آداب و رسوم فرایند تاریخی کهن است بسیاری از آداب و رسوم پیش از شکلگیری یک ملت به ظهور میپیوندد و به همین سبب برای چندین ملت حائز اهمیت مشترک است البته هر قومی واجد عرف و عادتهای ویژ خویش است و به مثابه نشانه خاص آن مردم همچنان نگهداری میشود رسم و سنت طبق شیوه معاش، باور و اعتقاد و جهانبینی اقوام به وجود میآید، شکل میگیرد و از نسلی به نسل بعد منتقل میشود، تغییر میپذیرد و شکل نو میگیرد از آداب و رسوم، آنچه با روابط جدید اجتماعی سازگار نباشد، نابود میشود و آنچه برای زندگی ضروری است، تکامل یافته و به معنای جدیدی دست مییابد وجوه مشترک آداب و رسوم با پیوندهای بین اقوام و ملتها رابطهای محکم دارد و هیچ آداب ورسومی یافت نمیشود که در میان اقوام و ملتها بینظیر و منحصر به فرد باشد دو روایت در بار قزاقها وجود دارد: طبق نوشته هرودوت، در سده ششم پیش از میلاد در حوزه جغرافیایی گرگان و گنبدکاووس و دشت ترکمن، مردمانی زندگی میکردند که (داه) یا (داهه) نامیده میشدند به نظر میرسد که آنها سکایی بودند این قوم در شمال گرگان و خراسان ساکن بودند و دامنه تسلط آنها در ماوراءالنهر و اورال و آسیای مرکزی ادامه داشت این طایفه رفته رفته به سمت ایران سرازیر شدند و با نژادهایی که در گرگان زندگی میکردند، درآمیختند (نیکنژاد: ۵۷ و ۵۸) بنا بر دائره المعارف ملی قزاق، جلد دوم، (آدای) قبیلهای از قبایل قزاق است که به هفت تیره تقسیم میشود و در غرب قزاقستان در شبه جزیره (منقشلاق) به مرکزیت (آفتاو) ساکن بودند و در اثر فجایع ناشی از استبداد استالین، بخشی از آنها به ایران مهاجرت کردند این واقعه در سال ۱۹۳۴ م یا ۱۳۱۳ ه.ش شمسی رخ داد نام آدای در بعضی منابع تاریخی به صورت (دای) و (داهه) آمده است از مطالب فوق میتوان دریافت که رابطه قزاقها و به ویژه (آدای ها) با ایرانیان ریشه در اعماق تاریخ دارد از این رو، در آداب و سنت مردم ایران، به خصوص در شهرهایی نظیر گرگان و گنبد و بندر ترکمن با آداب و رسوم مردم قزاقستان اشتراکاتی وجود دارد، که باظهور اسلام و پذیرش آن در ایران و قزاقستان این مشترکات بیشتر شد آداب و رسوم قزاقها به سه بخش تقسیم میشود ۱: آداب ورسوم تربیت کودکان ۲: آداب و رسوم معیشت ۳: آداب ورسوم فرهنگی. پرسشهای این پژوهش مروری به قرار زیرند: داههها چه کسانی بودند و در کجا زندگی میکردند؟ علت مهاجرت آنها به ایران چه بود؟ چگونه با اقوام ایرانی تداخل یافتند؟ روابط ایران با قزاقستان چگونه است؟ اشتراکات فرهنگی قزاقها با ایرانیان چیست؟ در این پژوهش سعی شده است در حد امکان، به اصل و نسب قزاقها و محل زندگی آنها، علت مهاجرت آنان به ایران، آداب و رسوم و بعضی از خرافهها پرداخته و به بزرگان علم وادب آنها نیز اشاره شود .
TRANSLATED AS
Author
کیهان شهریاری
UNIFORM TITLE
General Material Designation
میراث مشترک فرهنگی و تمدنی ایران و قزاقستان (آداب و رسوم)