مروزه اهمیت بحث اخلاق اقتصادی و نقش بارز آن در بنا نهادن جامعهای عدالت گستر، بر هیچ کس پوشیده نیست، زیرا با معیشت مردم ارتباط مستقیم دارد و میتوان آن را از اولویتهای دنیای امروز دانست. به همین منظور سعی شده است با نگاه به عملکرد امیرالمأمنین علی (ع) به موضوع اخلاق اقتصادی پرداخته شود. در نهایت آسیبشناسی اخلاق اقتصادی و شناخت ریشهها و رفع آسیبها از منظر امام علی (ع) و سیرهی عملی ایشان هدف این تحقیق میباشد.این تحقیق با روش تحلیل محتوا و جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و از دو منظر بنیادی و کاربردی انجام شده است.این تحقیق، برای دستیابی به این مقصود، اقدامات امام علی (ع) ر ا در برخورد اخلاقی با عوامل وکارگزاران اقتصادی مورد بررسی قرار داده، و مجموعهی سخنان آن حضرت را نیز به ویژه با ت╩کید بر نهجالبلاغه، تحلیل کرده است. مطالعه در این خصوص نشان میدهد که موارد بررسی شده در مورد اخلاق اقتصادی بین نظرات امام (ع) و نظریات علمی اقتصاددانان اقتصاد متعارف سازگاری زیادی وجود دارد . به غیر از عوامل مأثر بر اخلاق اقتصادی، مهمترین مواردی که محل تفاوت و ناهمخوانی بین نظرات امام (ع) و اقتصاد متعارف است را باید ناشی از تفاوت در اخلاق و ارزشها، آزادی اقتصادی و منافع فرد و جامعه دانست. هدف نهایی توسعه اقتصادی، در اقتصاد کنونی در اغلب کشورها بر مبنای سود، لذت و کسب ثروت است؛ که این نحوهی جهتگیری، مت╩ثر از دیدگاه غرب دربارهی خود انسان است. اما هدف نهایی اخلاق اقتصادی، از نگاه امام علی (ع) ابزاری است برای تکامل انسانها، به بیان دیگر از دیدگاه ارزشی و اخلاقی امیرالمأمنین (ع) رسیدن به جامعهی ایدهآل اقتصادی، خود وسیلهای است برای امکان حرکت به سوی کمال و هدف نهایی خلقت. بر اساس بررسیهای انجام شده میتوان دریافت، مواردی که به اخلاق اقتصادی آسیب میرساند از یک سو مألفههای رشد و توسعهی اقتصادی و رفاه عمومی را در معرض خطر قرار میدهد و از سوی دیگر بستر لازم برای رشد معنوی و سعادت ابدی انسان را دچار مشکل میکند. اخلاق اقتصادی همچنین میتواند مجموعهای از ضوابط و معیارها باشدکه کارگزاران اقتصادی با رعایت آن ضمن کسب منفعت شخصی به منافع جامعه آسیب نمیرسانند. نتیجه این خواهد بود که منافع اجتماعی حداکثر خواهد شد و اگر توصیههای اخلاقی اسلام در زمینهی اقتصاد رعایت شود شکوفائی و رشد مطلوب اقتصادی همراه با شکوفائی ارزشهای انسانی را به ارمغان خواهد آورد و شیوهها و عناصر مقابله با مفاسد و سالمسازی فعالیتهای اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.کلید واژگان: اقتصاد، اخلاق، اخلاق اقتصادی، تولید، توزیع، مصرف، امام علی (ع)، نهجالبلاغه
UNIFORM TITLE
General Material Designation
آسیب شناسی اخلاق اقتصادی در اندیشه و سیره امام علی (ع) با تاکید بر نهج البلاغه