تحقیقی است در بیان تاریخ پیدایش تفسیر و تطورات و مراحل تفسیر در بستر تاریخ. پژوهش حاضر در سه فصل تدوین شده است. نویسنده ابتدا «تاریخ تفسیر نقلی و مراحل آن» را مورد توجه قرار داده است و درباره تفسیر در عهد رسالت و نخستین مفسّر قرآن، تفسیر قرآن به قرآن و بررسی معنای تأویل سخن گفته است. وی در ادامه به بررسی «تفسیر در عهد صحابه» پرداخته و در ضمن این عنوان به معرفی مشهورترین صحابه در تفسیر قرآن و نقش اهل بیت در تفسیر توجه نموده و نمونه هایی از تفاسیر اهل بیت(ع) را به صورت موردی از تمام ائمه دوازده گانه بیان کرده است. نویسنده در فصل دیگری به تاریخ تفسیر عقلی یا کلامی اشاره می کند، مبانی تفسیری معتزله، اصول پنج گانه معتزله، نمونه هایی از تفاسیر معتزله، مبانی تفسیری اشاعره و نمونه هایی از تفاسیر اشاعره از مباحث این فصل است. فصل پایانی را نیز به «تاریخ تفسیر علمی و باطنی و اشاری و صوفی» اختصاص داده که شامل موافقان و مخالفان تفسیر علمی و دلایل آن ها، تاریخ ظهور تفسیر باطنی و نمونه هایی از آن و تاریخ ظهور تفسیر اشاری یا فیضی و صوفی است.