در این نوشتار تلاش شده، با بهره گیری از رویکرد تحلیل تاریخی و استفاده از منابع مکتوب تاریخی و جغرافیایی کهن و کاوش های جدید باستانشناختی، تحولات شهرنشینی شهر جرجان در قرون میانه ایران با تاکید بر دوره سلجوقی مورد ارزیابی قرار گیرد. این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش است که مولفه های اصلی در شکوفایی شهر جرجان در عصر سلجوقی چه بوده اند؟ نتایج این تحقیق نشان میدهد که احیای راه ابریشم در عصر سلجوقی و قرارگیری شهر جرجان در یکی از مسیرهای فرعی این شاهراه تجاری و نیز سیاست های زمینداری سلاطین سلجوقی در بهرهوری اقتصاد مبتنی بر کشاورزی موجب شد تا این شهر از رونق و پویایی دوچندانی برخوردار گردد. یافتههای باستان شناختی نظیر سامانه اگو هدایت و بهای شهری و تنوع کارگاه های صنعتی با تولید بیش از دوازده گونه دفع اصولی پس سفالی و تجارت منطقه ای با خراسان بزرگ و مناطق مرکزی ایران، خلاقیت های هنری در گچبری و آجرکاری کف فرش خیابانها و بناها، وجود عناصر شهری چون مساجد، محلات، بازار و دیگر فضاهای شهری، مدارکی متقن و مستند از بالندگی مناسبات اجتماعی شهر اسلامی جرجان در عصر سلجوقی را به نمایش می گذارند.
TRANSLATED AS
Author
عابد تقوی
UNIFORM TITLE
General Material Designation
بررسی تحولات شهرنشینی قرون میانه ایران در دوران اسلامی نمونه موردی: شهر اسلامی جرجان در دوره سلجوقی