آن چه در این مقاله پیش روی خوانندگان عزیز نهاده شده، نقبی است کوچک بر کاری بزرگ یعنی نقش علماء و روحانیون دشتی مخصوصا عالم افضل، نحریر کامل، فقیه وارسته، عارف دلخسته، مرحوم آقاسید علی نقی حسینی دشتی میانخرهای و حوزه علمیه میانخره در راهبری و بسیج تودههای مردم، جهت شرکت در مبارزات ضد استعماری جنوب، مقارن با جنگ جهانی اول که در این خطه صورت گرفت. در این مقاله بر آن شدهایم تا ابتدا به نسخشناسی روحانیت شیعه و سنی را در چگونگی برخورد با مسائل سیاسی و اجتماعی در قرن معاصر پرداخته؛ و ریشههای حساسیت و فعالیت علمای شیعه، با توجه به شواهدی گویا بیان گردد. و دلایل انفعال و عدم حساسیت علمای تسنن در رویارویی با مسائل سیاسی و اجتماعی بیان شود. در این خصوص آن چه بیشتر مد نظر بوده و عامل موثر شناخته شده روح حاکم بر جهان شیعه و حوزههای علمی، شیعی که همان رابطه مقلد و مقلدی است. که نه تنها در حوزههای فقهی بلکه بر تمام شئون سیاسی و اجتماعی جهان تشیع حاکم است. و رابطه علماء با توده مردم یا به بیانی بهتر، مردمی بودن روحانیون شیعه که آنان را بر تمامی پیشوایان مذهبی سایر ادیان ممتاز نموده است. شکل گیری شخصیت مرحوم آقاسید علی نقی، زهد، تقوا، علم، حنم، فقیر نوازی و مردم داری آن بزرگوار، گوشهای دیگر از این مقاله است که گذرا به آن پرداخته شده است. تاسیس حوزه علمیه در روستای میانخره و گردآمدن طلاب مشتاق تحصیل علم و پرورش شاگردانی مبرز و بزرگ چون مرحوم سید هاشم فرزند سید بهرام، حضرت آیت الله حاج میرزا احمد دشتی، سیدمحمد صادق نبوی، میرزا ابراهیم صدیق، شفیق شهریاری، و سید حیدر حسینی که بعضی از آنان نقش آفرینانی بزرگ در این قیام بودهاند، نقطه عطفی در بیداری تودههای مردم و اتحاد و انسجام حکام محلی جهت شرکت در این جنبش مردمی بوده است. ایجاد اتحاد مثلث روحانی در دشتی با درایت مرحوم آقا سید علی نقی، مرحوم سید مصطفی بهزادی منقلی، ملاحسن گنخکی پدر آیت الله حاج میرزا احمد دشتی و میرزا چاه شیرینی، پدر زاهد و وارسته مرحوم میرزا جواد نمازی، شاهدی شاخص بر آگاهی و هوشیاری روحانیون و علمای دشتی می باشد؛ حضور شهید رئیس دلواری در روستای میانخره و استدعای کمک از مرحوم آقا سید علی نقی و بسیج روسا و کدخداهای محلی و توده مردم توسط مرحوم آقا سید علی نقی و گسیل شاگردان و نماینده ویژه به دلوار جهت کمک بیشتر به مبارزان دلیر، باعث دلگرمی و اسباب تشجیع جنگاوران را موجب می شود. رشادتهای روحانی مبارز میرزا باقر چاه شیرینی با لباس روحانی در معرکه هنوز خاطره تاریخ را شیرین نموده است.
TRANSLATED AS
Author
غلامحسین بهرسی
UNIFORM TITLE
General Material Designation
بازخوانی نقش روحانیون دشتی در قیام ضد استعماری جنوب با تکیه بر نقش آقا سیدعلی نقی دشتی