تحقیق حاضر از سه فصل با این مباحث تشکیل یافته است: فصل اول، استدلال: تاریخچه ی استدلال، تاریخچه ی استدلال در حیات بشر، تاریخچه ی استدلال از دیدگاه قرآن، روش های استدلال، تمثیل در قرآن، استقرا در قرآن، قیاس منطقی در قرآن، روش های استدلال در قرآن، جایگاه شعر و مغالطه در قرآن؛ فصل دوم، جدل: جایگاه جدل در منطق، تعریف جدل، کاربرد جدل منطقی، معروف ترین اصلاحات جدل در منطق، مبادی جدل در منطق، فرق جدل و برهان جدل در قرآن، جدال حضرت ابراهیم(ع) با قوم خود، جدال ابراهیم(ع) با نمرود، جدال حضرت نوح(ع) با قومش، جدال قرآن با اهل کتاب، جدال قرآن با یهود در انکار وحی، جدال قرآن با یهود و نصاری در مورد بهشت اختصاصی، جدال قرآن با مشرکین درباره ی فرشتگان، جدال با مشرکین درباره ی رازق حقیقی؛ فصل سوم، برهان: برهان در منطق، تعریف برهان از دیدگاه علم منطق، مبادی برهان، برهان در قرآن، برهان های قرآن برضد اهل کتاب، عیسی(ع) خدا نیست، خلقت عیسی(ع) چون آدم است، ادعای ابن الله بی اساس است، احتجاج در ردّ تثلیث، برهان های قرآن در مقابل شرک و بت پرستی، بت ها هیچ گونه توان و مالکیتی ندارند، معبود باید خالق باشد، خالق باید هادی بالذات باشد، شریک الباری محال است، شرک جهان را به تباهی می کشد، برهان های قرآن در اثبات توحید، برهان تمانع، برهان اجنّه در ایمان به قرآن، برهان ابراهیم(ع) در اثبات توحید، حدّ وسط برهان حضرت ابراهیم(ع)، برهان های مشرکین(مغالطه)، شرک خواست خداست، بت پرستی خواست خداست، فقر فقرا خواست خداست.