بحث طینت و اختلاف آن در انسانها از مسائل چالش برانگیز در همه زمانهاست زیرا ما هر روز با آدمهای مختلف تعامل داشته و با اخلاق خاص هریک از آنها روبرو می شویم و میخواهیم علت بروز این اخلاق و رفتار را بدانیم. ما می دانیم رفتار و کردار انسانها ریشههایی دارد این ریشه چیست؟ آیا عاملی غیر ارادی، قوی و پنهانی بر رفتار ما و دیگران اثر می گذارد؟ اگر چنین است و همه اعمال ما ارادی نیست. چرا در آخرت باید حساب و کتاب داشته باشیم. چرا از اول بعضی طینت خوب داشته و در آینده هم به بهشت می روند و دیگران طینت بد یا مخلوطی از خوب و بد دارند و باید برای همیشه یا به طور موقت به جهنم بروند؟ برای جواب دادن به این گونه سوالات باید مبانی هستی شناسانه و انسان شناسانه محکم و دقیقی داشت. زیرا فهم عرفی از مفاهیمی مثل طینت، آزادی و عدالت اینگونه سوالات را بی جواب می گذارد. در این نوشتار سعی ما بر این است که این مساله حساس را بر اساس دیدگاه فیض کاشانی که متاثر از قرآن و حدیث و حکمت متعالیه استادش ملاصدراست، بررسی نماییم برای این منظور در قسمت اول تلاش کردیم معنای واژگانی چون طینت، فطرت، جیلت و شاکله را تا حد ممکن و یا قرائن درونی در آثار فیض روشن نماییم. در قسمت دوم سعی بر این است تا ساختار عالم و انسان مشخص شود بدون این مطلب نمی توانیم فهم عمیقی از معنای طینت، قضا و قدر و چگونگی تاثیر آنها بر اعمال انسان در دنیا داشته باشیم. در قسمت سوم می خواهیم به تضاد ظاهری بین اعتقاد به طینت و اعتقاد به آزادی انسان و عدالت خدا در آخرت بپردازیم. باید نگاه خاص ائمه شیعه و حکمای شیعی مثل فیض را به مساله جبر و اختیار بدانیم تا این تضاد ظاهری برطرف شده و به نگاهی جامع برسیم.
TRANSLATED AS
Author
مریم کیانی فرید
UNIFORM TITLE
General Material Designation
مساله طینت از نگاه فیض کاشانی
COVER TITLE
مجموعه مقالاتی در بررسی آراء و احوال و آثار فیض کاشانی