عنوان

بررسی کانی‌شناسی، ژئوشیمی و ژنز نهشته‌های بوکسیت-لاتریت پهنه گرگان- رشت، شمال ایران,‮‭Investigation of mineralization, geochemistry, and genesis of bauxite-laterite deposits of the Gorgan-Rasht zone, north of Iran‬

Number

‭۲۲۰۰۷پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی کانی‌شناسی، ژئوشیمی و ژنز نهشته‌های بوکسیت-لاتریت پهنه گرگان- رشت، شمال ایران

Parallel Title Proper

‮‭Investigation of mineralization, geochemistry, and genesis of bauxite-laterite deposits of the Gorgan-Rasht zone, north of Iran‬

First Statement of Responsibility

/مریم کیااشکوریان

Name of Publisher, Distributor, etc.

: علوم طبیعی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۸‬

Name of Manufacturer

، میرزائی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۵۳‬ص‬

Text of Note

چاپی - الکترونیکی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

زمین شناسی گرایش زمین شناسی اقتصادی

Date of degree

‮‭۱۳۹۷/۱۱/۱۷‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

ذخایر بوکسیت- لاتریت مطالعه شده، در بخش‌های مختلفی از زون البرز قرار دارند .نهشته‌های قشلاق و سیاه‌رودبار در شرق گرگان و نهشته سپارده در جنوب رامسر واقع شده‌اند .این نهشته‌ها به صورت لایه‌ها و عدسی‌های چینه‌سان، در طول مرز بین کربنات‌های پرمین و تریاس) نهشته قشلاق (و بین کربنات‌های تریاس و شیل و ماسه‌سنگ‌های ژوراسیک) نهشته سیاه‌رودبار و سپارده (گسترش یافته‌اند .مطالعات سنگ‌نگاری دلالت بر حضور بافت‌های پلیتومورفیک، اووئیدی، پیزوئیدی، گرانولار، پلتی، جریانی، پورفیری دروغین، کلوفرمی، برشی دروغین، نودولار، اسفنجی، اسکلتی و دانه مدور درکانسنگ‌های این نهشته‌ها دارند که هر دو منشأ برجازا و نابرجازا را برای آنها پیشنهاد می‌کنند .یافته‌های کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کانسنگ‌ها حاوی کانی‌های دیاسپور، بوهمیت، گوتیت، هماتیت، آناتاز، روتیل، کائولینیت، کوارتز، سیدریت، ایلیت، شاموزیت، کلسیت، دولومیت، مسکوویت، پروسکیت، کلینوکلر، آنکریت، دیوپسید، لپیدوکروسیت، پیریت و تیتانومگنتیت هستند .مقادیر کمی کانی‌های سازنده این نهشته‌ها نشان می‌دهند که ترتیب فراوانی تیپ‌های بوکسیتی در این نهشته‌ها عبارتند از پنج تیپ کانیایی شامل ‮‭(۱)‬ :کانسنگ رس بوکسیتی، ‮‭(۲)‬ کانسنگ بوکسیت رسی، ‮‭(۳)‬ کانسنگ سنگ آهن رسی بوکسیتی، ‮‭(۴)‬ سنگ آهن بوکسیتی و ‮‭(۵)‬ بوکسیت غنی از آهن .مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهند که آب‌های سطحی با ماهیت اسیدی- اکسیدی و آب‌های زیرزمینی با ماهیت بازی- احیایی نقش مهمی در توسعه و تکامل این نهشته‌ها ایفاء نموده‌اند .الگوی توزیع اکسیدهای اصلی و فرعی‮‭(SiO۲‬ ،‮‭Al۲O۳‬ ، ‮‭K۲O‬ و‮‭TiO۲)‬ ، شاخص‌های ژئوشیمیایی نظیر‮‭Eu/Eu‬ * همراه با نسبت‌های‮‭Sm/Nd‬ ،‮‭Ti/Zr‬ ، ‮‭Nb/Y‬ و ‮‭Al/Ti‬ پیشنهاد می‌کنند که نهشته‌های بوکسیت- لاتریت مورد مطالعه، محصول دگرسانی و هوازدگی سنگ‌هایی با ترکیب بازالت-آندزیت می‌باشند .فرآیندهای بوکسیتی و لاتریتی‌شدن با مسیرهای تکاملی آهن‌زدایی، تخریب کائولینیت، حفظ کائولینیت و آب‌زدایی دنبال شده‌اند .باتوجه به رفتار ژئوشیمیایی عناصر اصلی به نظر می‌رسد که نهشته‌های سیاه‌رودبار و سپارده، لاتریت‌زایی شدید تا متوسط را تجربه نموده‌اند این درحالی است که کانسنگ‌های نهشته قشلاق، تمامی مراحل هوازدگی از لاتریتی‌شدن شدید تا کائولینیتی‌شدن را پشت سر گذاشته‌اند .نتایج به دست آمده از مطالعات ژئوشیمیایی نشان می‌دهند که عواملی نظیر تغییرات ‮‭pH‬ و ‮‭Eh‬ محلول‌های هوازده کننده، فرآیند جذب سطحی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، نوسانات سطح سفره آب زیرزمینی، نوع و پایداری کمپلکس‌های حامل فلزات، پایداری کانی‌های حامل اولیه، حضور مواد آلی، عملکرد سنگ بستر کربناتی به عنوان یک سد ژئوشیمیایی، موجود بودن در کانی‌های مقاوم و تثبیت در فازهای کانیایی نئومورف نقش مهمی در توزیع عناصر ایفاء نموده‌اند .الگوی توزیع‮‭REE‬ ها در کانسنگ‌ها به همراه روند تغییرات آنها در عرض نیمرخ‌های انتخابی دلالت بر منشاء نابرجا برای نهشته‌های سیاه‌رودبار و قشلاق و برجا برای نهشته سپارده و پروتولیت عمدتا مافیک برای نهشته‌ها دارند .بر اساس ویژگی‌های لیتولوژیکی و مورفولوژیکی، نهشته‌های مورد مطالعه بسیار شبیه به کانسارهای بوکسیتی کارستی تیپ مدیترانه‌ای هستند .نهشته‌های سیاه‌رودبار و قشلاق دارای پتانسیل‌های مناسبی برای صنایع متالورژی و سیمان می‌باشند

Text of Note

The studied bauxitic-lateritic deposits are located in various parts of the Alborz zone. The bauxitic-lateritic deposits such as Siahrudbar and Gheshlagh are located in east of Gorgan, and Separdeh in south of Ramsar. These deposits were developed as stratiform layers and lenses along the contact of Permian and Triassic carbonates (Gheshlagh) and Triassic carbonates and Jurassic shale and sandstone (Siahrudbar and Separdeh). Petrographical studies testify to the presence of pelitomorphic, ooidic, pisoidic, granular, fluidal, pseudo-porphyritic, pseudo-breccia, collomorphic, nodular, spongy, dumbbell-shaped grains, skeletal textures within the ores of these deposits, suggesting both authigenic and allogenic origins. Mineralogical data show that the ores contain minerals such as diaspore, boehmite, goethite, hematite, anatase, rutile, kaolinite, quartz, siderite, illite, chamosite, calcite, dolomite, muscovite, provskite, clinochlore, ankerite, diopside, lepidocrosite, pyrite and titanomagnetite. Based upon quantitative values of minerals, five types of ores were developed in these deposits, (1) the clayey bauxite, (2) the bauxitic clay, (3) the bauxitic clay iron stone, (4) bauxitic iron stone and (5) iron-rich bauxite. Mineralogical studies indicate that surface waters with oxidizing-acidic nature and underground waters with reducing-basic nature played an important role during the development of these deposits. The pattern of major and minor oxides such as SiO2, Al2O3, K2O, TiO2, geochemical indices like Eu/Eu* along with ratios like Sm/Nd, Ti/Zr, Nb/Y, and Al/Ti suggest that the studied deposits are product of alteration and weathering of rocks with basaltic- andesitic composition. Lateritization processes were followed by evolutionary trends of kaolinization, dehydration, destruction of kaolinite, and deferruginization. Considering the geochemical behavior of the major elements, it seems that the Siahrudbar and Separdeh deposits experienced weak to moderate lateritization processes but of Gheshlagh deposit underwent entire kaolinization and weak, moderate to strong lateritization processes in the course of their genesis. The results obtained from geochemical investigations illustrated that factors such as changes in pH and Eh of the weathering solutions, adsorption, scavenging by metallic oxides and hydroxides, fluctuation of underground water table, type and stability of metal-containing complexes, stability of primary minerals, presence in mineral phases resistant to weathering (e.g., titanium minerals), presence of organic matters, function of carbonate bed rock as a geochemical barrier, and fixation in neomorph mineral phases played remarkable roles in distribution of elements during the evolution of these deposits. Distribution pattern of REEs in the ores and their variations across the selected profiles indicate an allogenic origin for Siahrudbar and Gheshlagh deposits but authigenic origin for Separdeh deposit and principally mafic protolith for these deposits. Based upon lithological and morphological characteristics, the studied deposits are very similar to the Mediterranean-type karst bauxite deposits and Siahrudbar and Gheshlagh deposits have appropriate properties for being used in metallurgical and cement industries

Parallel Title

‮‭Investigation of mineralization, geochemistry, and genesis of bauxite-laterite deposits of the Gorgan-Rasht zone, north of Iran‬

کیااشکوریان، مریم

Kiaeshkevaryan, Maryam

کلاگری، علی‌اصغر، استاد راهنما

عابدینی، علی، استاد مشاور

شمعانیان، غلامحسین، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی