/ از: سید اسماعیل بن محمدباقر بن اسماعیل حسینی مدرس خاتونآبادی (۱۱۱۶ق.)
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
از سده ۱۲ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
قطع پالتویی. ۸/۵*۱۷سم. ۵۸گ. ۱۵س.
GENERAL NOTES
Text of Note
این رساله به دستور سلطان حسین صفوی (۱۱۰۵-۱۱۳۵ق.) نگاشته شده.
Text of Note
با توجه به سال تولد مولف در ۱۰۳۱ق، وی در سال ۱۱۱۳ق، هشتاد و دو ساله بوده و بنابراین در سال ۱۱۱۳ مشغول تالیف این کتاب بوده است.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
آغاز افتاده: ... عالم امکان و مباین وجودات ایشانست پس ذات و حقیقت او که عین وجود اوست مباین جمیع ماسوای خود است از ماهیات و وجودات ایشان...
Text of Note
انجام افتاده: ... شک نیست که جماعتی که ابتداء اتفاق بر خلافت ابابکر کردند نص حدیث غدیر خم و آیه...
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف، فقیه و فیلسوف معروفی است که در ۱۰۳۱ق در اصفهان زاده شد و در محضر بزرگانی همچون ملا محمدتقی مجلسی، ملا رفیعا نایینی، آقا حسین خوانساری و ملا رجبعلی تبریزی دانش آموخت و خود مدرسی گشت که شاگردانی همچون سید نعمتالله جزایری را تربیت کرد و تالیفات متعددی در موضوعات گوناگون از خود بجا گذاشت.
Text of Note
شرح حال خودنوشت وی در کتابخانه مجلس به شماره ۸/ ۳۴۵۳ نگهداری میشود.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
رکابه نویسی:
تزئینات جلد:
Text of Note
نسخ.
Text of Note
عناوین شنگرف.
Text of Note
دارد.
Text of Note
تیماج زرد.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: جلد ۴۸، صفحه ۱۲۱-۱۲۲.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
کتاب حاضر چند کلمه در اصول دین و عقاید است که در نسخه حاضر از بقیه کلمه ثالثه تا بخشی از کلمه عاشره موجود است و بدین جهت آن را «ده کلمه» نامیدیم ولی نسخه دیگری از این کتاب در کتابخانه امیرالمومنین نجف به ش ۱۵۱۴ وجود دارد که از آغاز کتاب تا کلمه هفتم را شامل میشود و مرحوم استاد سید عبدالعزیز طباطبایی(ره) در فهرست کتابخانه امیرالمومنین(ع) آن را به عنوان صد کلمه معرفی نموده.
Text of Note
ممکن است مولف بنا داشته این کتاب را در صد کلمه سامان دهد ولی تا کلمه دهم بیشتر موفق نشده باشد؟
Text of Note
عناوین کلمات موجود در نسخه حاضر: کلمه رابعه، کلمه رضویه است که اخبار حضرت علی بن موسی الرضا(ع) است در معانی اسماء و نفی صفات.
Text of Note
کلمه خامسه، کلمه جعفریه است در تحقیق بداء.
Text of Note
کلمه سادسه، کلمه علویه است در باب قضاء و قدر.
Text of Note
کلمه سابعه، کلمه سلیمانیه است در بیان سحر و اذن.
Text of Note
کلمه ثامنه، کلمه اسماعیلیه است (در شمهای از شرح حال مولف).
Text of Note
کلمه تاسعه، کلمه ابوترابیه است در بیان جبر و قدر.
Text of Note
کلمه عاشره، کلمه حقپرستان دراختیار خیر ادیان.
Text of Note
مولف در لابلای کلمات خود بر فلاسفه و صوفیه و قائلین به وحدت وجود خرده گرفته و از اینکه عمر خود را صرف آموختن فلسفه کرده اظهار ندامت میکند.
Text of Note
در کلمه ثامنه (کلمه اسماعیلیه) میگوید: «به الهام الهیه حقیر در حال وجع و مرضی که عارض شد و (قطع) امید حیات از خود کرده، فکر سفر آخرت غالب شد... به خاطر خلجان کرد که افکار طوایف بنی آدم از علماء اعلام و حکماء ذوی الاحترام و فلاسفه یونان و اشراقیان ایران و ارباب کشف و ریاضات و صوفیه صاحبان حالات جمیع مشوب است به اوهام و خیالات قواء وهم غلط کار و آلوده به رسوم و عادات... و حقیر را معلوم شد بعد از هشتاد و دو سال که شعر مشهور از ملا جلال دوانی که:
Text of Note
هفتاد و دو سال علم حاصل کردم / معلومم شد که هیچ معلوم نشد
Text of Note
و موافق شعر میر رضی آرتیمانی که:
Text of Note
حیف که اوقات ما تمام هبا شد / عمر گرانمایه صرف چون و چرا شد
Text of Note
ما حصلی خود نداشت غیر ندامت / حیف ز عمری که صرف مهر و وفا شد.
Text of Note
اوقاتی که این حقیر از بدو عنفوان چهارده سالگی تا حال صرف تتبع کتب مشایخ صوفیه از شرح فصوص الحکم داود قیصری و ملا عبدالرزاق کاشی صاحب تاویلات و رسایل شیخ صدرالدین قونوی و غیرها مما لا تعد و تحصی و صرف رسایل قدماء حکماء فلاسفه و اسلامیین از اثولوجیا ارسطو و رسایل فارابی و شیخ و غیره و صرف تنقیح و تحقیق شفا و اشارات و سایر کتب عقلیه متاخرین از حاشیه قدیم و غیره و تنقیح و تدقیق آنها که محض قیل و قال است و عرض دقت طبع و فکر است و اظهار زیادتی فضل است بر فضلاء سابق... همه بی ماحصل بوده در نجات و سعادت و تضییع عمر در مالا یعنی بوده و بیفایده بوده و راه سعادت و نجات منحصر بوده در تسلیم امر خدا و رسول و تفکر در قرآن و سنت به قدر فهم...