Akademik Tartışma Modelinin Türkçe Derslerinde Kullanılabilirliği Üzerine Bir Durum Araştırması
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Özçetin, Kübra
Subsequent Statement of Responsibility
Beyreli, Latif
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
396
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Ph.D.
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Geleneksel öğrenci-öğretmen iletişiminde öğretmenin konuşmayı başlattığı (initiation), öğrencinin cevap verdiği (response) ve öğretmenin değerlendirdiği (evaluation) 3 parçalı bir konuşma sırası vardır (IRE) (Cazden, 2001, s. 30). Bu kısa konuşma döngüsü öğrencilerin okul hayatında uzun cümleler kurmasına olanak tanımamakta ve farklı düşünceler ile fikir yürütmelerinin önünü kesmektedir. Tek bir doğru cevabın olmadığı, öğrencilerin akıl yürüttüğü ve görüşlerini uzun cümlelerle sınıf ortamında paylaşabildiği bir sınıf ortamında, öğrencilerin sözlü iletişim becerilerini geliştirebilmeleri için elverişli bir ortam yaratılabilir. AT uygulamasıyla öğrenciler birbirleriyle paylaştıkları fikirler üzerinden değerlendirmeler yaparak yeni ve farklı sonuçlara ulaşma deneyimi yaşarken, üzerinde tartıştıkları konuları ve metinleri daha iyi bir şekilde anlamakta ve süreçte sürekli aktif oldukları için öğrenmeleri kalıcı olmaktadır. Öğrencilerin günlük konuşma dilinden uzaklaşıp akademik bir dille bir konuyu, tartışma kurallarına uyarak, öğretmenin yardımıyla kendileri yürütmeyi, sonuçlara ulaşmayı ve ulaştıkları sonuçları birlikte değerlendirmeyi öğrenmeleri, hayata hazırlanmaları için mühim özelliklerdir. Araştırmamıza konu olan "Akademik Tartışma" öğrencilere konuşma ve dinleme yoluyla öğrenmek için imkân tanıyan bir modeldir (Martello, 2015, s. xiii) Öğrencilerin üretici diyaloglar kurarak eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerini ve tartışarak bilgiye ulaşmalarını sağlamaktadır. Bu araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: AT uygulamasına katılan öğrencilerin uygulama sürecinde; a. AT'nin BDKS özelliklerini kullanma durumları nasıl değişmektedir? b. AT'nin EDKS özelliklerini kullanma durumları nasıl değişmektedir? c. AT'nin ÖTKS özelliklerini kullanma durumları nasıl değişmektedir? Araştırmanın uygulanması 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, İstanbul'da bulunan farklı sosyo-ekonomik düzeyde öğrencilerin bulunduğu bir ortaokulda, 8. sınıfta olan 9 öğrenciyle, 6 haftalık bir sürede (12 saat) gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama araçları olarak; gözlem formu, öğretmen görüşme soruları, öğrenci görüşme soruları, öğrencilerin her uygulama sonrasında doldurduğu değerlendirme formları, araştırmacı günlüğü ve video kaydı kullanılmıştır. Bulguların tanımlanması ve yorumlanmasında NVivo 11 Pro nitel veri analizi programı kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: AT uygulamasıyla öğrenciler konuyla ilgili bilgi sunarken kaynaklara dayanmaları gerektiğini öğrenmiş, tartışmada sunulan bilgilerin doğruluğunu sorgulamak için hangi kaynaklardan alındığını sormaya ve dinledikleri bilginin konuyla ilgili olup olmadığını incelemeye başlamışladır. Dinledikleri bilgi veya görüş, üzerine konuştukları konuyla ilgili ve mantıklı bir görüş değilse bunu belirtmeye başlamışlardır. Görüşlerini sunarken metinden alıntılarla görüşlerini desteklemeye başlamışlardır. Öğrenciler metinle ilgili çıkarımlar yapmışlar, görüşlerini gerekçelendirerek daha uzun cevaplar vermeye başlamışlardır. Aynı zamanda arkadaşlarını dinlerken gerekçe talep etmişlerdir. Tartışma sırasında soru sorarak, anlamadıkları noktaları çözerek tartışmaya devam etmişlerdir. Uygulamanın başında öğrenciler birbirlerinin tartışmaya katılımları ve görüşleri konusunda ilgisizken, uygulamanın sonlarına doğru sessiz arkadaşlarını onlara soru sorarak, görüşlerini almaya çalışarak tartışmaya katmaya çalışmışlardır. Öğrencilerin birbirlerinin görüşleri hakkında yorum yapmaları, katılıp katılmadıklarını ifade etmeleri konuşmalarını bağlantı hâle getirmiştir. Uygulamanın sonlarına doğru öğrenciler tartıştıkları konuları ve bu konuları hangi sırayla tartışacaklarını kendileri belirlemişlerdir. Tartışma sırasında sessizlik olduğunda bir konu önererek veya önceki görüşle ilgili bir yorum yaparak tartışmayı devam ettirmeye başlamışlardır. Tartışmaya bütün öğrenciler aktif olarak katılmış, sadece içe dönük bir öğrencinin katılımı az olmuştur. Derslerde hiç konuşmayan, ilgisiz bir öğrenci uygulamada ilgisini çeken konulara aktif olarak katılmıştır. Öğrencilerin 2 gruba ayrıldığı uygulamada öğrencilerin tartışmaya katılma düzeyleri orantılı hâle gelmiştir. Öğrenciler uygulama boyunca uygun bir ses tonuyla konuşmuş fakat zaman zaman aynı anda söze girmişlerdir. Görüş ayrılıklarının fazla olduğu bazı uygulamalarda konuşmacının sözünü kesmişlerdir. Öğrenciler parmak kaldırmadan, göz teması kurarak söz hakkı almaya kolay bir şekilde alışmışlardır. İlk uygulamanın aksine sonraki uygulamalarda birbirleriyle göz teması kurarak ve vücut olarak birbirlerine dönerek konuşmuşlardır. Öğrenciler AT ile ilgili olarak, farklı görüşlerin sunulmasını, herkesin fikrinin alınmasını, parmak kaldırmadan söz alınmasını sevdiklerini ve uygulamayı yararlı bulduklarını ifade etmişlerdir. AT uygulaması ile daha fazla göz teması kurduklarını, başkalarını daha dikkatli dinlemeye başladıklarını, göz teması kurarak söz almayı öğrendiklerini, sessiz kalan arkadaşlarını konuşmaya katmayı öğrendiklerini, bilginin kaynağını sorgulamaya başladıklarını, görüşlerini gerekçelendirerek sunmaya başladıklarını ve bu uygulamayla metni daha iyi anladıklarını belirtmişlerdir. Öğretmen, AT'nin özellikle metni anlamak için kullanılabileceğini belirtmiştir. Öğrencilerin nitelikli bir şekilde tartışmayı öğrendiklerini, parmak kaldırmadan söz hakkı almayı öğrendiklerini, birbirleriyle bağlantılı konuşmalar gerçekleştirmeye başladıklarını, uygulamanın kendisiyle öğrenciler arasındaki etkileşimi ve öğrencilerin birbirleri arasındaki etkileşimin artırdığını ifade etmiştir. Sadece oldukça içe kapanık bir öğrencinin tartışmaya aktif olarak katılamadığını belirtmiştir.