مرگ اندیشی و تاثیر آن بر تربیت انسان از دیدگاه نهج البلاغه
General Material Designation
[پایاننامه]
First Statement of Responsibility
/زهرا سادات موسوی
Subsequent Statement of Responsibility
؛استاد مشاور: مصطفی دلشاد تهرانی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
دانشکده علوم حدیث(شهرری)
Date of Publication, Distribution, etc.
، ۱۳۸۷
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۳۱۱ص
GENERAL NOTES
Text of Note
کلیدواژه: مرگ، مرگ اندیشی، معاد، تربیت، نهجالبلاغه
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
کتابنامه: ص.۳۰۸ - ۳۰۰ ؛ همچنین بصورت زیرنویس
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
کارشناسی ارشد
Discipline of degree
، علوم حدیث، گرایش نهجالبلاغه
Date of degree
1387/03/01
Body granting the degree
، دانشکده علوم حدیث(شهرری)
Text preceding or following the note
بسیار خوب
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
اغلب قریب به اتفاق اقوام مختلف در تمام ادوار تاریخ و بلکه ماقبل آن، به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند و پدیده مرگ را پل ارتباط و وسیله انتقال به حیات ابدی میدانستند. آنهابه جاودانگی روح معتقد بودند و انسان را موجودی فانی تلقی نمیکردند.ادیان توحیدی به ویژه اسلام مرگ را نوعی دگرگونی و تکامل زندگی انسان دانستهاند و بر توجه و اهتمام انسانها بدان توصیه و تاکید بسیار کردهاند. از نظر قرآن مرگ، مکمل حیات انسانی است و یک برهه مشترک زمانی در زندگی همه موجودات است که هر وجودی باید آن را تجربه کند. قرآن مرگ اندیشی و تفکر در حیات پس از مرگ را زمینهای جهت درک عظمت و قدرت خداوندی و زمینه ساز سعادت جاوید میداند. مرگاندیشی علاوه بر این که به عنوان یکی از روشهای تربیتی-خودسازی در اخلاق و عرفان مطرح است، پیامدهای روانی نیز برای فرد به ارمغان میآورد؛ به عقیده روانشناسان باورهای دینی و همچنین اندیشه درباره مرگ و اعتقاد به زندگی پس از مرگ فرد را در رویارویی با استرسهای زندگی و اضطرابهای موجود در آن مقاوم میسازد و بحرانهای زندگی را برای او تعدیل میکند. مرگ در نهجالبلاغه گاهی با بیان ویژگیهایش چون ملاقاتگری پرشتاب، پایان فرصتها، بازگشت به سوی خدا و تجربه یک سفر معرفی شده، گاه با واقعیت وجودیاش به عنوان پایان زندگی دنیوی، یکی از مخلوقات الهی بخش از هستی، حقیقتی گریزناپذیر در زندگی و از نشانههای قدرت خداوندی از آن یاد شده و در پارهای موارد از طریق وصف دنیای اموات و نیز وصف حالت احتضار به تصویر کشیده شده است. گاه نیز از جهت کارکردهایش از قبیل بهترین ناصح مشفق و نیز درهم شکننده آرزوها و رویاهای انسان تعریف شده است. ضرورت و جایگاه مرگاندیشی به عنوان مصداقی بارز از عاقبت اندیشی و دوراندیشی از نگاه امیرالمومنین علی(ع) با کنکاش و دقت در پیامدهای آن قابل بررسی است. پیامدهای معرفتی-نگرشی و اخلاقی- رفتاری مرگ اندیشی در چهار حوزه ارتباطی قابل تامل است: ارتباط با خویشتن، ارتباط با مردم، ارتباط با عالم هستی و ارتباط با خداوند. مرگ اندیشی در حوزه ارتباط با خویشتن پیامدهای معرفتیای چون حاضر دیدن مرگ در زندگی، هوشیاری و رهایی از دام غفلت، انگیزش و نشاط بیشتر برای حیات،یافتن معیاری در انتخاب اهم و مهمهای زندگی، واقع بینی و سلامت از خیالهای واهی و آرزوهای بیمارگونه، اعتماد به نفس و سلامت نفس از روانپریشی، جهتدار شدن شادیها و اندوهها، احساس مفید بودن در زندگی، احساس رضایت از زندگی به ویژه به گاه مرگ را به دنبال دارد.و همچنین در این حوزه به پیامدهای رفتاریای چون رام کردن نفس، حیات قلب، رهیدن از پلیدیهای اخلاقی چون تکبر و بخل، شجاعت و سلامت نفس از ترس، استقبال از مرگ و شهادت طلبی، زهدورزی، اعتدال در لذایذ، قدر لحظهها را بهتر دریافتن، برنامهریزی بهتر برای زندگی، پویایی و تلاش، وظیفهشناسی، پیشتازی و سرعت عمل در انجام نیکوییها، تربیت خویش و سیر به سوی کمال مطلق، تلاش در جهت بهتر شدن و بهتر زیستن، رفع اضطرابها و استرسهای روحی، تحمل بهتر و راحتتر مشکلات زندگی، آرامش و آسودگی دل، و کاهش اندوهها و افسردگیهامیانجامد. تحت تاثیر انسانها و زرق و برق ظاهری شان قرار نگرفتن پیامد معرفتی- نگرشی مرگ اندیشی در ارتباط با مردم است و بازتابهای رفتاری در این حوزه عبارتنداز: مهرورزی با انسانها، صله رحم و ایجاد رابطه، اجتماعی درست با مردم، و نیز پرهیز از شرکت در رقابتهایشان برای به دست آوردن دنیا و در نتیجه کاهش جدالها و کینه توزیها. مرگاندیشی در حیطه ارتباط با عالم هستی به اثرات معرفتیای چون شناخت بهتر ماهیت دنیا و دنیاپرستان، پذیرش قوانین مربوط به دنیا، تصویر صحیح از مرگ و اثرات رفتاریای از قبیل دل نبستن به چیزهای گذرا و فانی،سرگرم نشدن به بازیهای دنیا و نیز استفاده صحیح و رضایت بخش از امکانات دنیا و بهره برداری از آنها در راستای منفعت و مصلحت خویش منجر میشود.مرگاندیشی در ارتباط با خداوند نیز پیامدهای معرفتیای مانند توجه به مبدا هستی و حیات، احساس رحمت الهی و ایجاد ارتباطی رحیمانه با خداوند، امید و اطمینان به آنچه نزد خداوند است، و پیامدهای رفتاریای همچون سپاس، توبه و نیز تقوای الهی را فراهم میآورد. اضطراب مرگ نیز در اغلب موارد به دلیل فقدان بینش صحیح نسبت به مرگ و پس از مرگ، احساس گناه، آرزوهای دراز، دلبستگی به دنیا و تعلقات آن و نیز احساس مسوولیت نسبت به بازماندگان رخ میدهد. در مقابل افرادی که از مرگ هراسان و در نتیجه گریزانند، برخی بدان مشتاقند. زیرا آن را راه رسیدن به لقای الهی و رضوان او می دانند.