مبانی حکمی حسن و عشق در رساله فی حقیقه العشق سهروردی
First Statement of Responsibility
کمالی زاده طاهره
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
هرچند در منظومه اشراقی سهروردی، فقط یک رساله به عشق اختصاص یافته است، با این حال وی حق حقیقت سه گانه حسن، عشق و حزن را در همین مجال اندک ادا نموده است. در رساله فی حقیقه العشق، سه گانه حسن، عشق و حزن، منشا مابعدالطبیعی دارند و از عقل کل ناشی شده اند.این اقانیم سه گانه، سه اصل آسمانی اند، که یک بار در داستان آدم و ملائکه و بار دیگر به نحو کامل تر در داستان یوسف (ع)، یعقوب (ع) و زلیخا متجلی می شوند. در اندیشه اشراقی، این سه گانه ازلی با حفظ هویت ملکوتی خویش به جهان مادی ما می آیند و هر یک مظهری می یابند.سهروردی، در رساله فی حقیقه العشق (مونس العشاق)، در مراحل و مراتب مختلف از عشق حکایت می کند. در این حکایت، هم به فکر مابعدالطبیعی یونانی نظر دارد و هم به اندیشه مغانی و هم از اشارات و لطائف قرآنی بهره می گیرد.از این رو، رساله عشق سهروردی چون بسیاری دیگر از آثار وی محل تلاقی سه سنت بزرگ ایرانی اسلامی یونانی است، بی انکه بویی از التقاط به مشام برسد. در فضای آکنده از عطر جان فزای جاویدان خرد، از تقریب و ترکیب این سنن معنوی، حقیقت واحدی که همان معنای اشراقی مهر است، به ظهور می رسد.این پژوهش بر آن است تا راز آفرینش اقانیم سه گانه (حسن، حزن و عشق) و جایگاه آنها را در جهان شناسی و معرفت شناسی اشراقی بررسی نماید تا تمهید مقدمه ای باشد بر حکمت هنر اشراقی.