عنوان

بررسي نقش توده‌هاي جنگلي و توپوگرافي در كيفيت خاك‌هاي بخشي از جنگل‌هاي ارسباران

Number

پ۲۷۲۹۶

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسي نقش توده‌هاي جنگلي و توپوگرافي در كيفيت خاك‌هاي بخشي از جنگل‌هاي ارسباران

First Statement of Responsibility

ناهید ملائی

Name of Publisher, Distributor, etc.

کشاورزی

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۴۰۱

Specific Material Designation and Extent of Item

۵۵ص.

Accompanying Material

سی دی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

مدیریت منابع خاک - گرایش منابع خاک و ارزیابی اراضی

Date of degree

۱۴۰۱/۰۶/۲۲

Text of Note

کیفیت خاک‎ها برآیندی از ترکیب ویژگی‎های مختلف فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و غیره است که به‌عنوان قابلیت در ایفای نقش‎ در محیط زیست از آن یاد می‎شود. بنابراین می‎توان گفت که کیفیت خاک تحت تأثیر شرایط محیطی یا به‌عبارتی فاکتورهای خاک‎سازی بوده و از اصلی‎ترین راه‎کارهای مدیریت پایدار می باشد. در این تحقیق ارتباط کیفیت خاک با فاکتورهای خاک‎سازی پوشش‎گیاهی و توپوگرافی در زیرحوضه کلیبرچای سفلی از جنگل‎های ارسباران بررسی شده تا کمکی برای تصمیم‎گیری‌های مدیریتی در منطقه باشد. در راستای اجرای این مطالعه، 30 نقطه در امتداد یک نیمرخ ارتفاعی با شرایط توپوگرافیک مختلف و تحت توده‎های جنگلی متنوع انتخاب و ضمن نمونه‎برداری از خاک سطحی، آماربرداری جنگل نیز از پلات‎ها جهت تعیین وضعیت ویژگی‎های پوشش‎گیاهی صورت گرفت. ویژگی‎های اولیه و ثانویه توپوگرافی نیز با استفاده از تصاویر ماهواره‎ای با کاربرد نرم‎افزار Arc Map 10.3 استخراج و در مرحله آزمايشگاهي، مجموعه‎ای از ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک مورد نیاز در محاسبه شاخص کیفیت خاک تجمعی ساده اندازه‎گیری شدند. همچنین پس از حصول داده‎های اولیه خاک، پوشش گیاهی و توپوگرافی جهت تعیین میزان تأثیرپذیری کیفیت خاک از شرایط محیطی، از تجزیه آماری رگرسیون حداقل مربعات جزئی در محیط نرم‎افزارهای MINITAB و XLSTAT استفاده گردید. در این روش مقادیر شاخص کیفیت خاک به‎عنوان پارامتر وابسته و اجزای فاکتورهای پوشش‎گیاهی و توپوگرافی به‎عنوان پارامترهای مستقل مدنظر قرار گرفته و درنهایت پس از تحلیل الگوی ارتباط فاکتورهای مورد بحث با کیفیت خاک براساس مقادیر ضریب بتای استاندارد میزان و سهم اثرگذاری فاکتورهای مختلف بر میزان کیفیت خاک مشخص گردید. براساس نتایج به‌دست آمده خاک‎های منطقه فاقد محدودیت خاص و جزو خاک‎های نرمال بوده و مقدار شاخص کیفیت خاک تجمعی ساده از 47/0 تا 67/0 در نقاط مختلف متفاوت است که این تفاوت ناشی از اثر عوامل محیطی با شرایط مختلف بر ویژگی‎های خاک می باشد. نتایج حاصل از تجزیه‎های آماری نیز بیان‎گر کنترل حدود 52 درصد از تغییرات شاخص کیفیت خاک توسط 20 فاکتور محیطی بررسی شده از مجموعه عوامل پوشش‎گیاهی و توپوگرافی است، هر چند تمامی اجزای فاکتورهای خاک‎سازی پوشش‎گیاهی و توپوگرافی مطالعه شده بر کیفیت خاک‎های منطقه اثر دارند، لیکن توزیع مکانی مقادیر شاخص کیفیت خاک هیچ روند خاصی متأثر از الگوی پراکنش پوشش‎گیاهی یا توپوگرافی نداشته و اجزای این فاکتورها دارای اولویت و رتبه‎بندی متفاوت در میزان اثرگذاری بر شاخص کیفیت خاک می‎باشند. تجزیه‎های آماری اولویت ارتباط اجزای مختلف پوشش‎گیاهی و توپوگرافی با شاخص کیفیت خاک نشان داد که اهمیت توپوگرافی هر چند به مقدار اندک بیش از پوشش‎گیاهی است. بنابراین در مدیریت کیفیت خاک‎های این منطقه نخست توجه به اجزای فاکتور توپوگرافی و سپس پوشش‎گیاهی صورت گرفته، هر چند نبایستی از اثرات متقابل آنها نیز غافل شد.

Text of Note

Abstract: The soils quality is a result of the combination of various physical, chemical, biological, etc. characteristics, which is referred to as the capability to play a role in the environment. Therefore, it can be said that soil quality is influenced by environmental conditions, or in other words, soil formation factors, and is one of the main sustainable management solutions. In this research work, the soil quality relationship with soil formation factors, vegetation cover and topography in the lower Kaleybar sub-basin of Arsbaran forests was investigated to help in management decisions in the region. In line with the implementation of this study, 30 points were selected along a height profile with different topographical conditions and under various forest stands, and along with surface soil sampling, forest statistics were also taken from the plots to determine the status of vegetation characteristics. The primary and secondary features of the topography are also extracted using satellite images by Arc Map 10.3 software, and in the laboratory stage, a set of physical and chemical characteristics of the soil required in the calculation of the simple cumulative soil quality index were measured. Also, after obtaining the initial data of soil, vegetation and topography, in order to determine the influence of soil quality on environmental conditions, statistical analysis of partial least squares regression was used in the environment of MINITAB and XLSTAT software. In this method, soil quality index values are considered as dependent parameters and the components of vegetation and topography factors are considered as independent parameters, and finally, after analyzing the relationship pattern of the discussed factors with soil quality, based on the values of the standard beta coefficient, the amount and contribution of different factors on soil quality were determined. Based on the obtained results, the soils of the region have no special restrictions and are normal soils, and the value of the simple cumulative soil quality index varies from 0.47 to 0.67 at different points, which is due to the effect of environmental factors with different conditions on soil characteristics. The results of the statistical analyzes also show that about 52% of the soil quality index changes are controlled by 20 investigated environmental factors from the set of vegetation and topography factors, although all the components of the soil formation factors, vegetation cover and topography of the study have an effect on the quality of the soils of the region, but the spatial distribution of soil quality index values has no special trend affected by the distribution pattern of vegetation or topography, and the components of these factors have different priorities and rankings in the degree of influence on the soil quality index. The statistical analysis of the relationship priority of different components of vegetation and topography with the soil quality index showed that the importance of topography is slightly more than vegetation. Therefore, it is recommended that in managing the quality of the soils of this region, attention should first be paid to the components of the topographic factor and then to the vegetation, although their mutual effects should not be neglected.

Variant Title

The role of Forest stands stock and Topography on Soil quality in a part of Arasbaran Forests

Entry Element

‏ملائی،

Part of Name Other than Entry Element

‏ناهید

Relator Code

تهيه کننده

Entry Element

‏رضائی،

Entry Element

جعفرزاده،

Entry Element

شیدای کرکج،

Part of Name Other than Entry Element

‏حسین

Part of Name Other than Entry Element

‏ علی‌اصغر

Part of Name Other than Entry Element

‏ اسماعیل

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد مشاور

Entry Element

‏تبریز