مبارزات مردم بوشهر به رهبری رئیس علی دلواری و دیگر سرداران و مبارزان جنوب با دولت استعمارگر انگلیس، نشانهای از دینداری و روح سلحشوری مردم این سرزمین است. تنگستانیان از ایرانیان اصیل و از عشایر غیورند که از نژاد پارس و عرب بودهاند که به مرور زمان با یک دیگر ممزوج شدهاند و شیعه مسلکاند. کارستون نیبور در نقشهای که در سال ۱۷۶۵ میلادی ترسیم کرده، تنگستان را تنگسیر نامیده است دلوار، مسقط الراس و مرکز قدرت و محل اتکای رئیس علی دلواری و هسته اصلی شورش و کانون طغیان و مبارزات خونین علیه استعمار بریتانیای کبیرو عرصه جنگهای سهمگین دلیران تنگستانی با انگلیسی ها و سربازان مزدور هندی بوده است. تاکنون کتابها و مقالات ارزندهای از سوی مورخان ایرانی و خارجی درباره رئیس علی دلواری در یک صد ساله اخیر نوشته شده که در همه آنها از رشادت و ایثار این سردار اسلام سخن گفته شده است. این مقاله در چند مبحث تهیه و جملگی جستاری است در آثار مکتوب منتشر شده در خصوص قیام این آزاد مرد جنوب.