رزق و روزی همان عطا و بخشش پی در پی و همیشگی از جانب خداوند سبحان است که از آن نفع برده می شود، خواه مادّی باشد یا معنوی. تقسیم کلی رزق به مادی و معنوی و مطلق صورت می گیرد و هر کدام مصادیق فراوانی در گستره ی آیات و روایات دارند، اما روزی دارای انواع دیگری نیز می باشد چون، طالب و مطلوب، ظاهری و باطنی و ... روزی حلال و حرام در زندگی انسان و سعادت و شقاوت وی تأثیر بسزایی دارد و هر کدام از آنها در زندگی فردی و اجتماعی دارای آثار دنیوی و اخروی می باشد، و چشم پوشی از مال حرام، پاداش الهی را به دنبال دارد و دوری از مال شبهه ناک از نشانه های مؤمنین و پارسایان است. رزق موجودات به دست خدا است، روزی رسان حقیقی و خیرالرّازقین اوست و روزی موجودات را خودش تضمین کرده است. تلاش و کوشش در کسب روزی اهمیت فراوان دارد، اگر چه روزی مقدّر و مضمون است، اما برای کسب آن نیاز به سعی و تلاش است و تنبلی و بیکاری مورد نکوهش اسلام و دارای مفاسد زیادی است. انسان در مقابل روزی وظایفی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از: سپاسگزاری، انفاق، اعتدال در مصرف نعمات الهی، عدم اسراف، یاد آوری نعمت و ... فراخدستی و تنگدستی بندگان دارای عواملی است که بعضی از آنها در اثر تفاوت های طبیعی و ذاتی و برخی دیگر در تفاوت های مصنوعی و ساختگی می باشد و پاره ای دیگر به جهت سنن و قوانین الهی از قبیل سنت آزمایش، استدراج و حکمت الهی می باشد. افزایش و کاهش روزی دارای اسبابی است که به کار بستن آنها سبب افزونی روزی و مانع کاهش و نقصان روزی می گردد و به طور کلی اعمال صالح سبب افزایش روزی و گناهان عامل کاهش آن است.