Ak Parti Hükümetleri Döneminde Ticari Diplomasi Faaliyetlerinin Dış Politika Yapım Sürecindeki Rolü :
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Çelik, Mustafa
Title Proper by Another Author
Dış Ekonomik Ilişkiler Kurulu Bağlamında Değerlendirme
Subsequent Statement of Responsibility
Yalçınkaya, Alaeddin
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
90
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Master's
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Bölgeselleşme ve küreselleşme faaliyetlerinin artmasıyla beraber dış politika uygulamalarında aktörler çeşitlenmiştir. Sınırların daha şeffaf hale geldiği, uluslararası mal ve para hareketlerinin yaygınlaştığı durumda ülkelerin, ticaret yapıcıları dış politika uygulamalarında araç olarak gündeme alması zaruri hale gelmiştir. Uluslararası ilişkilerde serbest pazar, bölgesel entegrasyonlar vb. kavramların dolaşıma girmesiyle çıkar çatışmasından bağımsız olarak kazan-kazan ve karşılıklı ekonomik bağımlılık çerçevesinde yürütülen ilişkiler ülkelerin rollerinin yeniden tanımlanmasına yol açmıştır. Türkiye, AK Parti iktidarları döneminde dış politikada üzerine yüklenen rolleri yerine getirebilmek için bölge ülkeleri ile sıfır sorun temelli politikalar üretme iddiası içinde olmuştur. Bunu yaparken dış politika faaliyetlerinde ekonomi ağırlıklı politikalara da yer verilmiştir. Turgut Özal dönemi dış politika uygulamalarının da temel özelliği olan ekonomi ağırlıklı politikalar, 1986 yılında kurulan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) eliyle yürütülmüştür. Ak Parti'nin kurumsal yapısında 2004 ve 2014 yıllarında iki defa değişikliğe gittiği DEİK, süreç içerisinde devletleşme eleştirileri ile karşı karşıya kalmıştır. DEİK'in ana aracı olan iş konseyleri mekanizmaları dönem içinde artış göstermiş, oluşturulan işbirliği alanları ile ihracat artışında belli bir ivme yakalanmış olmakla birlikte ihracatın ithalatı karşılama oranında gelişme sağlanamamıştır. Bölge ülkeleri ile artırılmak istenen ekonomik ve ticari ilişkiler, yaşanan siyasi gelişmeler sebebiyle sekteye uğramıştır. DEİK'in ticari diplomasi örgütü olarak yürüteceği faaliyetlerde araçlarını devletleşme tehdidinin dışına taşıması, muhatapları nezdinde daha geniş bir alan bulması için bir zorunluluktur. Bölgeselleşme ve küreselleşme faaliyetlerinin artmasıyla beraber dış politika uygulamalarında aktörler çeşitlenmiştir. Sınırların daha şeffaf hale geldiği, uluslararası mal ve para hareketlerinin yaygınlaştığı durumda ülkelerin, ticaret yapıcıları dış politika uygulamalarında araç olarak gündeme alması zaruri hale gelmiştir. Uluslararası ilişkilerde serbest pazar, bölgesel entegrasyonlar vb. kavramların dolaşıma girmesiyle çıkar çatışmasından bağımsız olarak kazan-kazan ve karşılıklı ekonomik bağımlılık çerçevesinde yürütülen ilişkiler ülkelerin rollerinin yeniden tanımlanmasına yol açmıştır. Türkiye, AK Parti iktidarları döneminde dış politikada üzerine yüklenen rolleri yerine getirebilmek için bölge ülkeleri ile sıfır sorun temelli politikalar üretme iddiası içinde olmuştur. Bunu yaparken dış politika faaliyetlerinde ekonomi ağırlıklı politikalara da yer verilmiştir. Turgut Özal dönemi dış politika uygulamalarının da temel özelliği olan ekonomi ağırlıklı politikalar, 1986 yılında kurulan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) eliyle yürütülmüştür. Ak Parti'nin kurumsal yapısında 2004 ve 2014 yıllarında iki defa değişikliğe gittiği DEİK, süreç içerisinde devletleşme eleştirileri ile karşı karşıya kalmıştır. DEİK'in ana aracı olan iş konseyleri mekanizmaları dönem içinde artış göstermiş, oluşturulan işbirliği alanları ile ihracat artışında belli bir ivme yakalanmış olmakla birlikte ihracatın ithalatı karşılama oranında gelişme sağlanamamıştır. Bölge ülkeleri ile artırılmak istenen ekonomik ve ticari ilişkiler, yaşanan siyasi gelişmeler sebebiyle sekteye uğramıştır. DEİK'in ticari diplomasi örgütü olarak yürüteceği faaliyetlerde araçlarını devletleşme tehdidinin dışına taşıması, muhatapları nezdinde daha geniş bir alan bulması için bir zorunluluktur.