.با توجه به اهمیت و نقش مسجد در گسترش فرهنگ اسلامی می توان چگونگی شکل گیری آن در سرزمین های فتح شده به وسیله اعراب را بررسی نمود.در سرزمین های مفتوحه مانند ایران وجود آثار و بقایای فرهنگ و تمدن آن سرزمین به مرور اعراب را تحت تاثیر قرار داده و شکلی جدید از مساجد در این کشورها به وجود آمد . گسترش مساجد در ایران و ساخت مساجد شبستانی را می توان متعلق به دوره ابو مسلم دانست.در دوره های بعد و به خصوص دوره سلجوقی مساجد در ایران شکلی دیگر یافت و معماری کهن ایران احیا و تجلی این معماری در ساخت مساجد نشان داده شد. طرح مساجد چهار ایوانی نمونه ای از این تجدید حیات در این دوره تاریخی است.این طرح) ایرانی (یا به صورت تغییر طرح عربی اولیه و یا ساخت مساجد از ابتدا به صورت چهار ایوانی در بسیاری از شهرهای آباد آن زمان ایران مانند اردستان و زواره تحقق یابا توجه به اهمیت و نقش مسجد در گسترش فرهنگ اسلامی می توان چگونگی شکل گیری آن در سرزمین های فتح شده به وسیله اعراب را بررسی نمود.در سرزمین های مفتوحه مانند ایران وجود آثار و بقایای فرهنگ و تمدن آن سرزمین به مرور اعراب را تحت تاثیر قرار داده و شکلی جدید از مساجد در این کشورها به وجود آمد . گسترش مساجد در ایران و ساخت مساجد شبستانی را می توان متعلق به دوره ابو مسلم دانست.در دوره های بعد و به خصوص دوره سلجوقی مساجد در ایران شکلی دیگر یافت و معماری کهن ایران احیا و تجلی این معماری در ساخت مساجد نشان داده شد. طرح مساجد چهار ایوانی نمونه ای از این تجدید حیات در این دوره تاریخی است.این طرح) ایرانی (یا به صورت تغییر طرح عربی اولیه و یا ساخت مساجد از ابتدا به صورت چهار ایوانی در بسیاری از شهرهای آباد آن زمان ایران مانند اردستان و زواره تحقق یافت.مسجد جامع اردستان و زواره و مسجد پامنار زواره یادگارهای بزرگی از این دوران هستند .مسجد جامع اردستان از حیث زیبایی و معماری برجسته خود در ردیف مساجدی مانند مسجد جامع اصفهان بوده و همراه با مسجد جامع زواره که به روایت پژوهشگران اولین مسجد چهار ایوانی ایران است ، میراث ارزشمند دوره سلجوقی می باشند . مسجد پامنار زواره نیز به علت داشتن مناره تاریخ دار خود اثری برجسته و بارز در بین آثار تاریخی این سرزمین قلمداد می گرددد .پس از دوره سلجوقی نیز ساخت مساجد با این سبک و یا سبک های دیگر همچنان ادامه یافت و در دوره صفویه و زندیه نیز شاهد بنای مساجد و گسترش آن ها در شهرهای ایران هستیم .مساجد سامع الدین و کرسی زواره را می توان نمونه هایی از این دست دانست.
UNIFORM TITLE
General Material Designation
پژوهشی پیرامون مساجد دیرینه ساخت منظقه اردستان (مسجد جامع اردستان، مسجد جامع زواره، مسجد پامنار زواره، مسجد کرسی زواره و مسجد سامع الدین زواره) [منابع الکترونیکی:پایاننامه]