عنوان

اصول اخلاقی پزشکی در اسلام

Country Code

IR

Number

پ۶۰۸

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Country of publication

IR

Title Proper

اصول اخلاقی پزشکی در اسلام

General Material Designation

[پایان‌نامه]

First Statement of Responsibility

/محمود متوسل آرانی

Subsequent Statement of Responsibility

؛استاد مشاور: حسن میاندرای

Name of Publisher, Distributor, etc.

دانشکده علوم حدیث(قم)

Date of Publication, Distribution, etc.

، ۱۳۹۱

Specific Material Designation and Extent of Item

۳۲۰ص

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

، مدرسی معارف اسلامی(گرایش قرآن و متون اسلامی)

Date of degree

1391/04/22

Body granting the degree

، دانشکده علوم حدیث(قم)

Text preceding or following the note

۱۸/۵

Text of Note

اخلاق پزشکی از موضوعات مهم حوزه بهداشت و سلامت در امر آموزش، پژوهش و درمان است. تقویت فضایل اخلاقی پزشکان از دیرباز مورد توجه حکیمان بوده و همواره در نگاشته‌های طبی و فلسفی خود، بخشی را به آن اختصاص می‌داده‌اند.رشد و گسترش فناوری در حوزه‌های زیستی و درمانی، مسایلی فراتر از رابطه پزشک و بیمار را پیش روی جامعه پزشکی قرار داده، که حل مطلوب آنها بدون درک درست از رویکردهای فلسفی و دینی در حوزه اخلاق، امکان پذیر نیست. در این میان، رویکرد اصول گرایی، چهار اصل اتونومی، سودمندی، عدم ضرر رسانی و عدالت را برای حل مسایل اخلاق پزشکی پیشنهاد می‌کند. این رویکرد، از مبانی فلسفی سکولار بر آمده و در درون خود از جامعیت و انسجام لازم برخوردار نبوده و در تعارضات اخلاقی نیز کارآمد نیست.در بررسی این اصول بامبانی اسلامی، نقاط ضعف و قوت هریک روشن و دیدگاه اسلام درباره هر کدام، با استناد به آیات و روایات تبیین شده است. اتونومی، با نگاه وظیفه گرایانه، جلب رضایت بیمار را وظیفه پزشک می‌داند و آن را اصل خدشه ناپذیر اخلاق پزشکی می‌شمرد. اما در فرهنگ دینی، در صورت تعارض میان خواست بیمار و حکم خدا، عمل به حکم خدا برای تحصیل خشنودی او مقدم است. سودمندی که از نگاه پیامدگرایی برآمده است، سودمند بودن عمل برای بیمار را کافی می‌داند؛ با آنکه در اخلاق اسلامی، حسن فعلی بدون داشتن حسن فاعلی ارزش اخلاقی ندارد، گرچه برای بیمار سودمند است.عدم ضرر رسانی، سومین اصل از اصول اخلاق پزشکی نوین است که البته در تعارض با اصل اتونومی، کارایی خود را از دست می دهد و لذا اتانازی و سقط جنین، که مباشرت یا مشارکت در گرفتن جان بیمار یا نوزاد است، به استناد اتونومی مجاز می‌شود. اما در فرهنگ اسلامی، قواعد نفی ضرر، نفی حرج و اضطرار بر همه احکام حاکم است و حتی وظایف دینی در صورت ضرری بودن، با تخفیف یا تعطیل روبرو می‌شوند.عدالت در توزیع، منابع، امکانات و خدمات بهداشتی درمانی، مورد تاکید اخلاق پزشکی نوین است. اما آموزه‌های دینی، عدالت به معنای فراتر و گسترده‌تر را مورد توجه قرار داده، همه انسانها را در برخورداری از حق حیات و سلامت برابر شمرده و رعایت مساوات در حقوق اجتماعی را وظیفه حاکمان در برابر مردم دانسته است. پس از نقد و بررسی اصول چهارگانه از منظر اسلام، سه فضیلت تقوا، احسان و امانتداری، از مجموع فضایل اخلاق اسلامی استخراج و استنباط گردید که هدف و مقصود نهایی این پایان‌نامه نیز همین امر بوده است. تقوا، جامع‌ترین فضیلت اخلاق اسلامی است که در واژگان قرآن بیش‌ترین فراوانی را دارد و ملاک کرامت و شرافت انسان، نزد خداوند شمرده می‌شود. برخورداری از این فضیلت، عامل پیشگیری از برخی مشکلات و راهگشای بسیاری از معضلات اخلاقی در حوزه درمان است. احسان، کاربردی‌ترین فضیلت اخلاقی است که منشا خدمت، خیرخواهی و خیررسانی با انگیزه الهی می‌شود و در ارائه خدمات درمانی، بسیار کارآمدتر از اصل سودمندی است. احسان شمردن حرفه پزشکی، آن را مشمول قاعده‌ای می‌سازد که در روابط پزشک و بیمار نقش تعیین کننده‌ای دارد. امانت‌داری، عام‌ترین فضیلت اخلاقی است که گستره آن در حوزه درمان، رعایت صرفه و صلاح در اموال عمومی، عدالت در توزیع امکانات و منابع انسانی، مسئولیت پذیری حرفه‌ای، حفظ محیط زیست، مراقبت از جسم و ناموس بیمار، رازداری و حقیقت‌گویی را در بر می‌گیرد. امانت دار بودن، پزشک را بهره‌مند از قاعده استیمان می‌سازد که در منابع فقهی مطرح گردیده است.

Entry Element

م‍ت‍وس‍ل‌

Part of Name Other than Entry Element

، م‍ح‍م‍ود

Dates

، ۱۳۴۳ -

لاریجانی، باقر، استاد راهنما

جوادی، محسن، استاد راهنما

میانداری، حسن، استاد مشاور

Country

ایران

Agency

کتابخانه دانشگاه علوم و قرآن حدیث

Call Number

P،/۶۰۸،پایان‌نامه

نمایه‌سازی قبلی

p

TF

1

a

Y

Y