عنوان

مطالعه مجموعه افیولیت منطقه چالدران، شمال غرب ایران,‮‭Study of ophiolite complex in the Chaldoran area, NW Iran‬

Number

‭۲۱۷۰۶پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

مطالعه مجموعه افیولیت منطقه چالدران، شمال غرب ایران

Parallel Title Proper

‮‭Study of ophiolite complex in the Chaldoran area, NW Iran‬

First Statement of Responsibility

/مه‌لقا رضائی برگشادی

Name of Publisher, Distributor, etc.

: علوم طبیعی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۸‬

Name of Manufacturer

، میرزائی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۲۵۳‬ص‬

Text of Note

چاپی - الکترونیکی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

زمین‌شناسی گرایش پترولوژی

Date of degree

‮‭۱۳۹۸/۰۶/۲۰‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

منطقه مورد مطالعه با طول‌صجغرافیایی ‮‭۴۴ '۰۰‬تا ‮‭۴۴ '۳۰‬شرقی و عرض‌صجغرافیایی ‮‭۳۹ '۰۰‬تا ‮‭۳۹ '۳۰‬شمالی در استان آذربایجان‌صغربی و در شمال شهرستان چالدران قرار دارد .از دیدگاه زمین‌صشناسی این ناحیه بخشی از زون افیولیتی شمال‌صغرب کشور موسوم به افیولیت‌صهای خوی- ماکو می‌صباشد .این مجموعه افیولیتی متشکل از توالی‌صهای شامل گابروهای ایزوتروب و کومولایی، دولریت‌صها، بازالت‌صهای بالشی، سنگ‌صآهک‌صهای پلاژیک، رخنمون اندکی از چرت‌صهای رادیولاریتی، مجموعه‌صهای ولکانورسوبی و توالی‌صهای گوشته‌صای شامل هارزبورژیت و لرزولیت‌صهای سرپانتینی‌صشده و سرپانتینیت‌صها می‌صباشد .در منطقه سنگ‌صهای افیولیتی ساختارها و فابریک‌صهای تکونیکی را نشان می‌صدهند .این فرآیندها که اغلب در شرایط ‮‭ductile‬ صورت گرفته‌صاند با گسترش ساختارهای بودین و چشمی در سنگ‌صهای الترامافیک، بازالت‌صهای بالشی، گسلش و چین-خوردگی در مجموعه‌صهای آتشفشانی-رسوبی مشخص می‌صشوند .فرآیندهای متاسوماتیسم لیستونیتی شدن در قسمتی از سنگ‌صهای الترامافیک مشاهده می‌صشود .الترامافیک‌صها هارزبورژیت‌صهای بدون کلینوپیروکسن هستند و از نظر مطالعات میکروسکوپی در سه گروه هارزبورژیت‌صهای سرپانتینی‌صشده، هارزبورژیت‌صهای سرپانتینی‌صشده با علایم دگرشکلی و سرپانتینیت‌صها هستند .بررسی ویژگی‌صهای ژئوشیمیایی پریدوتیت‌صهای چالدران نشان می‌صدهد که این سنگ‌صها دارای ترکیب تهی‌صشده‌صتری نسبت به ترکیب گوشته اولیه هستند .نبود یا مقدار محدود کلینوپیروکسن در پریدوتیت‌صهای چالدران شاهدی بر درجه تهی‌صشدگی بالا این سنگ‌صهاست .هارزبورژیت‌صهای چالدران ویژگی‌صهای ژئوشیمیایی دوگانه نشان می‌صدهند که محدوده بین مرز پریدوتیت‌صهای ‮‭MOR‬ و مرتبط با کمان را در بر می‌صگیرند .هارزبورژیت‌صهای چالدران حاصل مرحله بعدتر و تهی-شده‌صتر پیش جلوی‌صکمانی ‮‭subduction initiation‬ هستند .این پریدوتیت‌صها تحت تاثیر واکنش مذاب-سنگ و فرآیندهای غنی-شدگی دوباره‮‭fertilization) - (re‬در مرحله تشکیل مذاب‌صهای ‮‭VAB/IAT‬ و بونینیت قرار گرفته‌صاند .ارتباط آن‌صها با لرزولیت-های کمتر تهی‌صشده همراه را می‌صتوان به تحول پیشرونده پریدوتیت‌صهای گوشته بالایی مطابق با استراتیگرافی شیمیایی ‮‭subduction initiation rule‬ در موقعیت جلوی‌صکمانی در نظر گرفت .مجموعه متابازیک که ادامه متابازیک‌صهای افیولیت خوی هستند عمدتا متشکل از متاولکانیک می‌صباشد که به‌صشدت تحت تاثیر دگرشکلی‌صهای مختلف قرار گرفته‌ص‍ است .فرآیندهای دگرشکلی باعث توسعه فولیاسیون میلونیتی و ساختارهای تفریق‌صیافته نواری شده است .سنگ‌صهای گابروئیدی) گابرو-دیوریت (به‌صصورت لنزها و عدسی‌صهای در اندازه‌صهای دسی‌صمتری یا بزرگ‌صتر در این مجموعه نفوذ کرده‌صاند .هم متاولکانیک‌صها و هم گابروهای نفوذی در رخساره دگرگونی شیست‌صسبز دگرگون شده‌صاند .از لحاظ ویژگی‌صهای ژئوشیمیایی متابازیک‌صها ترکیب تولئیتی تا حد واسط را نشان می‌صدهند .این سنگ‌صها از نوع ماگماهای کمانی کمتر تفریق‌صیافته و ‮‭primitive island arc‬ می-باشند .از نظر محیط تکتونیکی می‌صتوان به ماگماهای مراحل اولیه ‮‭SI‬ با ویژگی‌صهای بین ماگماهای‮‭like - FAB/MORB‬و ‮‭VAB/IAT‬ نسبت داد .سن‌صسنجی‮‭Pb - U‬بر روی نمونه متاگابرو نفوذی در داخل متابازیک‌صها سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬بین‮‭۱۱۰ Ma - ۱۰۵‬با میانگین وزنی‮‭۱.۳ ۱۰۷.۵‬را نشان داد .سنگ‌صهای گابرویی در منطقه به دو صورت مشاهده می‌صشوند .برخی از آن‌صها به صورت لنز مانند و پراکنده در داخل الترامافیک‌صها یافت می‌صشوند .بخشی دیگر به‌صصورت رخنمون‌صهای گسترده‌صتر با همبری تکتونیکی در کنار الترامافیک‌صها قرار دارند .از لحاظ بافتی هر دو نوع کومولایی هستند .گابروها دارای ترکیب تولئیتی و بسیار تهی‌صشده هستند و به‌صمانند ماگمای بارز بونینیتی دارای مقدار ‮‭MgO‬ و ‮‭SiO۲‬ بالا و ‮‭TiO۲‬ پایین می‌صباشند .الگوی ‮‭REE‬ این گابروها قابل مقایسه با‮‭MORB - N‬می‌صباشد ولی در کل ویژگی تهی‌صشدگی بیشتری را نشان می‌صدهند .غنی‌صشدگی در برخی ‮‭LILE‬ ها و تهی‌صشدگی بیشتر در ‮‭HFSE‬ ها مانند ماگماهای بونینیتی آن‌صها را از ماگماهای ‮‭MORB‬ متمایز می‌صکند .این ماگماها مربوط به مراحل بعدی پیش جلوی‌صکمانی یعنی ‮‭VAB‬ و بونینیت بر طبق ‮‭SIR‬ هستند .سن‌صسنجی‮‭Pb - U‬نمونه‌صهای گابرو نشان‌صدهنده دو سن مهم در ترکیب آن‌صهاست .یک سن قدیمی به ارث رسیده و یک سن جوان‌صتر که سن تشکیل این گابروهای بونینیتی را نشان می‌صدهد .زیرکن‌صهای به ارث رسیده در نمونه‌صای سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬با میانگین وزنی‮‭۱۰ ۱۴۵‬و در نمونه دیگر سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬با میانگین وزنی‮‭۲.۳ ۱۴۱.۱‬ را نشان می‌صدهند .سن‮‭Pb - U‬جوان‌صتر) سن تشکیل گابروهای بونینیتی (در یک نمونه سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬بین‮‭۹۹.۷ Ma - ۹۸.۷‬با میانگین وزنی‮‭۰.۸۲ ۹۹.۰۴‬و برای نمونه دوم سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬بین‮‭۱۰۲.۸ Ma - ۹۵.۳‬با میانگین وزنی‮‭۱.۶ ۹۶.۴‬و در نهایت برای نمونه سوم سن‌صهای ‮‭۲۰۶Pb/۲۳۸U‬بین‮‭۱۱۴.۱ Ma - ۹۵.۹‬با میانگین وزنی‮‭۲.۴ ۹۷.۹‬می‌صباشد .فرآیندهای فرارانش در زمان کامپانین فعال بوده و فرآیندهای تکتونیکی در زمان پس از کامپانین باعث تشکیل ملانژ تکتونیکی و شاید دیاپیریسم سرپانتینیتی شده است .پس از این مراحل رسوبات فلیشی و کربنات‌صهای مائیستریشتین-پالئوسن و در برخی قسمت‌صها پالئوسن مجموعه‌صهای افیولیتی را پوشانده‌صاند .پس از آن، فرآیندهای متاسوماتیسم کربناته در برخی قسمت‌صها بر روی سنگ‌صهای الترامافیک اثر کرده و باعث تشکیل لیستونیت در این منطقه شده است

Text of Note

‮‭lange and probably serpentinite diapirism. Flysch-type deposits and Maastrichtian-Paleocene carbonates with occasional Paleocene sediments covered the ophiolite complex. Carbonate metasomatism on the ultramafic rocks formed listwaenites locally‬ف‮‭The study area is located at ۴۴۳۰ to ۴۴۰۰ East latitudes and ۳۹۰۰ to ۳۹۳۰ longitude in the East Azerbaijan province and at north of Chaldoran town. This area is part of the NW Iran ophiolitic zone, known as Khoy-Maku ophiolite zone. The ophiolite complex is consisted of sequence of isotropic and cumulate gabbro, dolerite, pillow basalt, pelagic limestone, limited outcrop of radiolarian chert, volcano-sedimentary complex and mantle sequence of serpentinized harzburgite, lherzolite and serpentinites. The ophiolitic rocks show tectonic structures and fabrics. Deformation is occurred mainly in ductile environment, developing boudinage and augen structures in the ultramafic rock, pillow basalts and folding of volcano-sedimentary rock. Listwaenitization metasomatism is developed in some ultramafic rocks. Harzburgites lack clinopyroxene and can be divided into three groups in microscopic studies, serpentinized harzburgites, serpentinized harzburgites with deformation and serpentinites. Investigations on the geochemistry of Chaldoran peridotites show that these rocks have depleted nature, compared to the primary mantle. The lack or meager amounts of clinopyroxene in the Chaldoran peridotites points to their high-degree depleted nature. The harzburgite show dual geochemical features, including MOR and Arc related features. They are formed at a late stage and at the fore arc during subduction initiation. These peridotites were subject to melt-rock interaction and re-fertilization during VAB/IAT and boninite melt formation. They relation to the Chaldoran less depleted lherzolites can be attributed to the progressive evolution of upper mantle peridotites, according to the subduction initiation rule in a fore arc setting. The basic rocks are mainly formed from meta-volcanites, highly deformed. Deformation caused mylonitic foliation and banded deformational differentiation. The gabbroid rocks (gabbro and dolerite) appear as lenses in decimeter to meter scale in the ophiolite complex. They are metamorphosed up to greenschist facies. The metabasites have tholeiitic to intermediate compositions. They are differentiated arc magmas with primitive island arc characteristics. In terms of tectonic setting, they are related to the initial stages of SI with FAB/MORB-like and VAB/IAT features. Zircon U-Pb dating on metagabbro samples give ۲۰۶Pb/۲۳۸U ages of ۱۱۰-۱۰۵ Ma with an average of ۱۰۷.۵۱.۳ Ma. The gabbroic rocks in the area are either as lenses with ultramafic rocks, or as relatively large exposures with fault contact with ultramafic rocks. Both are cumulate gabbro, texturally. They have tholeiitic composition and are highly depleted and similar to typical boninite magmas have high MgO and SiO۲ and low TiO۲ contents. REE patterns for these gabbros are comparative with REE patterns for N-MORB, but overall with more depleted features. Enrichment in some LILE and depletion in most HFSE, like boninite melts, discriminate them from the MORB magmas. The original magma was related to the later stages of fore arc setting, i.e. VAB and boninites, according to the subduction initiation rule. U-Pb geochronology of the gabbro samples indicate two ages. One is inherited old age and another, the younger boninitic crystallization age. The inherited zircons have ۲۰۶Pb/۲۳۸U average weighted ages of ۱۴۵۱۰ Ma to ۱۴۱.۱۲.۳ Ma in different samples. The younger ۲۰۶Pb/۲۳۸U age (the age of formation of boninitic gabbro) is ۹۸.۷-۹۹.۷ Ma in one sample with average weighted ages of ۹۹.۰۴۰.۸۲. The ages for a second sample is ۹۵.۳-۱۰۲.۸ Ma with average weighted ages of ۹۶.۴۱.۶ Ma. The third studied sample gives ages of ۹۵.۹-۱۱۴.۱ Ma with average weighted ages of ۹۷.۹۲.۴ Ma. The obduction was active during Campanian and post-Campanian tectonic activities caused formation of the tectonic m‬

Parallel Title

‮‭Study of ophiolite complex in the Chaldoran area, NW Iran‬

رضائی برگشادی، مه‌لقا

Rezaei Bargoshadi, Mahleqa

مؤذن، محسن، استادراهنما

‮‭John‬،‮‭Wakabayashi‬، استاد راهنما

‮‭Tian-Nan‬،‮‭Yang‬، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی