رمان پژوهش بر این مطلب استورا است که با معرفی چند کانی و بررسی آن در متون ایرانباستان و سدههای نخستین اسلامی به نقش این کانی ها در زندگی مردم آن دوره از تاریخ و نیز کاربردهای آنها و همچنین عقاید و بعضا خرافات احتمالی بوجود آمده در مورد آن کانی نگاهی اجمالی داشته باشیم. ختم سخن این رساله حاکی از این مطلب است که ایرانیان باستان از دیر باز کانی های مختلف را میشناختمد و در مواردی همچون صنعت، ساخت و سااز، پزشکی، جادوگری، زیور آلات و داد وستد از این کانی ها بهره می برده اند. همچنین با قیاس میان اطلاعات اقوام کهن در رابطه با سنگ ها و اطلاعات معاصر تشابهات فراونی به چشم می خورد. در نهایت بررسی اطلاعات بدست آمده بیانگر این حقیقت است که کانی ها نقش عمده و بسزایی در پیشرشفت و تکامل تمدن و تفکر بشری داشتهاند. با بررسی و مطالعه در این زمینه و نیز در تاریخ کهن ایران زمین به روشنی در مییابیم که ایرانیان باستان چگونه سیر تکاملی خود را از جادو به سوی دین و علم پیمودهاند.