Coğrafya Ve inanç ilişkisi bağlamında Ezidiler
General Material Designation
[Thesis]
First Statement of Responsibility
Çapan, Mazlum
Subsequent Statement of Responsibility
Butter, Mutay Den
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
Marmara Universitesi (Turkey)
Date of Publication, Distribution, etc.
2019
GENERAL NOTES
Text of Note
132 p.
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
Master's
Body granting the degree
Marmara Universitesi (Turkey)
Text preceding or following the note
2019
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
Ortadoğu coğrafyasının en kadim inançlarından biri olan Ezidilik, geçmişten günümüze üç büyük semavi dinin tüm baskılarına ve 21. yüzyılda sermaye grupları ile ileri kapitalizmin globalleşme başlığı altında azınlık gruplara uygulamış olduğu standartlaştırma çabalarına rağmen yok olmamıştır. Günümüze kadar ulaşmasında; kast sistemi, dışa kapalı bir inanç olma, toplumsal kenetlenme, aidiyet duygusu, ekonomik bağımsızlık gibi beşeri faktörlerin yanında, bulundukları coğrafyanın dağlık ve engebeli olması itibariyle onları dış saldırılara karşı koruması gibi fiziki faktörler etkili olmuştur. Bu saptamalar alan çalışması ile de desteklenmiştir. Melek Tavus inancı, kast sistemi, reenkarnasyon inancı, ateşin ve güneşin kutsal sayılması gibi özelliklerinin yanında yasakları, ritüelleri ve giyim kuşam kurallarıyla da dikkat çeken bu inancın kökenlerine dair değişik görüşler vardır. Genellikle İslam araştırmacıları tarafından belli teolojik özellikleri üzerinde durularak diğer semavi dinlerle ilişkilendirilmeye çalıştıkları ve bunu yaparken de farklılıklarını göz ardı ettikleri Ezidilik inancının, aslında tarih öncesi Babil ve Sümer inançlarıyla da benzerlik taşıdığı görülmüştür. Diğer görüşler üzerinde de durulmakla beraber özellikle 5000 yıllık bir tarihi olduğu ve kökeninin Alevilik ve Yarsanilik ile beraber tarihteki Yezdanilik inancına dayandığı görüş üzerinde durulmuştur. Ezidiler tarihte sadece Mezopotamya'da yayılış gösteren dini bir topluluk iken gerek siyasi gerek ekonomik gerekse çevre toplumları arasında 'şeytana tapanlar, kâfirler' gibi algılar yüzünden son örneği IŞİD tarafından gerçekleştirilen katliamlara uğramaları gibi nedenlerle özellikle 20.yy'da göç etmiş veya göç ettirilmişlerdir. Günümüzde Avrupa ülkeleri ile Rusya, Ermenistan, Gürcistan ve İran, gibi çeşitli ülkelere de dağınık bir şekilde yayılmışlardır. Tahmini bir rakam da olsa dünya genelinde yaklaşık 700.000 - 800.000 Ezidi nüfusu yaşamaktadır. Anayurtlarından kopup farklı ülkelerde yaşamaya başlayan Ezidiler hem sosyolojik hem dini algı bakımından pek çok değişim yaşamışlardır. Maruz kaldıkları tüm baskılara rağmen günümüze kadar ulaşmayı başaran Ezidilerin Avrupa'da modern yaşamla tanıştıktan sonra geçirdikleri değişim dikkat çekmektedir.