بررسی کیفیت و چگونگی معاد جسمانی از دیدگاه عقل و نقل
First Statement of Responsibility
منیرالسادات حسینی مجرّد حسین آبادی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Place of Publication, Distribution, etc.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
Date of Publication, Distribution, etc.
1387
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
اثبات دو بُعدی بودن معاد از دایره عقل و روایات، بیان آثار و نتایج این نظریه و ردّ مدّعای منکران جسمانیت معاد، موضوع مورد بحث و بررسی نگارنده در این پایان نامه است. این سؤال که به راستی جسمانیت معاد به چه صورت است، و روزی که انسان ها سر از خاک برخواهند آورد، چگونه روزی خواهد بود و سؤالاتی بی شمار از این قبیل، از استفهامات ضروری برای بشر در طول ادوار تاریخ بوده است. درباره واژه معاد، نظریات مختلفی وجود دارد. عدّه ای آن را مصدر عودت و به معنای بازگشت می دانند، و برخی هم آن را اسم زمان یا مکان گرفته اند. به هر صورت، معاد، مکان یا حالتی است که مردم پس از مرگ در آن جای داده می شوند یا به آن حالت در می آیند. به عبارت دیگر، زندگی در عالم آخرت و حیات پس از مرگ است؛ حیاتی که در آن به حساب اعمال رسیدگی می شود و نیکوکاران به پاداش، و بدکاران به کیفر اعمال زشت خود خواهند رسید. این پایان نامه، به پنج بخش تقسیم شده است: بخش اوّل، مربوط به بررسی تاریخی معاد و جایگاه آن در بین اقوام مختلف و نحوه برداشت این اقوام از معاد است. بخش دوم، درباره بررسی نقلی معاد است و شواهد قرآنی و روایی آن بیان شده است و ضمن ارائه آیاتی از قرآن مجید به شیوه جدولی، و ترجمه آیات، نکات تفسیری آیه نیز در ذیل آن آمده است. بخش سوم، بررسی عقل معاد است، یعنی دیدگاه فلاسفه و متکلّمان درباره معاد، مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش چهارم، بررسی تطبیقی و به عبارتی شناخت وجوه افتراق و اشتراک این دو شعبه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نگارنده، بررسی تاریخی را سرلوحه کار خود قرار داده و در توجیه آن، بر این عقیده است که اگر قبل از شروع هر بحث و تحقیق، مخصوصاً موضوع یاد شده، ابتدائاً یک شناخت اجمالی و کلّی بر آن مورد خاص پیدا شود، جهت تبیین و اشراف به موضوع، کمک خوبی خواهد بود و در این بررسی، انسان متوجّه قضاوت تاریخی اقوام و ملل گوناگون شده، بدون اغراق و در نهایت انصاف، اقرار می کند که تمام ادیان، یک صدا با زبان های مختلف فریاد برمی آورند که انسان روزی به دنیا می آید، روزی می میرد و دگر روز، برانگیخته خواهد شد. وی در توجیه این که علّت محور بودن ادلّه نقلی در بحث چه بوده، می نویسد: وقتی خداوند آن قدر به بنده اش مهربان است که او را بر سرِ خوانِ پُر جود و بخشش خویش، یعنی کلام اللَّه مجید می نشاند و به او عروة الوثقی مرحمت می کند که از هر مستمسکی، مطمئن و قوی تر است. چرا انسان، ندانسته یا نخواسته به آن چنگ نزند، تا از وساوس و اغواهای شیطان و خلطهای اجنبی رهایی یابد و در امان باشد؟ پس قرآن، تکیه گاه بسیار محکمی است و همچون خانه عنکبوت، سست و بی بنیاد نیست. بر هر صاحب خردی مبرهن است که خداوند مهربان، رحمتش را با نعمتش بر بندگانْ تمام نموده و روزی از آنان بازخواست خواهد نمود . از رحمت الهی، یعنی قرآن کریم و نعمت الهی، یعنی عقل، و چه زیباست عقلی که بر پایه نقل بنا نهاده شود. درست است که اصل هدایت در قرآن بیان شده، لیکن راه ها و طُرق وصول به آن حقیقت را در نزد عقل باید جستجو کرد.