Examination of Capadocian Carpets Between the 17th-19th Centuries
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Güral, Melike
Subsequent Statement of Responsibility
Atalayer, Günay Aykaç
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
322
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Master's
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Halı dokuma tekniği çok eski dönemlerden beri tekstil yüzeyi oluşturmak için kullanılan tekniklerden biridir. Orta Asya'da halılarda genellikle Türk (Gördes) Düğümü kullanılmıştır. Türk düğümü iki bağımsız çözgünün üzerinden arkaya dolanıp arasından geçirilerek bağlanır. Düğümün içinden iki çözgü geçtiği için çift düğüm adını alır. Bu düğüm çeşidi dayanıklı olduğu için halının daha uzun ömürlü olmasını sağlamaktadır. Pazırık halısı, Fustat'da bulunan halılar, Doğu Türkistan halıları gibi arkeolojik halılar da bu düğüm çeşidi kullanılarak dokunmuştur. '17. ve 19. Yüzyıl Aralığındaki Kapadokya Halılarının İncelenmesi' adlı tez çalışmasında amaç; Kapadokya halılarının kendisine ait kişisel özellikler içerip içermediğidir. Bunun yanı sıra halıcılık tarihi içinde diğer halı gruplarıyla benzer özelliklere sahip olup olmadığı da ele alınmış olan konular arasındadır. Dokumacılık ihtiyaçtan doğan bir üretim şekli olsa da sonraki dönemlerde ev tekstili ürünü tanımından ayrılarak sanat ürünü olarak da gündemde yerini almıştır. Çünkü dokumacılık aynı zamanda medeniyet ve toplumların gelişim düzeyini gösteren bir üretim şeklidir. Araştırmalar ilk düğümlü halılar İ.Ö 2 binli yıllara dayandığını göstermektedir. Halıcılık tarihi toplumların gelişimleriyle paralel ilerlemiş ve halı desenleri (yüzey düzenlemeleri) 19. yy'a kadar devamlı gelişim göstermiştir. Anadolu'da halıcılıkla uğraşan her bölge o alana ait halı kimliği oluşturmuştur. Anadolu'daki birçok bölge kendi yöresine özel kompozisyon (halı deseni) yapmıştır. Böylece özgün yüzey düzenlemeleri ve çeşitlilik ortaya çıkmıştır. '17. ve 19. Yüzyıl Aralığındaki Kapadokya Halılarının İncelenmesi' adlı tez çalışması, iki bölümden oluşmaktadır. Tezin 'Halı Dokumacılığına Genel Bakış' adı altındaki ilk bölümünde halının tarihçesi, Anadolu halı isimleri, Anadolu'daki halıların birbirleriyle karşılaştırılması ile Kapadokya Bölgesi'nin halıcılıkla olan ilişkisi ele alınmıştır. 'Kapadokya (Avanos) Halı Koleksiyonu' adlı ikinci bölümde koleksiyonun teknik ve görsel analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda halı kimliği, halının motif çeşitleri, renk sayısı, çözgü, atkı, ilme sıklıkları ve hammadde olarak hangi iplik çeşidinin kullanıldığı saptanmıştır. Ayrıca kullanım alanlarına göre gruplama yapılmıştır. Böylece kullanım alanlarının yüzey düzenlemelerinde ne kadar etkili olduğu incelenmiş ve halılarda kullanılan ipliklerin numara metrik değerleri karşılaştırılmıştır. Yüzey düzenlemeleri içinde *bordür (kenar suyu) düzenlemelerinin halıya kazandırdığı halı kimliği tespit edilmiştir. Son olarak halıların dokuyucu ile olan bağı irdelenerek 'el kimliği' denilebilecek özelliğe sahip olduğunun üzerinde durulmuş; bu özellik koleksiyon içindeki her halının özgün ve tek olmasını sağlayan en ayırt edici özellik olduğunu ortaya koymuştur.