عنوان

جلوه هایی از تجلی قرآن در نهج البلاغه ( در موضوعات صفات الهی، نبوت، دنیا و آخرت)

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

جلوه هایی از تجلی قرآن در نهج البلاغه ( در موضوعات صفات الهی، نبوت، دنیا و آخرت)

First Statement of Responsibility

حلیمه ریحانی

Place of Publication, Distribution, etc.

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

Date of Publication, Distribution, etc.

1391

Text of Note

بخش بزرگی از معارف قرآن در نهج البلاغه بیان شده است. این پژوهش درباره ی تجلّی آیات قرآن در موضوعات صفات الهی، نبوّت و دنیا و آخرت در نهج البلاغه است و سعی دارد در این موضوعات، هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و نهج البلاغه را نشان دهد. پس از تبیین شخصیت علمی امام علی(ع) و فصاحت و بلاغت نهج البلاغه، به عنوان مباحث مقدماتی، بخشی از مبحث توحیدی نهج البلاغه در زمینه ی صفات ثبوتیه و سلبیه، با آیات قرآن، تطبیق داده شده است از جمله ی این صفات: علم، قدرت، حیات، خالقیت و رازقیت الهی است. انسان هم مرتبه ی پایین تری از این اوصاف را با محدودیت و نقص داراست ولی در خداوند، مرتبه ی کامل این اوصاف بدون محدودیت، وجود دارد. توجه به این اوصاف الهی، ثمرات اخلاقی- تربیتی برای انسان دارد. «نبوّت»، نیز از مباحث مهم نهج البلاغه است که مستندات قرآنی دارد. گمراهی و سرگردانی، کم رنگ شدن اعتقادات دینی، خوراک و مسکن نامناسب و ناامنی اجتماعی، از ویژگی ها و مشکلات مردم در زمان بعثت پیامبر اکرم(ص) بوده است. که رفع و کاهش این مشکلات را می توان از ثمرات بعثت نبوی دانست. پیامبر گرامی اسلام(ص) دارای صفات بارزی بودند که برخی از آن ها مانند خاتمیت و شاهد بودن و... در قرآن و نهج البلاغه، مطرح شده است. خداوند در قرآن از حضرت محمد(ص) به عنوان اسوه ی حسنه یاد کرده اند که امام علی(ع) هم به این مطالب در نهج البلاغه اشاره نموده و به پیروی از سنت و سیره ی نبوی که معتدل، جامع و سبب هدایت است، تأکید کرده اند. امام علی(ع) با بیان فانی بودن و فریبندگی دنیا، آن را توصیف کرده اند و علاوه بر ذکر آزمایش انسان ها در دنیا با سختی ها و نعمت ها، انسان ها را به عمل گرایی ترغیب نموده اند و آن ها را از شیطان و وسوسه های او که اعمال ناپسند را در نظرشان، تزئین می کند، برحذر داشته اند. تجلّی آیات الهی در این مباحث نهج البلاغه، مشاهده می شود. در نهج البلاغه و قرآن، قبر و قیامت نیز به خوبی توصیف شده و سختی های آن ها تذکر داده شده است تا انسان از دنیا بهترین توشه ها را برای آخرت بردارد. توصیف بهشت و جهنم و نعمت ها و عذاب های آن ها نیز، انسان را در این مهم، یاری می کند. منابع استفاده شده در این پژوهش عبارتند از قرآن کریم و نهج البلاغه، معجم المفهرس قرآن و نهج البلاغه، کتب تفسیری مثل ترجمه ی المیزان و تفسیر نمونه، شروح نهج البلاغه مانند شرح ابن میثم و پیام امام امیرالمومنین(ع)، کتب لغوی قرآن و نهج البلاغه مانند مفردات راغب و قاموس نهج البلاغه، کتب اعتقادی در زمینه های توحید و نبوت و معاد مانند کتاب آموزش کلام اسلامی و کتب تفسیر موضوعی در این مباحث مانند کتاب های آیت الله جوادی آملی. این تحقیق، به صورت کتابخانه ای انجام شده و بر اساس نگرش ها بنیادی، به اعتبار موضوع، دینی و بر اساس راهبردها توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش در مجموع علاوه بر بیان شخصیت علمی امام علی(ع) و فصاحت و بلاغت نهج البلاغه، نشان می دهد که نهج البلاغه مانند قرآن به مباحث توحید، نبوت، دنیا و آخرت، توجه ویژه ای داشته و در این موضوعات از کلام الهی، بهره برده است و گاه آیات قرآن را شرح داده و بدین سان، پیوند عمیق و همسوی قرآن و نهج البلاغه آشکار می گردد. واژگان کلیدی: تجلّی، صفات ذات، صفات فعل، نبوّت، دنیا، آخرت، قرآن، نهج البلاغه، امام علی بن ابی طالب(ع).

Uniform Resource Identifier

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;