عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Country Code
IR
Number
۱۰-۲۹۷۳۴
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
COUNTRY OF PUBLICATION OR PRODUCTlON
Country of publication
IR
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
سفینه الانشاء
First Statement of Responsibility
/ از: میرزا محمد نائینی منشی باشی، متخلص به فروغ پسر ابوالحسن شریف نائینی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
اسدالله خان منشی.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
۱۴*۲۴سم. ۲۸۰گ. ۱۷-۱۵س.؛ اندازه جلد: ۲۱*۳۴سم.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
نسخه‌های سپهسالار و مجلس و ملک: منشیان فصیح البیان را فروغ انجمن بر بیان ستایش فرماندهی است که دبیران دفتر قرب در پیشگاه عرفانش عریضه خوان عجز بی‌منتها آمدند و بعد چون سرکار مقرب‌الخاقان... آقا میرزا محمد نائینی دام ظله با آنکه همواره در دیوان عطارد دبیر سلاطین معدلت قرین به ارتکاب مشاغل خطیر از جمیع همگنان برتر بوده‌اند به جمع هیچ اسبابی اعتنا نفرمودند... کمترین به جمع آن جمله در یک جا پرداختم و بعد از جمع و استیذان آن را به سفینه الانشاء مسمی و مبتنی ساختم بر شش فصل... .
Text of Note
... (نسخه سپهسالار و مجلس و کتابخانه ملی):
Text of Note
عروس ملک به امید رحمتش تا حشر/ نشسته چشم به راه خطیب و دلاله
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
از میرزا محمد نائینی منشی باشی، سپس وزیر و متخلص به فروغ پسر میرزا ابوالحسن شریف نائینی پسر میرزا زین‌العابدین ملا باشی روزگار صفویان که در ۱۱۷۳ق زاده و در ۱۲۶۷ق زنده بوده است.
Text of Note
او را استاد سخن خوانده‌اند و گویا در ۱۲۲۵ق بوده که به پایگاه منشی‌گری و دبیری دیوان رسیده است.
Text of Note
این سفینه الانشاء چنانکه صفاءالسلطنه نوشته است از اوست و نوه او میرزا اسدالله خان منشی باشی آن را مرتب ساخته و به خط شکسته نستعلیق خود در روز شنبه ۱۲ ذق ۱۲۶۹ق نوشته است.
Text of Note
نک: ش ۲۷۶۹، سپهسالار، ۲/ ۲۸ تا ۳۲ و ۴/ ۱۰۹ و ۶۷۰.
Text of Note
او پسر میرزا مهدی خان سفارت منشی سفارت روس در گذشته ۱۲۹۰ق پسر میرزا تقی وزیر و منشی همان سفارت پسر میرزا محمد نائینی و در گذشته ۱۲۳۰ق می‌باشد.
Text of Note
در این سفینه الانشاء انشاء همان نائینی مورخ ۱۲۱۴ق دیده می‌شود هم چنین مورخ ۱۲۶۰ق از این کتاب نسخه‌ای در مجلس هست به ش ۲۲۵۷ به خط شکسته بی‌تاریخ و در آن آمده که کتاب از میرزا محمد نائینی است و من که نامم عبدالرحیم (نائینی) است و نوه بزرگتر او هستم و پسر آقا میرزا محمدتقی شهید از روی خط خود آقا بزرگ (مولف) ۲۰ سال پیش نوشته‌ام و چون آغاز و انجام آن نانویس مانده بود به فرزند عزیز میرزا حسن خان واگذارده‌ام که آن را به انجام برساند و آن را به او بخشیدم.
Text of Note
نک: مجلس، ش ۲۲۵۷.
Text of Note
این میرزا تقی هم وزیر اصفهان بوده و داستان کشته شدن او در انساب خاندان‌های مردم نائین (ص۳۳) آمده است.
Text of Note
نسخه دیگر آن در کتابخانه ملک هست به شماره ۳۸۴۳ به نستعلیق قرن ۱۳ق (ص ۴۴۸ فهرست).
Text of Note
نسخه دیگری هم در نزد میرزا عبدالعظیم خان قریب بوده و اکنون در دانشگاه تربیت معلم است به شماره ۸۵ نوشته علی نائینی در روز سه‌شنبه ۹ ج ۱/ ۱۲۷۲ق.
Text of Note
نک: نشریه، ۵/ ۶۳۱.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق و نسخ.
Text of Note
سفید.
Text of Note
تیماج حنایی ضربی و مقوایی با ترنج.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
صفاءالسلطنه نائینی در ۱۳۲۷ق در صفحه عنوان یادداشت کرده.
Text of Note
یادداشت محسن خان فرزند مشیر لشکر نائینی در صفحه عنوان.
Text of Note
نسخه گویا مسوده است و به سه خط یا سه قلم، عنوان‌های آنها در برخی جاها در هامش گذارده شده است با خط نستعلیق ریزتر، در دو بخش:
Text of Note
نخستین آن منشآت قاجاری است جزو همین کتاب (ص۲-۱۶۷) و آنچه در ص ۲۸-۸۰ آمده است باز در آخر تکرار شده و نامه‌هایی هم باید جزو همین کتاب باشد، بخش دوم از آغاز کتاب است و به انجام نمی‌رسد.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد یکم، صفحه ۵۴۲-۵۴۴.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
نسخه‌ای در کتابخانه ملی است به ش ۱۹۰۰ که دیباچه و فهرست و عنوان فصل را ندارد و چنین آغاز می‌شود: «مختصر از احوال و انساب و اخلاق و اسباب سرکار خلافت نصاب» (برابر با سطر ۵ ص ۱۷۳ نسخه سنا) آن هم به نستعلیق است از میرزا اسدالله در تهران در ۱۲۶۶ق برای میرزا محمد علی خان نائینی مولف آن «آقا میرزا محمد خان نائینی» و گردآورنده آن همان میرزا اسدالله است (۴/ ۳۵۴).
Text of Note
در اینجا شاید نقل خط و تاریخ شده باشد و نسخه به خط دیگری باشد.
Text of Note
فهرست مطالب شش فصل این کتاب در فهرست سپهسالار و ملک و انساب خاندان‌های مردم نائین (ص۳۳) آمده است.
Text of Note
از میرزا محمد منشی در فهرست آتابای (ص ۱۵۲ و ۴۶۴ کتب تاریخی) «تاریخ حکایات» یاد شده است و یک نسخه به ش ۱۶۸ دفتر در دو جا وصف شده است و می‌دانیم که سه نسخه در این کتابخانه هست به ش ۹۹۸ تا ۱۰۰۰ و این یکی شاید همان ۹۹۸ باشد. او شاید همین مولف سفینه الانشاء باشد.
Text of Note
پس کتاب سفینه الانشاء از میرزا محمدمهدی فروغ پسر محمدباقر بهجت اصفهانی‌زاده ۱۱۲۳ق و زنده در ۱۲۶۷ق و مولف تذکره الشباب به نام ناصرالدین شاه در محرم ۱۲۶۵ق در اشعار و احوال شخص خود و صحائف العالم نخواهد بود.
Text of Note
نک: منزوی، ۶۶۹؛ ذریعه، ۲/ ۳۵ و ۱۵/ ۹؛ دانشگاه، ۲/ ۵۸۴؛ مجلس، ش ۲۵۹؛ ملک، ص ۱۲۰؛ تاریخ تذکره‌های فارسی، ۱/ ۴۰۷؛ عامری نامه، ۲۵۱.
Text of Note
مولف سفینه الانشاء جز حاج میرزا محمد مجتهد نائینی پسر حاج میرزا هادی نائینی است که در ج ۱ یا ج ۲ سال ۱۳۰۵ق در ۸۵ سالگی درگذشته است، از او است ترجمان الحق و لسان الصدق در ترجمه احقاق الحق قاضی نورالله مرعشی شوشتری.
Text of Note
نک: منزوی، ۸۷۰؛ اثبات الحق.
Text of Note
همچنین تفسیر آیت نور برای حاج میرزا آقاسی.
Text of Note
نک: منزوی، ۲۶؛ انوار، ۲/ ۳۱۴.
Text of Note
و گویا هم رساله وجوب سلطنت بر ناصرالدین شاه.
Text of Note
نک: ملک، ۴۷۵؛ منزوی، ۱۷۱۲.
Text of Note
پسرش میرزا علی خان صفاءالسلطنه متخلص به نایب و سپس به مشتاقی که منشی وزارت مالیه و نایب اول وزارت خارجه بوده است، نستعلیق را خوش می‌نوشت و از اوست دیوان مشتاقی و کنزالمعجزات ناصری.
Text of Note
نک: مشار، ۱۲۸۷؛ منزوی، ۲۵۳۰ و ۳۰۶۳.
Text of Note
و او همان ترجمان الحق را در ذح ۱۳۰۷ق بارس ئیل از روی اصل نوشته است. او قونسول کربلا شده و در همانجا در ۱۳۱۸ق در گذشته و ۷۳ سال داشته است.
Text of Note
پسرش میرزا عباس خان صفاءالسلطنه (۱۲۴۳-۱۳۵۸ق) است که خط او مورخ ۱۳۲۷ق در صفحه عنوان نسخه سفینه الانشاء سنا آمده و می‌نویسد که این کتاب از منشآت آقا میرزا محمد منشی نایینی نیای مادری پدرم آقا میرزا علی خان مشتاقی صفاءالسلطنه می‌باشد و میرزا اسدالله خان منشی دایی پدرم آن را به یادگار برای پدرم نوشته و بدو بخشیده و پدرم هم آن را به من که بزرگترین فرزند و جانشین او هستم واگذارده است در همین جا یادگاری حاج میرزا محسن خان پسر میرزا علی‌نقی نایینی مشیر لشکر دایی همان میرزا علی خان نیز دیده می‌شود.
Text of Note
نک: تاریخ نایین، ص ۱۲۳ و ۱۲۷ و ۱۳۰ و ۱۷۵؛ انساب خاندان‌های مردم نایین، ۳۲-۳۴ و ۳۷؛ المآثر و الاثار، ۱۶۷؛ جنگ، ۱۷۵۱۵سنا. ذریعه، ۹/ ۸۲۶ و ۱۶/ ۱۸۵.
Text of Note
در بخش نخستین این نسخه این تاریخ‌ها دیده می‌شود: ۱۲۲۵، ۱۲۲۶، ۱۲۲۷، ۱۲۲۸، ۱۲۲۹، ۱۲۳۴، ۱۲۳۳، ۱۲۳۶، ۱۲۳۵، ۱۲۳۷، ۱۲۳۸، ۱۲۴۷، ۱۲۵۶، ۱۲۶۰.
Text of Note
در بخش دوم این تاریخ‌ها: روز پنجشنبه ۴ شوال ۱۲۱۲ق والدمیر ۱۲۱۳، ۱۲۳۸، ۱۲۴۰، ۱۲۵۶ در ص ۴۰ (بخش ۱) نامه‌ای است از محمدعلی نائینی برای میرزا عبدالوهاب منشی الممالک دیوان در ۱۲۲۶ق، همان که در پایان دوباره نوشته شده است.
Text of Note
در ص ۴۲ وقف‌نامه‌ای است از عبدالمحمد بن میرزا علی شریف نائینی در ۱۲۳۵ق برای نسخه صحیفه سجادیه بر استاد خود مولانا ابراهیم رازی نجم‌آبادی که در پایان هم دوباره آمده است.
Text of Note
در ص ۷۹ و ۸۰ بندی است درباره تعمیر رواق امام‌زاده ابوالحسن بن علی بن جعفر بن موسی کاظم به دستور فتح‌علی شاه در ۱۲۴۸ق (مانند آنچه در پایان هم می‌بینیم).
Text of Note
این هم گفته شود که محمدباقر بن حسن خان ترشیزی از منشیان دیوان حاجی محمد ولی میرزا پسر فتح‌علی شاه به دستور او نامه‌های دیوانی روزگار فرمانروایی او را در چهار سفینه و چند شرایح گرد آورده و سفینه الانشاء نامیده و تاریخ آن ۲۳ رجب ۱۲۲۳ق است.
Text of Note
نک: آستان قدس، ۷/ ۵۷۵؛ فهرست شهرستانها، ۸۴۵.
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۱۱۶۳
س
س
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20130115
ELECTRONIC LOCATION AND ACCESS
Date and Hour of Consultation and Access
02-02165.pdf
فهرستنویسی قبلی
MF
87856
1
Y
