عنوان

بررسی تطبیقی آرای کلامی شيخ صدوق با ابن‌تیمیّه در باب توحید ( با تکیه بر دو کتاب التّوحید و منهاج‌السّنّه)

Number

۲۹۰۴پ

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

بررسی تطبیقی آرای کلامی شيخ صدوق با ابن‌تیمیّه در باب توحید ( با تکیه بر دو کتاب التّوحید و منهاج‌السّنّه)

General Material Designation

[پایان نامه]

First Statement of Responsibility

/ محمّدعلی موحّدی

Subsequent Statement of Responsibility

؛ استاد راهنما: محمّدهادی ملّازاده؛ استاد مشاور: محمد هادی قندهاری

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

Date of Publication, Distribution, etc.

، ۱۳۹۵

Specific Material Designation and Extent of Item

۳۸۳ ص.

Text of Note

کتابنامه: ص.۳۰۶ - ۳۲۴؛ همچنین به صورت زیرنویس

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

علوم حدیث (گرایش کلام و عقاید)

Date of degree

۱۳۹۵/۰۶/۲۱

Text preceding or following the note

۲۰

Text of Note

شیخ صدوق بر پایه¬ی نصوص دینی، الهیّاتی سلبی را مبتنی بر خروج از حدین طرح ریزی نمود. وی با ارائه¬ی ملاکی در جهت کسب معرفت صحیح از سقیم در شناخت خداوند، بر نفی تعطیل و تشبیه اصرار ورزید و نقش حجج الهی را در برون¬رفت از دو حد یاد شده مورد کاوش قرار داد. او در نظام توحیدی خود از معرفتِ بی¬واسطه¬ (معرفة الله بالله) و معرفتِ بالأیه سخن به میان آورد و بحثِ مبسوطی را در باب معرفتِ وهبیِ پیشین ارائه نمود. همو پس از بیان استدلالات عقلی بر نفی تشبیه میان خالق و مخلوق و بیان تفاوت¬های دیدگاه کلامیِ خود با الهیّات تنزیهیِ مبتنی بر سنخیت حکمای اسلامی، به تنزیه حق از احاطه عقول و اوهام، تنزیه از وصف پذیری، و تنزیه از صفات امکانی پرداخت و با ذکر دلایل عقلیِ مأثور و ارائه شواهد متعدد روایی، به تنزیه حق از کیفیت، ترکیب، زیادت و نقصان، حد و تناهی، صیرورت، اینیت و مکان، قرب و بعد، زمان و حرکت و سکون و انتقال، رؤیت، جسمانیت و اعضا و جوارح و ادوات همت گماشت. شیخ صدوق هم¬چنین در مبحثِ توحید با نفی توحیدِ عددی و توحیدِ نوعی و انکارِ توحیدِ صفاتیِ مصطلح در نزد متکلمانِ مکتب اعتزال، و تأکید بر غیریت صفت و موصوف و خلقت اسماء و صفات تفاوت¬های عمیق الهیّات نص¬گرایانه خود را با سایر نظام¬های توحیدی آن دوران به خوبی آشکار ساخت.ابن تیمیه حرانی نیز به عنوان یک متکلمِ نقل¬گرایِ عامه، به احیای تفکر اسلافِ اهل حدیث موفق شد و مبتنی بر نصوص رواییِ عامه، الهیّاتی را مبتنی بر نفی تعطیل و تشبیه تدوین نمود. وی با جریان تعطیل¬گرایانه جهمیه و اعتزالیه به شدت به مخالفت برخاست و با طرحِ معنای خاصی از نفی تشبیه، خود را از هواخواهان تنزیه حق قلمداد نمود. ابن تیمیه با نفیِ توقیفی بودن اسماء و صفات، راه را جهتِ نفوذ مباحثِ غیر مأثور به حوزه¬ی خداشناسی مفتوح نگاه داشت. پژوهش حاضر پس از بیان دیدگاه¬های کلامی ابن تیمیه در باب معرفت حق و نفی تعطیل و تشبیه، به چهار مسئله¬ی حد و تناهی، جسمانیت، رؤیت خداوند و ترکیب از نگاه او پرداخته است. تطبیقِ آرای کلامی این دو متکلمِ نص¬گرا، می¬تواند تفاوت¬های شگرفِ دو نظامِ الهیّاتیِ مأثورِ امامیه و وهابیه را به خوبی به نمایش بگذارد. کلید واژه: شیخ صدوق، ابن¬تیمیّه، توحید، کتاب التّوحید، منهاج‌السّنّه

Class number

Book number

Entry Element

موحدی

Part of Name Other than Entry Element

، محمد علی

Entry Element

ملا زاده

Entry Element

قندهاری

Part of Name Other than Entry Element

، محمد هادی

Part of Name Other than Entry Element

، محمد هادی

Relator Code

، استاد راهنما

Relator Code

، استاد مشاور

Country

ایران

Agency

موسسه علمی وفرهنگی دارالحدیث قم

Date of Transaction

20180109

Call Number

p ۲۹۰۴

p

TF

92029

1

a

Y