عنوان

هدایت و ضلالت از دیدگاه قرآن و روایات

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

هدایت و ضلالت از دیدگاه قرآن و روایات

First Statement of Responsibility

محمّدعلی رستمیان

Place of Publication, Distribution, etc.

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

Date of Publication, Distribution, etc.

1387

Text of Note

آنچه در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است، مسئله هدایت و ضلالت و زمینه هایی است که انسان به وسیله آنها به هدایت می رسد و یا به سقوط در می افتد. این موضوع با توجّه به آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام ، بررسی شده است. واژه «هدایت» در دو معنا به کار می رود: ارائه طریق یا راهنمایی و ایصال الی المطلوب یا رهبری. بر اساس استقرای آیات قرآن، حدود 43 آیه در زمینه متعلَّق هدایت وجود دارد که از میان آنها شانزده آیه متعلَّق هدایت را صراط مستقیم ذکر کرده است و صراط مستقیم، همان دین استواری است که مصداق اتم و اکمل آن، آیین ابراهیم علیه السلام است و به طور کلّی، حقیقت صراط مستقیم، چیزی جز اسلام ناب، یعنی تسلیم و فنا در پیشگاه احدیّت، عبد خدا بودن و انقطاع از ماسَوَی اللَّه نیست. پایان نامه از دو بخش عمده تشکیل شده که هر بخش، شامل چند فصل است. بخش اوّل در باب کلّیات بحث و شامل چند فصل است. فصل اوّل این بخش، به معنای هدایت و ضلالت در کتب لغت پرداخته و آیاتی از قرآن را در معنای لغوی هدایت آورده و طریقه استعمال هدایت در قرآن را بررسی کرده است. هجده وجه برای هدایت و هشت وجه برای ضلالت، بیان شده است. فصل دوم، مربوط به بحث از قلمرو و محدوده هدایت و ضلالت است. نویسنده در این فصل، از هدایت عامّه، مراحل مختلف قبل از هدایت، نیاز تمام موجودات به هدایت الهی و قلمرو ضلالت، بحث می کند. فصل سوم، درباره اقسام هدایت است. نویسنده، بنا به تقسیمی، هدایت را به دو قِسم تکوینی و تشریعی تقسیم نموده و هدایت تکوینی را نیز شامل سه قسم: هدایت طبیعی، هدایت غریزی و هدایت فطری دانسته است. سپس اقسام ضلالت را بررسی می کند. در تقسیم او گم راهان بر سه دسته اند: گم راهان از فطرت الهی، غوطه وران در ضلالت و گم راهی، و منحرفان از صراط مستقیم. منشأ این انحراف نیز یا انحراف اعتقادی است یا انحراف عملی. فصل چهارم، درباره مراتب هدایت و ضلالت است. نگارنده در این فصل از سلسله طولی هدایت، مراتب هدایت عامّه و خاصّه، مراتب هدایت خاصّه بحث شده و آمده که صراط مستقیم، والاترین مرتبه هدایت و مراتب ضلالت است. بخش دوم پایان نامه، بررسی عوامل هدایت و ضلالت است. این بخش، دارای پنج فصل است: فصل اوّل، درباره انتساب هدایت و ضلالت به خداوند است. به همین مناسبت، نگارنده در باب جبر و اختیار و آرای مختلف درباره این مقوله، سخن می گوید و جبری یا تفویضی بودنِ هدایت و ضلالت را بررسی می کند. فصل دوم، مربوط به بررسی زمینه های هدایت است. نگارنده این زمینه ها را به دو دسته تقسیم نموده است: اوّل، زمینه های عمومی کسب تقوا: تفکّر، عقل و علم ؛ و دوم، زمینه های کمال هدایت: عمل صالح، یاد خداوند، اخلاص و انابه. فصل سوم، به بررسی عوامل هدایت می پردازد. این عوامل عبارت اند از: انبیا، کتاب های آسمانی، ائمه علیهم السلام، علما و کعبه. فصل چهارم، زمینه های ضلالت را بررسی می کند که به گونه عام به دو دسته تقسیم شده اند: دین پرستی و ترک زمینه های هدایت. فصل پنجم، درباره عوامل اضلال است. این عوامل نیز عبارت اند از: شیطان، هوای نفس، بدعت ها، تقلید کورکورانه در تفکّر، عمل بر طبق ظن. نویسنده در خاتمه نیز خلاصه ای از مباحث پایان نامه را به دست داده است .

Uniform Resource Identifier

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;