عنوان

تحلیل مقایسه‌ای ارتباط فرایندهای کارستی در غارهای ایستابی و خشک با تغییرات میزان دی‌اکسید کربن ناشی از حضور گردشگران نمونه موردی :غار سهولان و کتله خور,‮‭Comparative analysis of relationship of Karst processes in the water-table and vadose caves with carbon dioxide changes caused by the presence of tourists Case study: Saholan Cave and Katal-e-khor‬

Number

‭۲۲۴۱۸پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

تحلیل مقایسه‌ای ارتباط فرایندهای کارستی در غارهای ایستابی و خشک با تغییرات میزان دی‌اکسید کربن ناشی از حضور گردشگران نمونه موردی :غار سهولان و کتله خور

Parallel Title Proper

‮‭Comparative analysis of relationship of Karst processes in the water-table and vadose caves with carbon dioxide changes caused by the presence of tourists Case study: Saholan Cave and Katal-e-khor‬

First Statement of Responsibility

/طیبه عبدالملکی

Name of Publisher, Distributor, etc.

: برنامه‌ریزی و علوم محیطی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۸‬

Name of Manufacturer

، راشدی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۱۷‬ص‬

Text of Note

چاپی - الکترونیکی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

ژئومورفولوژی گرایش مدیریت محیطی

Date of degree

‮‭۱۳۹۸/۱۱/۰۸‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

غار کتله‌صخور در نزدیکی شهر گرماب) زنجان ( و غار سهولان در جنوب شرق مهاباد، دو غار توریست پذیر ایران، سالانه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران می‌صباشند .ورود بی رویه و تعداد بالای گردشگران به محیط های حساس و شکننده غارها، سبب بالا رفتن غلظت دی اکسید کربن و به هم خوردن تعادل شیمیایی درون غار می‌صشود و اثرات مخربی همچون تحلیل و خوردگی، بر روی اشکال کارستی درون غار بر جای می‌صگذارد .از این رو، در این پژوهش، به منظور مقایسه‌صی ارتباط فرایندهای کارستی در غارهای ایستابی و خشک با تغییرات میزان دی اکسیدکربن ناشی از حضور گردشگران، نقش گردشگران در مقدار انحلال و پوسته پوسته شدن سالانه اشکال درون غارها به روش وزنی محاسبه شد و دو غار کتله‌صخور) غار خشک (و غار سهولان) غار ایستابی (از این لحاظ، از طریق شبیه سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غارهای موردنظر در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، مقایسه شدند .برای نیل به اهداف پژوهش، داده‌صهای مربوط به مقادیر دما، رطوبت نسبی و دی‌صاکسیدکربن موجود در درون غارهای موردنظر در دو دوره پانزده روزه در بهمن ماه به سبب تعداد کم گردشگر)زمان کنترل (و ماه فروردین به دلیل حضور بالای گردشگر) زمان آزمایش (در در درون غارها با استفاده از دستگاه سه کار دما، رطوبت و ‮‭Co۲‬سنج، مدل ‮‭(AZ ۷۷۵۳۵)‬ تهیه شد .انجام مطالعات میدانی و استخراج میانگین داده‌صهای مربوط به دی‌صاکسیدکربن، درجه حرارت و رطوبت نسبی و تعیین سهم گردشگران در افزایش و یا کاهش غلظت این داده‌صها و نیز نمونه‌صبرداری از اشکال کارستی از مناطق سه گانه درون غارها، در ادامه آزمایش‌صهای کربنات سنجی و ‮‭XRD‬ بر روی نمونه‌صها صورت گرفت و نمونه های برداشت شده برای بازسازی و شبیه سازی محیط غارها به آزمایشگاه منتقل گردید .نمونه‌صهای تهیه شده ، بعد از وزن‌صکشی در دو محفظه شیشه‌صای براساس متوسط دی‌صاکسیدکربن به دست آمده از برداشت های سی روزه و بازسازی شرایط ریز اقلیم غارها به مدت ‮‭۹۰‬ روز کامل مورد آزمایش قرار گرفتند .بعد از خروج نمونه‌صها از محفظه‌صهای شیشه‌صای و وزن‌صکشی نمونه‌صها، مقدار انحلال و خوردگی نمونه‌صهای درون غارهای موردنظر به تفکیک سهم عوامل طبیعی و انسانی به شیوه وزنی محاسبه گردید .طبق نتایج بدست آمده مقدار انحلال و پوسته پوسته شدن اشکال برای غار کتله‌صخور‮‭۹۴۴۵/۰‬ گرم در سال و برای غار سهولان ‮‭۰۱۲/۲‬ گرم در سال است .این امر با توجه به بالابودن غلظت دی‌صاکسیدکربن، به همراه رطوبت نسبی در غار آبی) سهولان ( سبب ایجاد محیطی اسیدی تر نسبت به غار خشک) کتله خور (شده و درنتیجه خوردگی، انحلال و پوسته پوسته شدن بیشتر اشکال موجود درغارهای ایستابی را نسبت به غارهای خشک در پی دارد .از این مقدار ‮‭۷۶۶۱/۰‬ گرم ، معادل ‮‭۱۲/۸۱‬ درصد کل انحلال برای غار کتله خور و‮‭۶۹۹۱/۱‬ گرم معادل ‮‭۴۵/۸۴‬ درصد برای غار سهولان، سهم گردشگران می‌صباشد .نتایج نشان داد که ورود حداکثری گردشگران درون ری کتله‌صخور و سهولان، ر اص‍ را ود صآورد که موجب افزایش غلظت دی ا، بالا رفتن در ارت ر و کاهش ر می شود.دراثر این تغییرات، محیط اسیدی درون غار ایجاد شده و موجب خوردگی، انحلال، پوسته پوسته شدن، تغییر رنگ و کاهش شفافیت و زیبایی اشکال کارستی درون غارها می‌صشود و به تدریج تخریب و شکسته‌صشدن اشکال کارستی را به دنبال دارد

Text of Note

Two of the most tourist-attracting caves of Iran, Kata-e-Khor cave located near Garmab (Zanjan) and Saholan cave located in the southeast Mahabad, welcome a large number of tourists each year. The excessive influx and the high number of tourists into sensitive and fragile environments of the caves, increase the concentration of carbon dioxide and disturb the chemical equilibrium inside the cave and have devastating effects on the karst shapes inside the cave, such as erosion and corrosion. Therefore, in this study, in order to compare the relations of karst processes in the water-table and vadose caves with carbon dioxide changes caused by tourists presence, the role of tourists in the annual dissolution and shelling out the shapes inside the caves was calculated by weight method and in this respect Kata-e-Khor (vadose cave) and Saholan (water-table cave) caves were compared by simulating and reconstructing the inside climatic conditions of the caves in controlled laboratory environment. To achieve research objectives, the related data such as temperature, relative humidity, and carbon dioxide inside the caves were gathered using a three-functional temperature, relative humidity and CO2 detector machine AZ 77535 model during two-period of 15-day, in February at the time of minimum visitors entrance to the caves (control time) and April at the time of maximum visitors entrance to the caves (test time). Field studies and extraction of the average data for carbon dioxide, temperature, and relative humidity and determining of tourists contribution to increasing or decreasing the concentration of these data, as well as sampling of karst shapes from three regions inside the caves, following carbonate assay and X-ray diffraction (XRD) experiments on Samples were conducted and the samples were taken to the laboratory for reconstruction and simulation of the caves environments. The samples were tested in two glass chambers during 90 days after weighing based on the numerical average of obtained carbon dioxide that was the result of a 30-day data gathering and the reconstruction of micro-climatic conditions inside the caves. After removing the samples from the glass chambers and weighting of them, the dissolution and corrosion rates of the samples inside the caves were obtained separately for natural and human influential factors based on weight method. According to the results, the amount of dissolution and shelling out the shapes is 0.9445 g/year for Kata-e-Khor cave and 2.012 g/year for Saholan cave. Due to the high concentration of carbon dioxide and relative humidity, this creates a more acidic environment in the water-table cave (Saholan cave) than in the vadose cave (Kata-e-Khor cave) and as a result of corrosion, dissolution and shelling out in more shapes in the water-table caves than in the vadose caves. Of this amount, 0.7661 g is 81.12 of total dissolution for Kata-e-Khor cave and 1.6991 g is 84.45 for Saholan cave are tourists contribution. The results showed that a massive influx of tourists into Saholan and Kata-e-Khor caves produces micro-climates that makes the carbon dioxide concentration and temperature increase and relative humidity decrease. They make an acid environment inside the caves, this phenomenon leads to corrosion, dissolution, shelling out, discoloration, and loss of transparency and beauty of the karst shapes inside the caves and gradually leads to destruction and shattering of the karst shapes

Parallel Title

‮‭Comparative analysis of relationship of Karst processes in the water-table and vadose caves with carbon dioxide changes caused by the presence of tourists Case study: Saholan Cave and Katal-e-khor‬

عبدالملکی، طیبه

Abdolmaleki, Tayebeh

مختاری، داود، استاد راهنما

رضایی مقدم، محمدحسین، استاد مشاور

کریمی سلطانی، پیمان، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی