شیعه در طول تاریخ حیات خود، به اخذ اصول خویش از معتزله، متهم شده است. در این مقاله، که به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیقی و استنباطی نوشته شده است، با بیان ادله متعددی به رد اتّهام مذکور پرداخته شده است. دلیل شیعه دانستن معتزله و بالعکس، با عنایت موردی به ابن ابیالحدید معتزلی، موضوع دیگر این نوشتار است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که چهار عامل مشابهت شیعه و معتزله در برخی اصول، تلمّذ زید بن علی نزد واصل بن عطا، اینکه معتزله خود را شیعه دانستهاند، و تقیه شیعه موجب شده است تا برخی شیعه را همان معتزله بدانند. پس از اثبات مغایرت کلام شیعه و معتزله، با استناد به اقوال امیرالمؤمنین(ع) در مسائلی همچون عدل، اختیار، عدم رؤیت خداوند، نفی تشبیه و مستقلات عقلیه -که میان شیعه و معتزله مشترک است - تقدم کلام شیعه بر معتزله به اثبات رسیده است؛ زیرا رئیس معتزله، واصل بن عطا سالها پس از شهادت ایشان متولد شده است.
امامت;مجسمه;مستقلات عقلی;عدلیه;رویت;کلام شیعه;رابطه کلام شیعه و معتزله;توحید شیعه;اتهام رفض به تشیع;تفاوت موضع سیاسی شیعه و معتزله;ابتناء عقل بر سمع;اختلافات معتزله و شیعه;شیعه بودن معتزله;