Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi : Örgütsel Bir Model Önerisi
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Kınık, F. Şehkar Fayda
Subsequent Statement of Responsibility
Çetin, Münevver
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
GENERAL NOTES
Text of Note
415 p.
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Ph.D.
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Bu araştırmada, devlet üniversitelerinde bilgi yönetimi yeterliliklerini lisans öğrencileri ve akademik personel açısından incelemek, bilgi yönetimi yeterliliklerini etkileyen örgütsel faktörleri akademik personel açısından ortaya çıkarmak, bilgi yönetimi yeterlilikleri ile süreci etkileyen faktörleri göz önüne alarak, bilgiyi üreten kurumlar olan üniversitelerin bilgi yönetimi etkililiğini arttıracak yükseköğretimde bilgi yönetimi modeli önermek amaçlanmıştır. Karma yöntemlerden sıralı açıklayıcı tasarım olarak düzenlenen araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır 1. Devlet üniversitelerinde bilgi yönetimi yeterlilikleri nasıldır? 2. Devlet üniversitelerinde bilgi yönetimi yeterliliklerini etkileyen örgütsel faktörler nelerdir? 3. Devlet üniversitelerinde bilgi yönetimi yeterlilikleri ile bu yeterlilikleri etkileyen örgütsel faktörler nasıl bir bağlamda modellenebilir? Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin asıl uygulama örneklemi, olasılıklı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olup; katılımcılar, 2017-2018 ve 2018-2019 akademik yıllarında İstanbul ilinde devlet üniversitelerinde okuyan 798 lisans öğrencisi ve tam zamanlı olarak görev yapan 389 akademisyenden oluşmaktadır. Araştırmanın görüşme yapılan nitel boyutuna ilişkin çalışma grubu, amaçlı örneklem yöntemi ile belirlenmiş olup; katılımcılar, 2017-2018 ve 2018-2019 akademik yıllarında İstanbul ilinde devlet üniversitelerinde tam zamanlı olarak görev yapan 30 akademisyenden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel boyutu için kullanılan "Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Öğrenci Ölçeği" (YBYÖÖ) ile "Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Akademik Personel Ölçeği" (YBYAPÖ) araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda, araştırmacı tarafından oluşturulan "Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi Yeterliliklerini Etkileyen Örgütsel Faktörler" yarı yapılandırılmış akademik personel görüşme formu ile veriler toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda; ölçek geliştirme sürecinde MPLUS 6 ve diğer analizler için SPSS 21 programları kullanılmıştır. Ölçeklerin geliştirilmesi sürecinde Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), Pearson korelasyon analizi ve eşleştirilmiş gruplar t v testinden yararlanılmıştır. Ölçeklerin geliştirilmesinden sonra yürütülen asıl uygulamada ise elde edilen puan ortalamalarının demografik özelliklere göre, farklılaşıp farklılaşmadığının değerlendirilmesine yönelik tek yönlü varyans analizleri (ANOVA) ve farklılaşmanın hangi alt gruplar arasında olduğunun belirlenmesi amacıyla LSD post hoc analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise, NVivo 12 nitel analiz programı kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bazı bulgular şunlardır: Nicel aşamada; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden teknoloji boyutu yeterliliği algı düzeyi, hem öğrenciler hem de öğretim elemanları için "Katılıyorum" kategorisinde; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden örgütsel yapı boyutu yeterliliği algı düzeyi hem öğrenciler hem de öğretim elemanları için "Kararsızım" kategorisinde; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden örgütsel kültür boyutu ile bilgi yönetimi süreç yeterliliklerinden bilginin edinimi, bilginin dönüştürülmesi, bilginin kullanımı ve bilginin korunması boyutları yeterliliği algı düzeyi, öğrenciler için "Katılıyorum" kategorisinde olup öğretim elemanları için "Kararsızım" kategorisinde bulunmuştur. Yükseköğretimde bilgi yönetimi yeterliliklerini etkileyen örgütsel faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen nitel araştırmanın sonucunda; Bilgi Yönetimi Alt Yapı Yeterliliklerinden teknoloji boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Fiziksel Koşullar, Bütçe, İnsan Kaynağı Yönetimi ve Teknolojik Kaynak Yönetimi olduğu; örgütsel yapı boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin İş Bölümü, İş Yükü, Zaman Yönetimi, İletişim, Bürokrasi ve Yapısal Farklılaşma olduğu; örgütsel kültür boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Bürokrasi, Motivasyon, Bireyselcilik, İletişim ve Kurumsal Davranış olduğu; Bilgi Yönetimi Süreç Yeterliliklerinden bilginin edinimi boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Bürokrasi, Bilgi Yönetimi Takımları, Kurumsal Platformlar, Örgütsel Yapı ve Bilgi Haritaları olduğu; bilginin dönüştürülmesi boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Vizyon, Bürokrasi, Kişisel Tutumlar, Akademik İşbirliği ve Süreç Yönetimi olduğu; bilginin kullanımı boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Vizyon, Bütçe, Süreç Yönetimi, Bürokrasi, Karar Alma Süreçleri ve Sürdürülebilir Akademik Bilgi Yönetimi olduğu; bilginin korunması boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Şeffaflık, İş gücü, Bilgi Güvenliği, Örgütsel Kültür, Erişilebilirlik ve Arşivleme olduğu tespit edilmiştir. Son aşamada ise, nicel ve nitel bulguların bütünleştirilmesi sonucunda, Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi Modeli önerilmiştir testinden yararlanılmıştır. Ölçeklerin geliştirilmesinden sonra yürütülen asıl uygulamada ise elde edilen puan ortalamalarının demografik özelliklere göre, farklılaşıp farklılaşmadığının değerlendirilmesine yönelik tek yönlü varyans analizleri (ANOVA) ve farklılaşmanın hangi alt gruplar arasında olduğunun belirlenmesi amacıyla LSD post hoc analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise, NVivo 12 nitel analiz programı kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bazı bulgular şunlardır: Nicel aşamada; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden teknoloji boyutu yeterliliği algı düzeyi, hem öğrenciler hem de öğretim elemanları için "Katılıyorum" kategorisinde; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden örgütsel yapı boyutu yeterliliği algı düzeyi hem öğrenciler hem de öğretim elemanları için "Kararsızım" kategorisinde; bilgi yönetimi alt yapı yeterliliklerinden örgütsel kültür boyutu ile bilgi yönetimi süreç yeterliliklerinden bilginin edinimi, bilginin dönüştürülmesi, bilginin kullanımı ve bilginin korunması boyutları yeterliliği algı düzeyi, öğrenciler için "Katılıyorum" kategorisinde olup öğretim elemanları için "Kararsızım" kategorisinde bulunmuştur.
Text of Note
Yükseköğretimde bilgi yönetimi yeterliliklerini etkileyen örgütsel faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen nitel araştırmanın sonucunda; Bilgi Yönetimi Alt Yapı Yeterliliklerinden teknoloji boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Fiziksel Koşullar, Bütçe, İnsan Kaynağı Yönetimi ve Teknolojik Kaynak Yönetimi olduğu; örgütsel yapı boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin İş Bölümü, İş Yükü, Zaman Yönetimi, İletişim, Bürokrasi ve Yapısal Farklılaşma olduğu; örgütsel kültür boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Bürokrasi, Motivasyon, Bireyselcilik, İletişim ve Kurumsal Davranış olduğu; Bilgi Yönetimi Süreç Yeterliliklerinden bilginin edinimi boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Bürokrasi, Bilgi Yönetimi Takımları, Kurumsal Platformlar, Örgütsel Yapı ve Bilgi Haritaları olduğu; bilginin dönüştürülmesi boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Vizyon, Bürokrasi, Kişisel Tutumlar, Akademik İşbirliği ve Süreç Yönetimi olduğu; bilginin kullanımı boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Vizyon, Bütçe, Süreç Yönetimi, Bürokrasi, Karar Alma Süreçleri ve Sürdürülebilir Akademik Bilgi Yönetimi olduğu; bilginin korunması boyutunu etkileyen örgütsel faktörlerin Şeffaflık, İş gücü, Bilgi Güvenliği, Örgütsel Kültür, Erişilebilirlik ve Arşivleme olduğu tespit edilmiştir. Son aşamada ise, nicel ve nitel bulguların bütünleştirilmesi sonucunda, Yükseköğretimde Bilgi Yönetimi Modeli önerilmiştir.