دف از آفرینش انسان - مطابق آیه ۶۵ سوره الذاریات - بندگی و عبودیت است از جمله عوامل مهمی که در طریق عبودیت میتواند تاثیرگذار باشد، سلامتی است؛ و سلامتی خود متاثر از چگونگی تغذیه است. به واقع با اندیشه در آموزههای وحی و روایات گهربار معصومین(ع) درموضوع تغذیه میتوان سمت و سوی آن رهنمودهای حیات بخش را چنین ارزیابی نمود که، سلامتی عطیهای گرانبها در مسیر بندگی است و بخش قابل توجهی از سلامتی در گرو تغذیه درست و اصولی است. حکیمان مسلمان ایرانی نیز در پرتو تعالیم الهی و تجربیات گرانسنگشان، دانش پرباری از طب سنتی را، به منظور حفظ سلامت انسان و درمان او، به یادگار گذاشتهاند. امروزه عدهای از محققان و اندیشمندان مسلمان، همراه با رویکرد جهانی به طب کلنگر و طب سنتی، در حوزههای پزشکی، با رجوعی دقیق و کاوشگرانه در منابع غنی و آثار گرانقدر حکما میکوشند تا اصول تغذیه اسلامی را به عنوان نخستین گام در حفظ سلامت اجتماع به بشریت عرضه نمایند. آن چه ما نیز در این نوشتار در پی آنیم، تفحصی در آیات وحی و روایات معصومین(ع) است تا به کشف آداب و اصول کلی تغذیه دست یابیم. از آن جا که حکمای قدیم به این مهم توجه داشتهاند و در امر طبابت، اولین گام در مداوای بیمار خویش را اصلاح تغذیه او میدانستند؛ لذا تلاش ما در اثربخشی این پژوهش نظری، هرچند کوتاه، پیرامون این دو گنجینه ارزشمند میباشد. در واقع در این پژوهش، تطبیق و سنجشی بین غذاشناسی اسلامی و غذاشناسی روز شده و در کنار آیات و روایات اسلامی و مکتب طب سنتی که تکیهگاه اساسی این پژوهش است به مقالات دانشمندان علوم بهداشتی و غذایی نیز اشاره شده است. نخستین فصل این پژوهش به کلیات و مفاهیم اختصاص یافته است. در فصل دوم، ضمن ارائه دیدگاههای دانشمندان نسبت به شیوههای نامناسب تغذیه در دوران معاصر به جایگاه تغذیه در آیات و روایات اشاراتی خواهیم داشت و سپس از کلام حکیمان در اهمیت این مساله به ذکر نمونههایی خواهیم پرداخت. در فصل سوم این مجموعه به محوریترین واژه آیه ۴۲ سوره عبس - طعام - نظری خواهیم داشت. گرچه معنای طعام در آیه مذکور - چنان که خواهد آمد - اعم از طعام جسم و روح می باشد، اما به دلیل جلوگیری از پراکندگی و گستردگی بحث، به تفسیر آیه شریفه از این منظر میپردازیم که، طعام را تنها طعام جسم معنا کنیم. فصل چهارم که آمیزهای از تعالیم دینی و گفتار حکمای طب سنتی در کنار هم گردآمده است، به اصول کلی تغذیه اختصاص یافته است؛ و فصل پنجم نیم نگاهی است به عوامل تاثیرگذار بر تغذیه تا در شناخت خوراک مناسب هر فرد، راهکارهایی ارائه شود. هدف نگارنده از این مجموعه بیان این حقیقت است که امت مسلمان میتواند و باید با کاوشی دقیق و عمیق در میراث گرانبهای شریعت و آثار دانشمندان مسلمان به مقدار قابل توجهی رابطه خود را با طب استعماری و غربی قطع نماید و درمانهای خود را با اصلاح تغذیه و تاکید بر مصرف فراوردههای سالم و طبیعی آغاز نماید