مساله جبر و اختیار در فلسفههای ملاصدرا و اسپینوزا (بررسی مقایسهای)
General Material Designation
[پایاننامه]
First Statement of Responsibility
/احمد عسگری
Subsequent Statement of Responsibility
؛استاد مشاور: هوشنگی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
Date of Publication, Distribution, etc.
، ۱۳۸۱
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۱۴۶ص
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
کتابنامه: ص.۱۴۶ - ۱۴۴
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
کارشناسی ارشد
Body granting the degree
، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
از جمله مسائل مهم الهیاتی و فلسفی که همواره مطرح بوده است مسئله جبرو اختیار توجه شده است . یکی قانون علیت و ضرورت علی و معلولی که عاملترین قوانین فلسفی است و دیگر عمومیت قدرت و اراده الهی .اسپینوزا به دلیل اصل علیت صراحتا انسان را مجبور و فاقد اختیار می داند همچنانکه به اقتضای ما بعدالطبیعه اش که تمامی موجودات عالم و از جمله انسان را حالات جوهر واحد یعنی خدا می داند که به ضرورت منطقی از او انتشا یافته اند همین نتیجه حاصل می شود.فلاسفه اسلامی و از جمله ملاصدرا اصل علیت و ضرورت علی و معلولی و همچنین عمومیت قدرت و اراده الهی را پذیرفته اند و در عین حال انسان را مجبور نمی دانند .همچنانکه در عین عدم انتساب هرگونه امکان به خداوند او را فاعل مختار می دانند.پرسشی که در اینجا مطرح می گردد این است که با توجه به اشتراک نظر دو فیلسوف در بسیاری از مبادی این بحث چگونه اختلاف نظر پیش آمده است.در این نوشته پس از بررسی نظر هر یک از دو فیلسوف در خصوص مفهوم اراده و اختیار و همچنین تحلیل مبانی آنها در مجموع سه تعریف از اختیار بدست می آید-1: مدخلیت علم و شوق ناشی از آن در فعل ،- 2 عمل به صرف اقتضای ذات،- 3امکان فعل و ترک ، برای بدست آوردن نقاط اشتراک و افتراق، هریک از سه معنی اختیار به دو فاعل یعنی خداوند و انسان اطلاق شده است که مجموعا شش حالت به دست می آید و با توجه به مبانی دو فیلسوف نظر آنها در هر مورد بررسی شده است که در پنج مورد اشتراک و در یک مورد اختلاف نظر وجود دارد .علاوه بر تحلیل مبنای اختلاف آنها(در مورد اختلافی) با بررسی علل بوجود آمدن و اظهار نظریه هر یک از دو فیلسوف مشخص می شود که اختلاف ظاهری که در کلمات آنها در این مسئله وجود دارد ناشی از نظریههای رقیب مختلفی است که در برابر هر یک وجود داشته است
UNCONTROLLED SUBJECT TERMS
Subject Term
جبرو اختیار
Subject Term
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم،۱۰۵۰ - ۹۷۹ ق. -- نظریه درباره جبر و اختیار
Subject Term
اسپینوزا، بندیکت، ۱۶۷۷ - ۱۶۳۲ -- نظریه درباره جبر و اختیار