تاثیر پذیری حافظ از نظامی در آموزه های اخلاقی و تعلیمی
First Statement of Responsibility
قیصری حشمت, مهری نژاد سیده رقیه
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
در نوع تعلیمی ادبیات هدف سراینده و گوینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل اخلاقی و تربیتی و اندیشه های مذهبی، حکمی و فلسفی جامعه است. بروز انحطاط فکری و اخلاقی و روابط غیرانسانی در جامعه سبب می شود که اشعار تعلیمی در کلام سخنوران گسترش روزافزون یابد. به علاوه کثرت و شدت انحرافات موجود در جامعه، به خصوص طبقات بالای آن (حاکمان سیاسی و دینی) و سپس شیوع آن در بین مردم، باعث می شود تا بسیاری از شاعران به عنوان روشنفکر عصر خویش به بررسی و نقد اعمال این عاملان در آثار خود بپردازند و در کنار آموزه های اخلاقی و تشریح و تبیین مسایل تربیتی، به شعر خود رنگی از اعتراض و انتقاد نیز بزنند. نظامی که همچون جامعه شناسی آگاه به بررسی رفتارهای مردم جامعه زمان خود می پردازد، شعرش آیینه تمام نمای رفتارهای فردی و اجتماعی زمانش است که توانسته آن را به بهترین شکل به تصویر بکشد. حافظ نیز حامی ارزش ها و منش های اخلاقی است و پند و اندرزهایش مبتنی بر این اصول است. حافظ در پاره ای از موارد از کلام نظامی تاثیر پذیرفته اما مقلد او نیست. به طور کلی از شعر وی به دو صورت استفاده می کند: یکی گرفتن مضامین و دیگر قالب های شعری اما خیلی اسیر چارچوب تفکرات نظامی نمی شود.