عنوان

تعیین الگوی کشت محصولات عمده زراعی شهرستان مرند با تاکید بر بهینه‌سازی بهره‌برداری از منابع آب

Number

‭۱۷۵۱۵پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

تعیین الگوی کشت محصولات عمده زراعی شهرستان مرند با تاکید بر بهینه‌سازی بهره‌برداری از منابع آب

First Statement of Responsibility

/مرتضی موسوی اسبق

Name of Publisher, Distributor, etc.

: کشاورزی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۵‬

Name of Manufacturer

، میرزائی

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

مدیریت کشاورزی

Date of degree

‮‭۱۳۹۵/۱۱/۱۹‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

با توجه به اقلیم خشک و نیمه‌خشک ایران، آب به‌عنوان یکی از عوامل محدودکننده تولید، نقش مهمی در تعیین نوع و ترکیب فعالیت‌صهای زراعی ایفا می‌کند .پایین بودن میانگین بارندگی و همچنین کارایی مصرف آب در کشاورزی آثار و تبعات منفی مختلفی ازجمله تخریب، ضایع شدن و آلودگی منابع آب و محیطزیست را در بردارد .اثرات نامطلوب کاهش منابع آبی در بسیاری از مناطق کشاورزی ایران به چشم می‌خورد، به نظر می‌صرسد دشت مرند به‌عنوان یکی از قطب‌صهای کشاورزی استان آذربایجان‌صشرقی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و هرساله برداشت از منابع آب زیرصزمینی بیش‌ازحد مجاز و بدون توجه به تغذیه این منابع صورت می‌صگیرد .از طرف‌صدیگر زمانی که آب محدود است و هدف تخصیص بهینه منابع آب وجود دارد، ضروری است است که استراتژی‌صهای آبیاری متفاوتی برای هر محصول در نظر گرفته شود .در چنین شرایطی بهره‌صگیری از رویکرد کارآمد برنامه‌صریزی‌صریاضی که امکان تحقق اهداف چندصگانه تصمیم‌صگیران را فراهم ساخته ضروری می‌صنماید .بر این اساس در مطالعه حاضر سعی شد الگوی کشت محصولات زراعی با تاکید بر محدودیت منابع آبی در منطقه انجام گیرد .برای نیل به اهداف تحقیق از الگوی برنامه‌صریزی کسری با اهداف چندگانه که یکی از مدل‌صهای مهم و قابل‌انعطاف در یک سیستم بوده و به‌منظور مطالعه کارایی نسبی در زمینه پایداری کشاورزی، بسیار کاراتر از سایر روش‌ها می‌صباشد استفاده شد .با توجه به اینکه الگوی بهینه کشت پایدار پیشنهادی در مدل برنامه‌صریزی کسری با اهداف چندگانه، باعث کاهش درآمد ناخالص بهره‌صبرداران در کوتاه مدت می‌صشود، این کاهش درآمد به دو دلیل رخ می‌صدهد .عامل اول به خاطر محدود کردن سطح زیرکشت زعفران با توجه به امکانات و شرایط منطقه که به خاطر درآمد بالاتر زعفران نسبت به محصولات دیگر باعث کاهش درآمد شده است .اما عامل موثر دیگر مربوط به آب می‌صشود، بدین صورت که با کاهش سطح زیرکشت زعفران که نسبت به محصولات دیگر آب کمتری مصرف می‌صکند، امکان جانشین کردن محصولات دیگری که آب بیشتری مصرف می‌صکنند نیست، مگر اینکه در مورد این محصولات کم آبیاری بیشتری صورت گیرد .کم آبیاری نیز باعث کاهش عملکرد محصول و بالطبع باعث کاهش درآمد خواهد شد .همچنین اگر بر اساس الگوی برنامه-ریزی کسری عمل شود مصرف آب به گونه‌صای صورت خواهد گرفت که عمدتا در ماه‌صهای مختلف کمبودی از لحاظ این منبع در منطقه وجود نخواهد داشت .در ضمن با در نظر گرفتن الگوی برنامه‌صریزی کسری مصرف مواد شیمیایی زیان‌صآور از جمله کودهای شیمیایی و سموم در حداقل خود بوده و محصولات زراعی که نسبت به آب مصرفی سود ناخالص کمتری را حاصل می‌صکنند، از الگوی کشت فعلی حذف و محصولات با صرفه اقتصادی بالا و نیاز آبی کم مانند زعفران که سازگار با اقلیم منطقه باشد در الگوی کشت جایگزین گردند .بر این اساس، نقش ترویج کشاورزی در زمینه آموزش روش-های نوین آبیاری، آموزش روش‌صهای تولید کشاورزی علمی و اصولی و نقش کشاورزان در بکارگیری تکنولوژی‌صهای مناسب آب‌صاندوز و استفاده از آب صرفه‌صجویی شده در محصولات با بازده بالاتر و افزایش سطح زیر کشت آن‌صها در جهت نیل به کشاورزی پایدار بیشتر از پیش نمایان می‌صشود

Text of Note

According to Iran's semi-arid and dry climate, water as one of the limiting factors of production plays an important role in determining the type and combination of farming activities. low average rainfall and water use efficiency in agriculture has various negative effects such as destruction, spoiling and pollution of water resources and environment. Adverse effects of reduction of water resources in many areas of Iran's agriculture are seen, it seems that these undesirable effects are so evident in Marand plain as one of the poles of the province's agriculture and excessive underground water harvesting is taken place each year without regard to the supply of these resources. on the other hand, whenever the water is limited and there is an aim to better allocation of water resources, it is essential to consider different irrigation strategies for each product. In such circumstances, it is necessary to use of efficient mathematical programming approach that can provide the possibility of achieving multiple goals of decision-makers. Accordingly it is tried in the present study, the cropping pattern with emphasis on limited water resources to be done in the region. To achieve the research objectives, a fractional programming model with multiple objectives were used which was one of the most important Flexible models in a system and it is much more efficient than other methods to evaluate the relative efficiency of agricultural sustainability. Given that the proposed optimum sustainable model in planned deficit model with multiple objectives makes reduction in the short-term gross income of beneficiaries, the revenue decline occurs for two reasons. The first factor due to limiting acreage for saffron considering the possibilities and conditions of the area because of higher income of saffron in comparison to the other products reduced income. But another significant factor is related to water, that is, by reducing the acreage of saffron that uses less water than the other products, the possibility of substituting other products that consume more water doesn't exist, unless more irrigation takes place in these products. Limited irrigation also reduces crop yield and accordingly will reduce income. Also, if some actions be done on the basis of planned deficit pattern, the water will be used made in such a way that there will mainly be no shortage of this resource in the region in different months. In addition, taking into account the planned deficit pattern, the use of harmful chemicals such as fertilizers and pesticides will be minimized and field crop cultivation that give lower gross profit will be removed from current cropping pattern and high cost-effective products and low water requirements of crops, such as saffron that is consistent with the climate of the region will be replaced. Accordingly, the role of agricultural extension is more evident than before in training modern methods of irrigation, education of scientific agricultural production methods, the role of agriculture in the appropriate use of water saving technologies, the use of saved water in products with higher returns and increase the area under cultivation in order to achieve sustainable agriculture

موسوی اسبق، مرتضی

دشتی، قادر، استاد راهنما

حسین زاد، جواد، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی