عنوان

شناخت در نهج البلاغه

Country Code

IR

Number

پ۱۴۳

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Country of publication

IR

Title Proper

شناخت در نهج البلاغه

General Material Designation

[پایان‌نامه]

First Statement of Responsibility

/مصطفی عزیزی

Subsequent Statement of Responsibility

؛استاد مشاور: احمد رضا شاهرخی

Name of Publisher, Distributor, etc.

دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی

Date of Publication, Distribution, etc.

، ۱۳۸۱

Specific Material Designation and Extent of Item

یا، ز، ۱۷۶ ص

Text of Note

چاپی

Text of Note

کتابنامه: ص.۱۷۳ - ۱۷۶ ؛ همچنین به صورت زیرنویس

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Body granting the degree

، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی

Text of Note

این رساله یک نگاه معرفت شناسانه به کتاب وزین نهج البلاغه دارد .اولین مطلبی که مورد بررسی قرار گرفته، تبیین ماهیت شناخت می باشد.از دیدگاه امام علی(ع)شناخت هم چون حقیقت نور است .همان طور که نور ظاهر بنفسه و مظهر لغیره است، شناخت نیز به معنای ظهور یا با واسطه است که می شود شناخت حصولی یا بدون واسطه است که می شود شناخت حضوری.م طلب دیگر، بحث امکان شناخت است. از دیدگاه امام علی(ع)شناخت به سه قسمت تقسیم می شود. شناخت یا ممکن است یا واجب است و یا ممتنع. یعنی یک شناختی داریم که تحصیل آن واجب و ضروری است و یک سری شناخت دیگر داریم که تحصیل آن برای انسان ممتنع و محال است و یک شناخت ممکن نیز داریم. بنا بر این امکان شناخت از دیدگاه امام علی(ع)شناخت به سه قسمت تقسیم می شود. شناخت یا ممکن است یا واجب است و یا ممتنع. یعنی یک شناختی داریم که تحصیل آن واجب و ضروری است و یک سری شناخت دیگر داریم که تحصیل آن برای انسان ممتنع و محال است و یک شناخت ممکن نیز داریم. بنا بر این امکان شناخت از دیدگاه امام علی(ع)امری مسلم تلقی شده است. محور دیگر بحث، مبانی شناخت است. منظور از مبانی شناخت آن بسترهای مناسبی است که بذر شناخت در آنها بهتر رشد می کند. از مهم ترین مبانی شناخت که در نهج البلاغه بسیار روی آن پافشاری شده است. مساله‌ی تقوا و خویشتن داری است.از جمله ی دیگر مبانی، متلبس شدن به آموزه های و حیاتی و تماس نزدیک با آنهاست. ایمان، نیز از مهم ترین بسترهای شناخت معرفی شده است. محور دیگر بحث، اقسام شناخت می باشد. شناخت از دیدگاه نهج البلاغه به حصولی و حضوری تقسیم می شود. خود شناخت حصولی به بدیهی و نظری تقسیم شده است. هم چنین مناط صدق و کذب قضایا از دیدگاه امام علی(ع)بیان شده است. دیدگاه امام(ع)با سایر دیدگاه ها در این زمینه مقایسه شده و مورد نقد قرار گرفته است. هم چنین بیان شده که شناخت حصولی، مشکک و ذات مراتب است اعم از تشکیک طولی و تشکیک عرضی. هم چنین بیان شده است که شناخت حصولی دارای قلمرو خاصی است. یعنی شناخت حسی و خیالی و همی و عقلی هر کدام دارای قلمرو خاص است و بیش از آن نمی تواند تعدی کند. محور دیگری که در این رساله مورد بررسی قرار گرفته است. منشا خطای در ادراک است.از دیدگاه امام علی(ع) قیاس مجرد به مادی، تبعیت از ظن و گمان، پیروی از آمال و آرزوهای بلند، موجب خطای در ادراک است. مبحث دیگر تبیین شناخت حضوری به سه قسمت تقسیم می شود-1 . علم حضوری مجرد به خود- 2 . علم حضوری علت به معلول-3 . علم حضوری معلول به علت که هر سه از اینها در این رساله مورد بررسی قرار گرفته است.از دیدگاه امام علی(ع) شناخت حضوری یک حقیقت واحد نیست، بلکه حقیقتی مشکک و ذات مراتب است.این مطلب که آیا صدق و کذب شناخت شهودی چیست ؟از مطالبی است که در این رساله از آن بحث شده است .هم چنین قلمرو شناخت شهودی از دیدگاه امام علی(ع)تبیین شده، ایشان معتقدند انسان با قدم شهود باطنی به کنه واجب تعالی، نمی تواند برسد.این محدوده ی کنه حق، منطقه ی ممنوعه ی هر شناختی، از جمله شاخت شهودی است. مطلب دیگر که در این رساله مورد بررسی قرار گرفته شده بحث ابزارهای شناخت است. از دیدگاه نهج البلاغه شناخت، منحصر به شناخت حسی و خیالی و عقلی نیست، بلکه ما شناخت های برتری هم چون شناخت شهودی و وحیانی نیز داریم. همچنین محورهای مهم و اساسی شناخت در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است. موضوعاتی همچون، خداشناسی، معاد شناسی، امام شناسی، انسان شناسی، جهان شناسی، تاریخ شناسی، فتنه شناسی و... آخرین بخش این رساله تبیین آفت های شناخت است. در نهج البلاغه ی امام علی(ع) آفت های زیادی برای شجره‌ی طیبه شناخت مطرح است. از جمله دنیا پرستی و پیروی از هوی وهوس، عشق مجازی، آرزوهای بلند، گناه، طمع، فتنه، فقر، نزاع، و کشمکش و... که ذکر همه ی آنها در این چکیده نمی گنجد

Subject Term

علی‌بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت -۴۰ ق. نهج البلاغه -- نقد و تفسیر

Subject Term

شناخت

عزیزی، مصطفی

عابدی، احمد، ۱۳۳۹-، استاد راهنما

شاهرخی، احمدرضا، استاد مشاور

Country

ایران

Agency

کتابخانه دانشگاه علوم و قرآن حدیث

Call Number

P،/۱۴۳،پایان‌نامه

Tag of the Source Format Field

محل نگهداری: ۱-۱

نمایه‌سازی قبلی

p

TF

1

a

Y

Y