عنوان

تاثیر سیاق در فهم آیات در تفاسیر اضواء البیان و المیزان با تکیه بر پنج جزء سوم قرآن کریم

Number

۲۹۰۱پ

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

تاثیر سیاق در فهم آیات در تفاسیر اضواء البیان و المیزان با تکیه بر پنج جزء سوم قرآن کریم

General Material Designation

[پایان نامه]

First Statement of Responsibility

/ نسرین وجدانی

Subsequent Statement of Responsibility

؛ استاد راهنما: حمیدرضا مستفید

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

Date of Publication, Distribution, etc.

، ۱۳۹۵

Specific Material Designation and Extent of Item

۱۵۳ ص.

Text of Note

کتابنامه: ص.۱۴۹ -۱۵۳؛ همچنین به صورت زیرنویس

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

علوم قرآن و حدیث

Date of degree

۱۳۹۵/۰۶/۲۹

Text preceding or following the note

۱۹/۵

Text of Note

"سیاق" از مهم ترین قرائن فهم کلام و دستیابی به مراد گوینده محسوب می‌شود. در روش تفسیر قرآن به قرآن نیز "سیاق" در کنار "بهره گیری از سایر آیات" به عنوان قرینه‌ای برای تعیین مراد وحی مورد استناد قرار می‌گیرد. در عصر حاضر، دو کتاب "المیزان فی تفسیر القرآن" تألیف علامه طباطبائی (متوفای1402ه ق) و "أضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن" تألیف محمدالأمین الشنقیطی (متوفای1393ه ق)، از جمله تفاسیر مهم فریقین است که با روش تفسیری قرآن به قرآن نگاشته شده است. این پژوهش درصدد دستیابی به فهم جایگاه "سیاق" در این دو تفسیر و در نزد مؤلفان آن دو می‌باشد. این پژوهش، با تکیه بر پنج جزء سوم قرآن کریم نگاشته شده اما به مناسبت عناوین و موضوعات، آیاتی از سایر اجزاء نیز مورد استناد و بررسی قرار گرفته است. نقش و جایگاه "سیاق" در نزد علامه طباطبائی، در سه صورت مشاهده شد؛ در مرتبه‌ی اول یعنی بیشترین موارد، "سیاق" نقشی مؤثر و کلیدی در این تفسیر ایفا کرده است. از آن جمله، علامه در تبیین معنای مفردات، تبیین معنای آیه، ارزیابی اقوال تفسیری، ارزیابی روایات تفسیری، شناخت مکی و مدنی سور و ... به وفور از قرینه ی سیاق استفاده نموده است. مرتبه‌ی دوم، مواردی است که علامه در تفسیر آیه، معانی دیگری را با قطع نظر از "سیاق" در کنار معنای سیاقی آیه پذیرفته است. این روش، بر مبنای قاعده ای است که علامه طباطبائی بر اساس روش تفسیری اهل بیت: بدان معتقد است و آن، اجمالا این است که هر جزئی از أجزای آیه یا آیه ای در میان آیات دیگر، می تواند مستقلا معنادار باشد. علاوه بر علامه، عده ای دیگر از پژوهشگران نیز به استقلال معنایی فرازهای قرآنی معتقدند که برخی ادله ی آنان از جهاتی محل نقد و بازنگری است. مرتبه‌ی سوم جایگاه سیاق در تفسیر المیزان، موارد بسیار معدودی است که علامه در تفسیر آیه، از "سیاق" غفلت نموده است و این می تواند در زمره‌ی سهو القلم مؤلف محسوب گردد. درباره جایگاه سیاق در تفسیر أضواء البیان و در نزد شنقیطی می‌توان گفت، هر چند "سیاق" نقش نسبتا مؤثری را در مواردی از جمله بیان معنا و مراد از مفردات آیه، تبیین معنای آیه، ارزیابی اقوال مفسران، بیان تقدیر و محذوف و... در این تفسیر ایفا کرده است؛ اما در مواردی نیز "سیاق" به عنوان قرینه‌ای نزدیک و درونی در ترجیح معنا، نادیده گرفته شده است و یا به نوعی، معانی دیگری عمدتا برگرفته از آیات دیگر، در کنار معنای سیاقی آیه مطرح شده است. در مقایسه این دو تفسیر در می‌یابیم که از میان دو قرینه‌ی عمده در روش تفسیر قرآن به قرآن یعنی: استفاده از سیاق آیه/آیات و بهره گیری از سایر آیات مرتبط با آیه مورد بحث، به نظر می‌رسد، استناد به "سیاق" به عنوان قرینه ای مهم در فهم آیه، اولویت نخست علامه و اولویت دوم شنقیطی و بهره گیری از آیات دیگر، اولویت نخست شنقیطی و اولویت دوم علامه می باشد.واژگان کلیدی:سیاق، جایگاه سیاق، تفسیر، المیزان، أضواء البیان، علامه طباطبائی، شنقیطی

تفاسیر -- قرن ۲۰م.

Class number

Book number

Entry Element

وجدانی

Part of Name Other than Entry Element

، نسرین

Entry Element

مستفید

Part of Name Other than Entry Element

، حمیدرضا

Relator Code

، استاد راهنما

Country

ایران

Agency

موسسه علمی وفرهنگی دارالحدیث قم

Date of Transaction

20180109

Call Number

p ۲۹۰۱

p

TF

92029

1

a

Y