ر جامعه بشری در همه زمانها گروهی از انسانها ادعای دانستن و فهمیدن بیشتر از همه را داشتهاند .گاهی این ادعا به حدی میرسد که با رفتار و منش خود توقع اطاعت پذیری دیگران از خود را دارند و از سهل اندیشی گروهی دیگر سوء استفاده میکنند .از طرفی هستند کسانی که در شرایط مختلف تحلیل و مصلحت اندیشی بهتری نسبت به حق و حقیقت دارند؛ بنابراین در ظاهر این شبهه ایجاد میشود که شناخت حق از شبه حق چگونه ممکن است و چگونه میتوان فهمید که اعقل الناس و احمق الناس چه کسانی هستند؟ روایات ائمه معصومین در این زمینه کلید حل معما است؛ به عنوان نمونه روایتی که در آن امام علی میفرمایند که احمقترین مردم کسی است که گمان میکند عاقلترین مردم است، یکی از مولفههای شناخت این امر است .منطوق این روایت مشخص است؛ اما مفهوم آن این است که عاقلترین مردم ادعای آن را ندارد و نسبت به مردم خود را برتر نمیداند .بر این اساس، در این پایاننامه با تشکیل خانواده حدیثی، مولفهها و مشخصههای این دو گروه را استخراج و بررسی نمودیم .از جمله مولفههای اعقل الناس :حق طلب بودن، کوچک شمردن دنیا، اطاعت پذیری، مدارا کردن با مردم و ... است و از جمله ویژگیهای احمق الناس :خودبرتر بینی و توجه نداشتن به عیوب خود و در عوض عیب جویی دیگران، دنیا طلبی و مانند آن است