در جوامع روایی اهل سنت و نیز در برخی تفاسیر این جماعت، حدیثی از پیامبر صلیاللهعلیه و آله در مباحث پیرامون نزول قرآن کریم نقل شده که مطابق آن حضرت فرموده قرآن به هفت حرف نازل شده است. نقل این احادیث در منابع مذکور چه از حیث سندی و چه از حیث محتوایی واجد تنوع قابل اوجهی است و از دیرباز موضوع بررسیها و پژوهشهای محققان مسلمان - اعم از سنی و شیعه بوده است تقریبا همه علمای شیعه به پیروی از ائمه معصومین چنین روایاتی را مجعول دانستهاند و طریق نقل آن را خبر واحد دانستهاند و به آنها توجهی ننمودهاند این دیدگاه شیعه موجب شده که احادیث مذکور در هیچیک از جوامع روایی آنان ذکر نگردد و حتی برخی روایات در رد چنین نقلهایی در این جوامع یافت شود. علمای شیعه نیز از دیرباز در آثار خویش نسبت به این چنین نقلهایی واکنش انتقادی نشان دادهاند و آنها را مورد نقادی محتوایی و سندی قرار دادهاند. شیخ طوسی از جمله کسانی است که در مقدمه تفسیر خود = التبیان فی التفسیر القرآن - نسبت به این نقلها موضع انتقادی گرفته است. شیخ طوسی معتقد است که آنچه در مذهب امامیه مقبول است، نزول قرآن کریم به یک حرف است وی احادیث مذکور را خبر واحد و غیر قطعی می داند و اظهار میکند که به فرض صحت آنها بهترین تبیین این است که مراد از هفت وجه اختلاف در قرائات قرآن کریم بدانیم عمده عامل گرایش شیخ طوسی به این دیدگاه آن است که وی معتقد است ائمه معصومین علیهمالسلام خواندن قرآن بر قرائات مختلف را جایز دانستهاند در این مقاله ضمن بررسی دیدگاههای اهل سنت حدیث مذکور از جنبههای مختلف بررسی میشود و دیدگاههای شیخ طوسی در این باب مورد نقد و شرح و بررسی قرار میگیرد.
TRANSLATED AS
Author
جمیله رحمتی
UNIFORM TITLE
General Material Designation
نقد و بررسی دیدگاه شیخ طوسی در باب حدیث احرف سبعه