عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Country Code
IR
Number
۱۰-۱۹۵۷۵
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
فوائد علائیه یا شرح و تخمیس قصیده برده
General Material Designation
[نسخه خطی]
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
عبدالله برهان موذن.
Date of Publication, Distribution, etc.
۸۸۲ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
ربعی. ۱۲*۱۹سم. ۲۳۴گ. ۱۵س.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
قصیده برده به نام الکواکب الدریه فی مدح خیر البریه از شرف‌الدین ابوعبدالله محمد بن سعید بوصیری الدولاصی (۶۰۸-۶۹۶ق.) می‌باشد.
Text of Note
در کشف الظنون، ۲/ ۲۲۵-۲۲۹، در حدود شصت شرح و ترجمه و تخمیس این قصیده معرفی گردیده ولی از این شرح یاد نشده است.
Text of Note
این شرح را بنابر تصریح در مقدمه، محمد بن نصیر خبیصی مشهور به شمس امام به نام خواجه علاءالدین حسن پسر خواجه ضیاءالدین هبه الله که از وزراء عصر وی بوده تالیف و بدین مناسبت آن را فوائد علائیه نامیده است.
Text of Note
در مآخذی که در دست نگارنده است به نام و شرح حال مولف و ممدوحین وی دست نیافتم.
Text of Note
طرز این شرح آن است که پس از مقدمه یک یک از ابیات قصیده را ذکر نموده، اول به ترجمه یک یک لغات آن پرداخته و ۲. بیت را نیز به فارسی ترجمه کرده، ۳. حاصل معنی آن را بیان نموده، ۴. ترجمه به نظم فارسی، ۵. تحلیل و ترکیب کلمات بیت با تذکر قواعد صرفی و نحوی و ۶. قصیده برده به عربی تخمیس کرده.
Text of Note
در مقدمه کتاب که طرز شرح را معرفی کرده گوید: زیر هر بیت به هفت عنوان آن را شرح نموده‌ام و شش عنوان آن همین شش است که بالای این سطر نام برده‌ایم و پس از تخمیس قصیده گوید هفتم مجاوبه و در این نسخه از شرح، زیر این عنوان مطالبی یاد نگردیده و چون مخمس تمام گردیده بیت بعد را ذکر کرده و به همان نحو بیت پیش به شرح و بسط پرداخته است.
Text of Note
شارح در این کتاب از شرح سمرقندی بر این قصیده نام برده و نقل نموده و این شرح نیز در کشف الظنون نام برده نشده و تمام این شرح فوائد علائیه در حدود سه هزار و پانصد (۳۵۰۰) بیت است.
Text of Note
به جز این شرح، ترجمه دیگری که در حاشیه صفحات در مقابل هر بیت از قصیده نگارش یافته و ترجمه سوم نیز در حاشیه در مقابل ترجمه نظمی که شارح کرده در این نسخه جای سخن موجود است و ما مطلع قصیده برده و سه ترجمه را به ترتیب در اینجا می‌آوریم:
Text of Note
امن تذکر جیران بذی سلم/ مزجت دمعا جری من مقله بدم
Text of Note
ای ز یاد صحبت یارانت اندر ذی سلم/ اشک چشم آمیختی با خون روان گشته بهم
Text of Note
آیا ز یاد کردن یاران ذی سلم/ آمیختی تو اشک ز دیده روان بدم
Text of Note
ای ز یاد دلبر رعنا مقیم ذی سلم/ در بر خود می نشانی آن عقیق مثل دم
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
کاتب این نسخه را که شامل سه ترجمه و شرح برده است برای خویشتن نوشته.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق و نسخ.
Text of Note
عناوین مطالب و ابیات قصیده با شنگرف نگاشته شده.
Text of Note
سمرقندی.
Text of Note
تیماجی.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
2
Text of Note
پشت صفحه نخستین چند رباعی و پشت آخرین صفحه غزلی در همان ق ۹ق. نگارش یافته و مطلع غزل این است:
Text of Note
آن شب قدری که عقد زلف جانان بسته شد/ هر سر مویی از آن بر رشته جان بسته شد
Text of Note
در حاشیه ص ۴۶۳ تاریخ ۸۹۲ق. ضبط گردیده.
PROVENANCE NOTE
1
Text of Note
در پایان آخرین صفحه جمال‌الدین بن قاسم طباطبا تملک خویش را یادداشت کرده است.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۶۲۱-۱۶۲۲.
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۱۱۲۷
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20121015
MF
87856
a
Y
