عنوان

بازخوانی آموزه «معرفت نفس» در مکتب تربیتی امیرالمومنین علیه‌السلام بر اساس حدیث شریف «من عرف نفسه فقد عرف ربه»

Number

۲۳۹۹پ

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

بازخوانی آموزه «معرفت نفس» در مکتب تربیتی امیرالمومنین علیه‌السلام بر اساس حدیث شریف «من عرف نفسه فقد عرف ربه»

General Material Designation

[پایان نامه]

First Statement of Responsibility

/ سیدمحمدحسین دعائی

Subsequent Statement of Responsibility

؛ استاد راهنما: عبدالهادی مسعودی

Subsequent Statement of Responsibility

؛ استاد مشاور: محمدحسن وکیلی

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشگاه قرآن و حدیث (قم)

Date of Publication, Distribution, etc.

، ۱۳۹۲

Specific Material Designation and Extent of Item

۱۴۷ص.

Text of Note

نفس ،معرفت نفس، انسان شناسی، خودشناسی، معرفت الله، سیستم تربیتی اسلام، امیر المؤمنین (علیه السلام)

Text of Note

کتابنامه: ص. ۱۴۱ - ۱۴۷؛ همچنین به صورت زیرنویس

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

علوم حدیث( نهج البلاغه )

Date of degree

۹۲/۱۲/۰۳

Text preceding or following the note

۱۹

Text of Note

بررسی تبیین آموزه ی دینی(معرفت نفس) وابعاد تربیتی آن، بعنوان آن:(مهم ترین خواسته ی بشر)، (پایه واساس معرفت شناسی)، (مبنای معنویت واخلاق)،(حلقه ی اتصال تمدن ها، فرهنگ ها واندیشه ها)،(شاه کلیداسلامی سازی علم دینی)، (فریضه ی هرمرد وزن مسلمان)،(مصداق علم نافع وبرتر)،(برترین معرفت)،(رمز سعادت ونیکبختی) و(امری ملازم با معرفت رب)، یکی از ضرورت هاست.برهمین اساس، برآنیم تا در تحقیق حاضر،باتکیه برضوابط علمی فهم آموزه های دینی،به موجه سازی دستگاه تربیتی اسلام دراین حوزه، اقدام کرده وبا رویکرد اجتهادی وفقاهتی مرسوم درکشف آموزه های دینی،به بازخوانی این راهبرد تربیتی،با محوریت حدیث شریف(من عرف نفسه فقد عرف ربه) بپردازیم. از همین رو کوشیده ایم. تا با پشت سر نهادن هفت مرحله ی اصلی فهم حدیث، یعنی:(بررسی سند حدیث وکیفیت استنادآن به معصوم(علیه السلام))، (بررسی متن حدیث وتعیین قرائت قابل اعتماد ازآن)،(بررسی معنای حدیث از حیث مفردات وترکیب)،(بررسی خانواده ی حدیث وتلاش برای فهم صحیح مراد جدی معصوم(علیه السلام))،(بررسی معارضات حدیث وتبیین طریقه ی حل تعارض) ،(بررسی مؤیداتحدیث در منابع قطعی معرفت(یعنی:قرآن، وجدان وبرهان))،(پردازش نهائی وجمع بندی و نتیجه گیری)، به معنا ومفاد حقیقی حدیث مذکور، نزدیک شده وازاین طریق، قدمی در مسیرتبیین روشمند آموزه ی دینی(معرفت نفس) برداریم.هم چنین گفتنی است که با توجه به محوریت(متن)- بعنوان یک ( داده ی کیفی)- در تحقیقات فقه الحدیثی، (گردآوری اطلاعات)مورد نیاز برای تحقیق حاضر، بااستفاده از(روش کتاب خانه ای) صورت گرفته و(پردازش اطلاعات) گردآوری شده نیز باتکیه بر (روش های کیفی) مربوطه، همچون: (تحلیل محتوا)،انجام شده است. به طورخلاصه می توان اصلی ترین نتیجه ی حاصل از این تحقیق را این گونه بیان داشت که:عبارت شریف (من عرف نفسه فقدعرف ربه)، حدیثی است علوی که به استناد قرائن سندی ومضمونی متعدد ومتقن، ازجمله:(اعتبار مصادر ومنابع)،(نقل مسند در برخی ازکتاب ها)، (علو لفظ ومعنا)،(تواتر معنوی یا اجمالی)، (شهرت روایی) ،(مقبولیت در نزد بزرگان) و(موافقت با معارف موجه)، شکی در استناد آن به وجود مبارک (حضرت علی بن ابی طالب امیر المؤمنین (علیه السلام)) نیست. هم چنین با وجود گستردگی مفهومی این حدیث شریف درنگاه نخست و امکان حمل آن بر سطوح مختلفی از معانی، توجه به مواردی هم چون: (معنای واژه ی نفس)، (معنای واژه ی نفس)، (معنای واژه ی معرفت)، (هویت وحقیقت معرفت نفس) (هویت وحقیقت معرفت الله) و(مفاد جمعی گزاره های دال بر ارتباط معرفت نفس با معرفت الله) ،به تقویت وتوجیه لایه ی عرفانی آن منجر شده وما را به این نتیجه می رساند که:( لزوم تحصیل شناخت حضوری نسبت به حقیقت الهی به ودیعت نهاده شده در وجودانسان، برای رسیدن به شهود حضرت حق ونیل به مقام معرفت الله)، موجه ترین صحیح ترین معانی است که می توان از این کلام امیرالمؤمنین (علیه السلام) برداشت کرد. درپایان نیز لازم به ذکر است که (حجیت حدیث مورد بحث وعرفانی بودن دلالت آن)، (انطباق قرائت عارفان شیعی از آموزه ی معرفت نفس بر مفاد وحیاتی آن)، (تثبیت نظریه ی اتحاد مفاد عقل،قلب و وحی، ازطریق تبیین آن درموضوع بحث)، (تفاوت مفهوم دینی معرفت نفس با مفهوم مشابه، مانند: انسان شناسی، روان شناسی، علم النفس،انسان گرایی، فرد گرایی، درون گرایی وانواع خود محوری های روان شناختی، اخلاقی وفلسفی) و(محوریت آموزه ی معرفت نفس بعنوان یک راهبرد، درسیستم تربیتی اسلام)، برخی دیگر از نتائج حاصل ازتحقیر حاضر، همچنان که (لزوم بررسی های سندی ودلالی دقیق تر،در ارتباط با آموزه ی معرفت نفس)، (ضرورت سرمایه گذاری های کلان علمی واجرائی برمقوله ی معرفت نفس)، (لزوم تمرکزبر مطالعات تطبیقی مرتبط با مفهوم معرفت نفس ومفاهیم مشابه)، (ضرورت توجه به فرایند و روش فهم دین در مقیاس سیستمی وتمدنی) و(لزوم طراحی وارائه ی سیستم تربیتی اسلام ،درقالب الگوی اسلامی پیشرفت) نیزاصلی ترین پیشنهادهای این تحقیق، برای مجامع علمی واجرائی است.

Class number

Book number

Entry Element

دعائی

Part of Name Other than Entry Element

، محمدحسین

Entry Element

مسعودی

Entry Element

وکیلی

Part of Name Other than Entry Element

، عبدالهادی

Part of Name Other than Entry Element

، محمدحسن

Relator Code

، استاد راهنما

Relator Code

، استاد مشاور

Country

ایران

Agency

موسسه علمی وفرهنگی دارالحدیث قم

Date of Transaction

20161122

Call Number

P۲۳۹۹

p

TF

92029

1

a

Y