این تحقیق بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی, «سیر تکاملی جمع قرآن از آغاز تاکنون» را مورد تحلیل و بررسی کامل قرار دهد. در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله با استناد به آیات و روایات, ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدف های تحقیق اهداف ویژه ای شامل: بررسی معنای جمع و حفظ از نظر لغوی و اصطلاحی, بررسی جمع قرآن در زمان پیامبر(ص), بررسی جمع قرآن در زمان علی(ع), بررسی جمع قرآن در زمان ابوبکر, بررسی محدود کردن قرائت ها در زمان عثمان, بررسی نقطه گذاری و اعراب گذاری قرآن طراحی گردیده است. برای رسیدن به اهداف مذکور سؤالاتی به شرح زیر مطرح شده: معنای جمع و حفظ از نظر لغوی و اصطلاحی چیست؟ آیا قرآن در زمان پیامبر و صحابه به صورت مجموع واحد در آمد؟ مصحفی که علی(ع) جمع آوری نمود چه ویژگی هایی داشت؟ چرا ابوبکر اقدام به جمع آوری قرآن نمود؟ اقدام عثمان برای محدود کردن قرائت ها چه بود؟ قرآن چگونه نقطه گذاری و اعراب گذاری شد؟ با توجه به ماهیت, اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل به دست آمد: جمع قرآن به معنای حفظ قرآن که به «جمع اول» معروف است قطعاً در زمان رسول خدا انجام گرفته است و جمع قرآن که به معنای کتابت قرآن است و به «جمع دوم» معروف شده است هم در زمان پیامبر در رقعه ها جمع آوری شده است ولی به صورت پراکنده, و مسئولیت جمع آوری آن را در کتابی واحد به حضرت علی(ع) واگذار کرد. علی(ع) طبق سفارش پیامبر(ص) توانست آن را در کتابی واحد جمع آوری کند که دارای ویژگی هایی از قبیل تنزیل و تأوییل ، ناسخ و منسوخ و تفسیر آیات بود که به ترتیب نزول قرآن جمع شده بود و پس از علی(ع) در زمان خلفای سه گانه ابتدا در زمان ابوبکر و به پیشنهاد عمر بعد از واقعه ی یمامه که منجر به کشته شدن بسیاری از حافظان قرآن شد در کتاب واحدی نگاشته شد و بعد از آن عثمان برای محدود کردن قرائت ها تمام مصحف ها را جمع آوری کرد و سوزاند و مصحف واحدی بوجود آورد که خالی از علامت های اعرابی و نقطه بود . بعد با توجه به اینکه قرآن اعراب نداشت باعث اشتباهاتی در میان عامه شد که به وسیله ی ابوالاسود دوئلی نقطه گذاری به منظور اعراب قرآن نگاشته شد و بعد دو شاگردش یحیی بن یعمر و نصر بن عاصم حروف متشابه نقطه گذاری شد و بعد توسط خلیل بن احمد فراهیدی کار ابوالاسود تکمیل شد و نقطه به حرکات فتحه و ضمه و کسره تبدیل شد و این قرآن باعث اتحاد و همبستگی میان میلیونها مسلمان در طول سالیان دراز گردید. محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی چون: عدم دسترسی آسان به کتابخانه ، وکمبود منابع پژوهشی در این زمینه روبرو بوده است. و پیشنهاد می گردد که در این زمینه تحقیقات جزئی تری مانند مصحف علی(ع) صورت پذیرد.