İnşacı Kuram çerçevesinde İran'ın 'şii Hilali' oluşturma söyleminin Incelenmesi
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Çelik, Muhammed Hüseyin
Subsequent Statement of Responsibility
Alagöz, Bilgehan
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
170
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Master's
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Soğuk Savaş sonrası yaşanan gelişmeler Uluslararası İlişkiler disiplini içerisinde yeni yaklaşımları ortaya çıkardı. Bu dönemde güç, piyasa ve kapasite gibi maddi unsurları ön plana çıkaran geleneksel kuramların aksine kimlik, norm ve kültür gibi sosyal unsurları ön plana çıkaran İnşacı Kuram, disipline yeni bir soluk kazandırdı. Yapı ve aktörlerin karşılıklı olarak birbirlerini inşa ettiğini savunan İnşacılar, özellikle kimlik kavramına büyük önem vermiştir. Bu bağlamda diğer kuramlar tarafından arka plana itilen kimlik-dış politika ilişkisi İnşacılar tarafından analiz birimi olarak ele alınmıştır. İnşacılara göre aktörler arasında yaşanan etkileşim neticesinde şekillenen kimlikler çıkarları; çıkarlar da dış politikayı oluşturmaktadır. XX. yüzyılda İran'da Pehlevi Hanedanlığı ile başlayan ulus-devlet inşası ve bölgede etkin aktör olma arzusu, 1979'da yaşanan devrim ile eksen değiştirse de aynı şekilde devam etmiştir. Devrim sonrası dış politikada İslami devrimci ve revizyonist emellere sahip olan İran, bir müddet sonra bu politikasını terk etmek durumunda kaldı. Sert güce dayalı devletlerarası politikayı terk eden İran, yumuşak gücü ön plana çıkararak devlet altı gruplara yöneldi. Bu bağlamda Lübnan, Irak ve Yemen'deki Şii grupların iç ve dış politikada yükselişe geçmesi İran güdümünde Sünnî ülkeleri kuşatan bir Şii kuşak oluştuğuna yönelik iddiaların ortaya çıkmasına neden oldu. Bu iddialara göre İran, bir Şii Hilali oluşturarak bölgeyi domine ederek nüfuz sahasını genişletmekteydi. Bu çalışma içerisinde Şii Hilali söyleminin ortaya çıkışı, mahiyeti ve kapsamı değerlendirilecektir. Bu bağlamda İran'ın bölgedeki Şii unsurlarla arasında yaşanan etkileşim, uluslararası politikada yaşanan değişim ve dönüşümlere karşı İran'ın geliştirdiği refleksler ile bölgesel ve küresel aktörlerin İran'a yönelik tutumları İnşacı Kuram çerçevesinde ele alınarak incelenecektir.