/محمدرضا اسفندیاری
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
تبریز : دانشگاه تبریز
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۶۸،XI ص
GENERAL NOTES
Text of Note
جدول ، نمودار
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
بصورت زیرنویس
Text of Note
ص.: I-IX
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
کارشناسی ارشد
Discipline of degree
خاکشناسی
Date of degree
۱۳۸۲/۱۲/۲۵
Body granting the degree
تبریز : دانشگاه تبریز
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
شوری خاک پدیدهای است جهانی که در اغلب شرایط اقلیمی رخ میدهد، ولی جدیترین تهدید آن مربوط به زمینهای مناطق خشک و نیمهخشک تحت کشت آبی میباشد .رشد گیاه، جذب و متابولیسم عناصر غذایی و سنتز پروتئین، همگی تحت شرایط شوری متأثر میشوند .یونجه مهمترین گیاه علوفهصای در نواحی خشک و نیمهص خشک ایران است که اغلب در خاکهای متأثر از شوری کشت میشود .در پژوهش حاضر اثرات همزیستی توأم قارچصهای مایکورایزای آربوسکولار (AMF) و باکتری سینورایزوبیوم ملیلوتی (Sinorhizobium meliloti) بر عملکرد و جذب برخی عناصر غذایی یونجه در سطوح مختلف شوری مورد بررسی قرار گرفت .گیاه یونجه، رقم قرهصیونجه، در بستر شنی با سه گونه قارچGlomus mosseae ، G. intraradices و G. versiforme و/یا باکتری S. meliloti تلقیح شده و یا به عنوان شاهد، بدون تلقیح باقی ماندند .دو هفته پس از کاشت بذور، چهار سطح شوری۳/۱ ،۵/۳ ، ۵/۵ و ۵/۸ دسیزیمنس بر متر) بهترتیب ۱S تا ۴S) حاوی مخلوطی از نمکهایNaCl ،۲CaCl ، ۴MgSO و) ۴SO۲Na بهترتیب w/v ۰۹/۱ : ۰۳/۲ : ۲۵/۱ : ۱) بهصورت روزانه و به مدت سه ماه به گلدانها اضافه شدdSm ۳/۱)-. ۱S (۱،EC محلول غذایی در آب معمولی بهعنوان محیط پایه بود .نتایج آنالیزهای آماری نشان داد که گیاهان مایکورایزایی در تمام سطوح شوری از غلظت فسفر ریشه و شاخساره بالاتری نسبت به گیاهان غیر مایکورایزایی برخوردار بودند .(>(۰۵/۰P گیاهان تلقیح شده با G. mosseae کمترین کاهش را در غلظت فسفر شاخساره با افزایش شوری نشان دادند .افزایش معنیدار در وزن خشک ریشه و شاخساره و همینطور نسبت وزن خشک ریشه به شاخساره در گیاهان تلقیح شده با گونههای قارچی G. mosseae و G. intraradices نسبت به تلقیح با G. versiforme و یا عدم تلقیح قارچی مشاهده شد .(>(۰۵/۰P دو گونه اول همچنین درصد کلنیزاسیون ریشه بالاتری را در ریشه گیاهان میزبان خود نسبت به گونه G. versiforme ایجاد کردند .اگرچه غلظت کلراید ریشه با افزایش شوری افزایش یافت، ولی گیاهان مایکورایزایی در بالاترین سطح شوری از غلظت کلراید ریشه پائینتری نسبت به گیاهان شاهد برخوردار بودند .غلظت سدیم، کلسیم، منیزیم و کلراید در اندامهای گیاه با افزایش شوری افزایش یافت، درحالیکه غلظت پتاسیم و نیتروژن روند کاهشی نشان دادند .افزایش شوری همچنین سبب کاهش معنیدار در نسبت Ca/Na در ریشه شد، ولی تلقیح گیاهان با S. meliloti بهطور قابل ملاحظهای این نسبت را در سطوح بالاتر شوری بهبود بخشید .تلقیح باکتری همچنین غلظت نیتروژن، فسفر، منیزیم و نسبت نیتروژن شاخساره به ریشه را افزایش داد، ولی تأثیر کاهشی آن بر غلظت سدیم ریشه مشاهده شد .(>(۰۵/۰P مقایسه سطوح مختلف شوری نشان داد که وزن تر و خشک ریشه و شاخساره، نسبت وزن خشک ریشه به شاخساره، تعداد غده در ریشه و درصد کلنیزاسیون ریشه، همگی در فاصله بین دو سطح شوری ۲S تا ۳S متأثر شدند .عدم مشاهده تأثیر سوء شوری بر صفات مذکور تا سطح شوریdSm ۵/۳ - ۱که بالاتر از سطح شوری آستانه گزارش شدهdSm ۲ - ۱در اکثر منابع میباشد، احتمالا به خاطر استفاده از مخلوط نمکها در تهیه محلولهای شوری به جای شوریNaCl یا کلره باشد .غلظت کلراید شاخساره و همچنین غلظت سدیم ریشه بیشترین رابطه منفی را با عملکرد) وزن خشک شاخساره (در مقایسه با سایر یونها نشان دادند .بر اساس نتایج بدست آمده در این بررسی، تلقیح گیاهان یونجه با گونههای قارچی G. mosseae یا G. intraradices و باکتریS. meliloti ، رشد و شاخصهای تحمل به شوری را در یونجه بهبود میبخشد .