عنوان

مطالعه‌ی اخلاق در مصرف با رویکردی ترکیبی

Number

‭۱۸۸۸۰پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

مطالعه‌ی اخلاق در مصرف با رویکردی ترکیبی

First Statement of Responsibility

/سارا کریم زاده

Name of Publisher, Distributor, etc.

: حقوق و علوم اجتماعی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۶‬

Name of Manufacturer

، راشدی

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

جامعه‌شناسی گرایش اقتصاد و توسعه

Date of degree

‮‭۱۳۹۶/۱۰/۱۳‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

توجه به اخلاق در مصرف یکی از حوزه‌صهای جدید مطالعات مصرف و مصرف‌صگرایی در سال‌صهای اخیر بوده است .این توجه ناشی از دو دلیل عمده است .دلیل اول آسیب‌صهای اجتماعی و محیطصزیستی است که توسط مصرف توده‌صای و کردارهای خرید روزانه در سطح گسترده‌صای رواج یافته‌صاند و دومی آگاهی فزاینده از قدرت مصرف‌صکننده در ایجاد تغییر در این وضعیت است .با اوضاع حال‌صحاضر محیطصزیستی ایران و تخریب بی‌صسابقه‌صای که در تمامی بخش‌صهای آن شاهد هستیم، در نظر گرفتن اخلاق در مصرف یا مصرف اخلاقی یک ضرورت است .این مفهوم با ارجاع به منابع این حوزه، به نوع مصرفی اشاره دارد که در آن انتخاب‌صهای مصرفی افراد متأثر از موضوعات اخلاقی خاصی مانند حقوق‍ بشر، عدالت اجتماعی، محیطصزیست و رفاه حیوانات است .هدف اصلی این پژوهش بررسی اخلاق در مصرف در بین شهروندان، شناسایی متغیرها و عوامل موثر بر اخلاق مصرف و همچنین دستیابی به دلایل توجیهی مصرف‌صکنندگان در ارتباط با شیوه‌صهای مصرف‌صشان است .روش این تحقیق ترکیبی و استراتژی مورد استفاده در آن متوالی‍ اکتشافی است .در شیوه‌صی ترکیبی‍ متوالی‍ اکتشافی، مطالعه در دو فاز کیفی و کمی اجرا می‌صشود .در فاز اول که فاز کیفی است به صمنظور شناسایی عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرفی و میزان پایبندی به اخلاق‍ مصرف در بین شهروندان، مصاحبه‌صهایی عمیق و نیمه‌صساختاریافته انجام شدند .نمونه‌صصگیری به شیوه‌صی هدفمند و در میان شهروندان ارومیه‌صای انجام شد و اشباع نظری بعد از انجام ‮‭۲۰‬ مصاحبه به دست آمد .با استفاده از شیوه‌صهای کدگذاری نظریه‌صی زمینه‌صای، داده‌صها پیاده‌صسازی و تحلیل شدند .در این مرحله ‮‭۵‬ مقوله محوری استخراج شد .در فاز دوم که فاز کمی تحقیق است، طراحی مدل‍ تحقیق و فرضیه‌صها بر اساس مقوله‌صهای استخراج شده در فاز قبلی صورت گرفت .پس از طراحی گویه‌صها برای متغیرهای مورد نظر، نمونه‌صگیری به شیوه‌صی خوشه‌صای چندمرحله‌صای انجام شد و پرسشنامه‌صها در بین ‮‭۴۱۹‬ شهروند ارومیه‌صای توزیع شدند .تحلیل‌ص‍ داده‌صهای کمی توسط نرم‌صافزار ‮‭SPSS ۲۱‬ و آزمون مدل تحقیق هم با استفاده از مدل‌صسازی معادلات ساختاری تحت نرم‌صافزار ‮‭LISREL ۸.۷۵‬ انجام شد .یافته‌صهای این تحقیق در دو بخش کیفی و کمی قابل ارائه‌ص‍ هستند .در گام کیفی، پنج مقوله‌صی اصلی استخراج شده‌صاست که عبارتند از اعتماد در محاق، عدم مسئولیت‌صپذیری محیطصزیستی، کالایی‌صشدن‌ص‍ پیوندهای انسانی، هویت‌صگرایی مادی و کاتارسیس .نتایج این فاز نشاصن‌صدهنده‌صی وابستگی مصرف به این مقوله‌صها است .مقوله‌صی هسته مصرف‌صبازتابی است .سنجش این مقوله‌صها در فاز کمی نیز نشان داد که از بین مجموع متغیرهایی که فرض بر آن بود که بااخلاق مصرف در ارتباط باشند متغیرهای اعتماد صنهادی، اعتماد اجتماعی، مسئولیت‌صپذیری محیطصزیستی و هویت‌صگرایی مادی بیشترین رابطه‌صی معنادار با متغیراخلاق مصرف دارند .در مجموع و با استناد به تحلیل رگرسیون‍ خطی چند متغیره، این متغیرها ‮‭۱۲‬ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌صکنند .این تحقیق نشان می‌صدهد که نگاه شهروندان مورد مطالعه به مصرف یک نگاه ابزاری است .یعنی مصرف را ابزاری می‌صدانند که می‌صتوانند از طریق آن نارضایتی‌صها از شرایط زندگی، سیاست، فرهنگ و جامعه خود را نشان دهند و در جبران کمبودهای شخصی و اجتماعی خود از آن بهره بگیرند .یافته ها نشان می دهند که نارضایتی‌صهای عمومی شهروندان از وضعیت حاکم بر زندگی و شرایط اجتماعی‌صشان نقش معناداری در نادیده‌صگرفتن اخلاق در کنش‌صهای مصرفی روزانه دارد و دامنه‌صی آسیب‌صهای اجتماعی و محیطصزیستی ناشی از این نوع نگاه به مصرف را روزبه‌صروز وسعت می‌صبخشد .یافته‌صها حاکی از آن است که علیرغم شرایط محیطصزیستی ایران که نیازمند توجه و حفاظت بیشتر از سوی شهروندان است، عدم توجه به اخلاق در مصرف با این استدلال از سوی شهروندان توجیه می‌صشود که رفتار آن‌صها بازتابی از رفتارهای مسئولان و متولیان حوزه‌صهای تصمیم‌صگیری برای مصرف و محیطصزیست است

Text of Note

Moral consumption has recevied sharp attention in the twentieth century because of two reasons; first one is widespread social damage and environmental degradations in result of the mass consumption and daily purchasing practices and the second one is because of the increasing conscious about the consumer role in changing this situation. Current environmental challenges and social situation of Iran obviously shows that rethinking in humans consumption behaviors is an urgent. Considering morality in consumption is one of the practical actions in order to protect the environment and common resources. The concept, morality in consumption, refers to the consumption commitments and choices which are affected by human rights, social equality, environment and animal welfare. The overall purpose of this research is studying of individuals consumption practices and their justifications around these practices. So morality in consumption is the dependent variable of the study. By applying explorative method this study is concentrated on identifying the factors which affecting consumption manners and consumers morality. In addition to the explorative phase, the study has tried to generate the explorative results to the broader society. So due to these two aims, mixed method approach was selected and the applied design is exploratory sequential mixed methods design. In explorative phase, data was collected by using semi-structured in depth interviews in a western city in Iran, Urmia. During data collecting, theoretical saturation was obtained after 20 interviews. Data coding ana analyzing led to the extraction of five main categories which was named damaged trust (in both institutional and social level), lack of environmental responsibility, commodification of human bonding, material identifying and catharsis. These categories are linked consumption to socio-cultural, political and psychological aspects. Core category of the coding process was named reflexive consumption. In second phase of study, extracted categories from qualitative phase were applied to design the research model and the questionnaire. Samples of quantitative research method were selected by stratified cluster sampling and questionnaires were distributed among 419 urban citizens. Data analyzing by SPSS showed 4 variables have significant role in explaining of morality in consumption. These variables are institutional trust, social trust, responsibility and material identifying. These four variables totally explain 12 of morality in consumption among citizens. For model assessing LISREL was used

کریم زاده، سارا

بنی فاطمه، حسین، استاد راهنما

صالحی، صادق، استاد مشاور

عباس زاده، محمد، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی