عنوان

بررسی تغییرات مکانی و زمانی تشعشع خورشیدی جهانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی :شمالغرب ایران)

Number

‭۱۶۸۸۴پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی تغییرات مکانی و زمانی تشعشع خورشیدی جهانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی :شمالغرب ایران)

First Statement of Responsibility

/سجاد فغفوری

Name of Publisher, Distributor, etc.

: کشاورزی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ‮‭۱۳۹۴‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

مهندسی کشاورزی- گرایش آبیاری و زهکشی

Date of degree

‮‭۱۳۹۴/۱۱/۱۴‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

اطلاعات مربوط به تشعشع خورشیدی جهانی ‮‭(GSR)‬ در زمینه‌صهای متعددی مانند کشاورزی، هیدرولوژی، سیستم‌صهای مربوط به انرژی خورشیدی و مطالعات مربوط به روابط آب و خاک و گیاه مورد نیاز می‌صباشد .در ایستگاه‌صهایی که دستگاه اندازه‌صگیری تشعشع خورشیدی وجود ندارد، با استفاده از مدل‌صهای رایج تخمین ‮‭GSR‬ ، می‌صتوان مقدار این پارامتر را با دقت مناسبی برآورد نمود .در این مدل‌صها ‮‭GSR‬ به عنوان متغیر وابسته و سایر متغیرهای هواشناسی و جغرافیایی، به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده‌صاند .در این پژوهش، ضرایب تجربی ‮‭۴۳‬ مدل تخمین تابش خورشیدی، برای ‮‭۸‬ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک تبریز، ارومیه، اردبیل، قزوین، کرمانشاه، سنندج، زنجان و همدان، با استفاده از داده‌صهای هواشناسی روزانه دوره زمانی‮‭۲۰۰۸ - ۲۰۱۱‬در مقیاس سالانه و ماهانه مورد واسنجی قرار گرفتند ‮‭۳‬ .مدل جدید نیز برای تخمین‮‭GSR‬ ، توسعه داده شد و ضرایب تجربی آن‌صها برای این هشت ایستگاه واسنجی شدند .تمامی مدل‌صها توسط آمار هواشناسی روزانه سال‌صهای ‮‭۲۰۱۲‬ و ‮‭۲۰۱۳‬ و با استفاده از ‮‭۹‬ شاخص آماری پرکاربرد مورد اعتبارسنجی قرار گرفتند .نتایج آنالیزهای آماری نشان داد، در مقیاس سالانه، مدل توسعه داده شده) ‮‭۳‬ مدل شماره ‮‭۳۹)‬ کمترین مقدار خطا را داشته و بهترین برآورد ‮‭GSR‬ را برروی یک سطح افقی داشته است .چهار مدل ارائه شده توسط لویس ‮‭(۱۹۸۳)‬ نیز دارای بیشترین خطا در برآورد ‮‭GSR‬ برای تمامی ایستگاه‌صها بودند .در مقیاس ماهانه نیز دقت مدل‌صها بسته به منطقه و ماه متفاوت بدست آمدند .با این وجود، توصیه می‌صگردد از مدل‌صهایی که مقدار ‮‭GSR‬ را برمبنای نسبت ساعات آفتابی ‮‭(n)‬ برآورد می‌صکنند، استفاده شود .در مرحله بعد، منطقه مورد نظر برای نقاطی که مدل‌صهای برآورد تشعشع خورشیدی در آن‌صها مورد واسنجی قرار گرفته بودند، با استفاده از روش پلیگون‌صبندی تیسن به ‮‭۸‬ ناحیه جداگانه تقسیم شدند .در هریک از این ایستگاه‌صها، مقدار تشعشع خورشیدی، با استفاده از داده‌صهای ساعات آفتابی همان ایستگاه و با استفاده از مدل آنگستروم-پرسکات ‮‭(۱۹۴۰)‬ واسنجی شده برای ایستگاه مرکزی همان ناحیه، به صورت متوسط جمع ماهانه و سالانه برآورد گردیدند .درنهایت با استفاده از آمار مشاهداتی مربوط به ساعات آفتابی و تشعشع خورشید بدست آمده برای ‮‭۴۵‬ نقطه مکانی، اطلاعات مکانی این دو پارامتر، برای منطقه مطالعاتی، برای سال‌صهای‮‭۲۰۱۳- ۲۰۰۰‬، با استفاده از روش میانیابی کوکریجینگ محاسبه شدند .مشخصات مربوط به تغییرات مکانی و زمانی تابش خورشیدی و ساعات آفتابی با استفاده از نرم‌صافزار ‮‭GIS‬ شناسایی شدند .نتایج نشان داد، الگوهای مکانی تابش خورشیدی و ساعات آفتابی منطقه مورد نظر پیچیده و ناهمگون بوده و به صورت کلی مقدار آن‌صها در شمال کمتر بوده و در قسمت‌صهای جنوبی و مرکزی بیشتر می‌صباشد

Text of Note

‮‭mPrescott model (۱۹۴۰) which were calibrated for the central station of the related zone. At last, we calculated the spatial data of GSR and sunshine duration in the study area from ۲۰۰۰ to ۲۰۱۳, using the spatial interpolation method of CoKriging based on observational data of these two parameters which were obtained for ۴۵ local points. We explored the spatiotemporal characteristics of GSR and sunshine duration using GIS. The results showed that the spatial patterns of GSR and sunshine duration were almost complex and inhomogeneous in the study area, generally lower in the north and higher in the south and the central areas‬ن‮‭Information of Global Solar Radiation (GSR) is required in many applications such as agronomic, hydrological, solar energy systems and soil-vegetation-atmosphere studies. In the stations which the measuring device of GSR in not available, the value of GSR can be estimated precisely using GSR estimation models which are available in the literature. In these models, GSR is considered as a dependent variable and the other meteorological and geographic parameters are considered as independent variables. In this study, the empirical coefficients of ۴۳ GSR estimation correlations are calibrated for eight synoptic weather stations of Tabriz, Urmia, Ardebil, Gazvin, Kermanshah, Sanandaj, Zanjan and Hamadan using daily meteorological data of ۲۰۰۸- ۲۰۱۱ at two time scales: monthly and yearly. Moreover, three new GSR estimation models are proposed and their empirical coefficients are calibrated for eight study stations. Performance of models are evaluated by daily meteorological measurements of ۲۰۱۲-۲۰۱۳, using nine frequently used statistical indicators. According to statistical analysis, at yearly time scale, the proposed model ۳ (model NO. ۳۹) had the smallest error and gave the best estimation of the GSR on a horizontal surface for all stations. Four correlations which had been proposed by Lewis (۱۹۸۳) gave the large rate of estimation error for all stations. Accuracy of the models at monthly time scale, according to month and area, are obtained differently. Nevertheless, it is recommended to use the models which estimated GSR based on sunshine duration ratio (n/N). In the next step, the area of the points for which GSR estimation models had been calibrated was divided to eight zones using the Thiessen polygon method. In each of these zones, the value of GSR was estimated as an average sum of monthly and yearly using the sunshine duration data of that station and using Angstr‬

فغفوری، سجاد

ناظمی، امیرحسین، استاد راهنما

مجنونی هریس، ابوالفضل، استاد راهنما

دلیر حسن نیا، رضا، استاد مشاور

چوبدار، اصغر، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی