دوانی در شرح الهیاکل سهروردی از کتاب الکاشف ابن کمونه رد شبهه معروف در توحید را که منسوب به اوست نقل کرده، دشتکی نیز در شرح الهیاکل خود از آن یاد کرده.این کتاب در دانشگاه به نام رساله فلسفی آمده و نام آن یاد نشده.بروکلمان در شمار آثار ابن کمونه (ذیل۱، ص ۷۶۸) از این کتاب یاد نکرده.فلوگل در (فهرستهایی که در ذیل کشف الظنون مصحح خود او) آورده چند جا از الکاشف ابن کمونه نام برده است.در هدیه العارفین از الکاشف فی المنطق یاد شده.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
2
Text of Note
بسمله قال العبد الفقیر...سعد بن منصور بن سعد بن الحسن بن هبه الله بن کمونه.و بعد فقد اتفق ارباب العقاید العقلیه و الدیانات النقلیه...المنطق قانون یعلم به صحیح الفکر و فاسده و نسبته الی الرویه نسبه العروض الی الشعر و الایقاع الی ازمنه الالحان و یستغنی عنها بفطرته کثیر من الناس و لا یکاد یستغنی بفطرته عن هذا القانون الا المویدون بهدایه ربانیه...
Text of Note
...من التدبیرات المنجعه و الدعوات...فاسئلک اللهم ان تجعلنی من اهلها...و تدخلنی فی زمره عبادک الصالحین برحمتک یا ارحم الراحمین.
Text of Note
انجام نسخه:..و الحمد لله رب العالمین و صلوته علی ملئکته المقربین.و الحمد لله حمد الشاکرین سپس در کنار سطر بالا به چلیپا نوشته شده: «تم تالیفه یوم الخمیس التاسع عشر من ذی العقده من سنه سبع و سبعمائه.(کلمه اخیر درست خوانده نمیشود و ظاهرا سبعمائه باشد).
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
به نظر میرسد که تاریخ تالیف نوشته مولف نیست و اصالت آن مورد اطمینان نیست، نسخه دانشگاه مورخ ۱۳۵۱ق نیز شاید از این رونویس شده.این نسخه در دست مکیبن حسن بحرانی (شاید مولف کشف الحجاب فی تفضیل العتره علی الکتاب، مجلس ش ۱۳۹۲ بوده و او بر پشت نخستین برگ نسخه یادداشتی دارد که قسمتی از آن پاک شده و این سطور خوانده میشود.«هذا الکتاب مستنقذ من واقعه العجم و قد وقع بیدی علی وجه الامانه للجهل بمالکه فان عثر علیه فلیدفع الیه مجانا و الا...؟ علی حفظه بنیه القربه لله تعالی فمن یقع بیده خبره (خوانده نمیشود) الحقیر مکی بن صالح بن حسن البحرانی».مرحوم تنکابنی بالای نوشته مزبور نوشته است: «در دارالسلطنه تهران در مدرسه ناصریه میرزا حسین خان مشیرالدوله سپهسالار از یکی از طلاب خریدهام».
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نسخ.
Text of Note
عنوانهای (باب و فصل) به شنگرف و با قلم درشتتر است.
Text of Note
اصفهانی آهار شده.
Text of Note
پارچهای سفید.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
الکاشف همچنان که مولف خود نیز در دیباچه تذکر داده دارای ۷ باب است و هر باب دارای ۷ فصل و ما فهرست بابها و فصلها را با عنوان خود آنها در اینجا میآوریم:
Text of Note
باب اول فی آله النظر المسمی بالمنطق.
Text of Note
فصل اول ماهیه المنطق و منفعته و امور ینتفع بها.
Text of Note
فصل دوم اکتساب التصورات.
Text of Note
فصل سوم القضایا و اقسامها.
Text of Note
فصل چهارم فی لوازم القضیه عند انفرادها...
Text of Note
فصل پنجم فی القیاس البسیط (در این فصل از شکلهای قیاس سخن گفته).
Text of Note
فصل ششم فی توابع الاقیسه (قیاسات مرکب).
Text of Note
فصل هفتم فی الصنایع الخمس...البرهان و الجدل و ...
Text of Note
الباب الثانی الامور العامه للمفهومات کلها.
Text of Note
فصل اول فی الوجود و العدم و احکامها و اقسامها...
Text of Note
فصل دوم فی الماهیه و تشخصها و ما تنقسم الیه...
Text of Note
فصل سوم فی الوحده و الکثره...
Text of Note
فصل چهارم الوجوب و الامکان و الامتناع.
Text of Note
فصل پنجم القدم و الحدوث...الزمانی و الذاتی.
Text of Note
فصل ششم العل و العرض...
Text of Note
الباب الثالث اقسامالاعراض الوجودیه و الاعتباریه.
Text of Note
فصل اول المقادیر و الاعداد.
Text of Note
فصل دوم الکمیه غیر القاره.
Text of Note
فصل سوم فیما لا یعتبر فیه من الکیفیات.
Text of Note
فصل چهارم الکیفیات المحسوسیه بالحواس الظاهره.
Text of Note
فصل پنجم فیما لیس من شانه ان یحس بالحس الظاهر من انواع الکیف.
Text of Note
فصل ششم الاضافه.
Text of Note
فصل هفتم الحرکه، اجود ما عرف به ماهیه الحرکه انها خروج الشیء من القوه الی الفعل...
Text of Note
الباب الرابع فی الاجسام الطبیعیه.
Text of Note
فصل اول مقولات الجسم الطبیعی و احکامه العامه.
Text of Note
فصل دوم العناصر و احوالها باعتبار الانفراد.
Text of Note
فصل سوم فی حال هذه العناصر عند امتزاجها.
Text of Note
فصل چهارم الکائنات التی حدوثها من العناصر.
Text of Note
فصل پنجم فیما یتکون عن العناصر.
Text of Note
فصل ششم اثبات المحدد للجهات و ذکر لوازمه.
Text of Note
فصل هفتم الافلاک و الکواکب.
Text of Note
الباب الخامس فی النفوس و صفاتها و آثارها.
Text of Note
فصل اول اثبات وجودد النفس.
Text of Note
فصل دوم فیما یظهر عن النفس من القوی النباتیه.
Text of Note
فصل سوم فی قوی الحس و الحرکه.
Text of Note
فصل چهارم فی القوی التی لا نعلمها حاصله.
Text of Note
فصل پنجم المنامات و الوحی و الالهام.
Text of Note
فصل ششم فی ابدیه النفس و احوالها.
Text of Note
فصل هفتم اثبات النفوس السماویه.
Text of Note
الباب السادس فی العقول.
Text of Note
فصل اول ان العقل هو مصدر وجود النفوس کلها...
Text of Note
فصل دوم انه لولا العقل لما خرجت النفوس فی تعقلاتها فی القوه الی الفعل.
Text of Note
فصل سوم بیان استناد ما لا ینتاهی من الحرکات الی العقل.
Text of Note
فصل چهارم کیفت کون العقل هو غایه الحرکات السماویه.
Text of Note
فصل ششم العقل یحب ان یکون حیا مدرکا.
Text of Note
فصل هفتم بیان کثره العقول.
Text of Note
الباب السابع فی واجب الوجود
Text of Note
فصل اول اثبات واجب الوجود (ابن کمونه ده طریق برای اثبات واجب الوجود لذاته یاد کرده).
Text of Note
فصل دوم فی ان واجب الوجود واحد (وی 6 دلیل اقامه کرده بر اینکه واجب الوجود نوع منحصر به فرد است).
Text of Note
فصل سوم فی تنزیه واجب الوجود عما یجب تنزیهه.
Text of Note
فصل چهارم فیما ینعت به واجب الوجود.
Text of Note
فصل چهارم فیما ینعت به واجب الوجود.
Text of Note
فصل پنجم تبیین کون صفات الواجب لذاته لا یوجب کثره.
ابن کمونه در دیباچه این کتاب از امیرکبیر فخرالاسلام و المسلمین معتمدالدوله مجد الملک دولتشاه بن المیر الکبیر سیفالدین سنجر الصاحبی یاد کند و گوید: «در روزگاری که به ناچار عهدهدار به مشاغل و مناصب دنیایی بودم به درخواست امیر مزبور این کتاب را تالیف کردم ارزش این کتاب را تنها محققی میداند که دیر زمانی با کتب گذشتگان آشنا بوده نوشتههای پیشین را مطالعه کرده است».