عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Country Code
IR
Number
۱۰-۱۹۳۷۴
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
دیوان یا کلیات حزین
General Material Designation
[نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ از: محمدعلی اصفهانی متخلص به حزین.
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۲۲۸ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
وزیری. ۱۷*۲۷سم. ۱۳۴گ. ۲۵ بیت.
GENERAL NOTES
Text of Note
نویسنده غلط نویسی به فرمان بندت امید بیکیان در شهر مرادآباد هند نوشته. شامل قصائد و مقطعات و مثنویات.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف در اصفهان در ۱۱۰۳ق. بدین جهان پای گذارده و در ۱۱۸۰ق. (چنان‌که در فهرست کتابخانه موزه لندن، هن و شم آمده) یا ۱۱۸۱ق. که در تحفه العالم و مرآت الاحوال است در بنارس رخت به سرای جاودانی بربست.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق.
Text of Note
سمرقندی.
Text of Note
مقوائی.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۵۰۴-۱۵۰۶.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
مندرجات نسخه را در اینجا شرح می‌دهم:
Text of Note
۱. قصائد مشتمل بر توحید و نعت و مدائح در ۲۱۵۰ بیت تقریبا.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
غیر نفی غیرت یکتای بی همتاستی/ نقش لا در چشم وحدت بین من الاستی
Text of Note
۲. مثنوی در وصف حضرت پیغمبر (ص) در ۵۶ بیت.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
این ابر تری که خامه انگیخت/ در جیب جهان در عدن ریخت
Text of Note
۳. مقطعات شامل ماده تاریخ‌ها و مواعظ و مراثی و مکاتیب نظمی شاعر در ح ۱۱۰۰ بیت.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
یا خاتم النبیین غمخوار عالمی تو/ پیش تو چون بنالم از جور آسمانی
Text of Note
۴. صفیر دل.
Text of Note
این مثنوی به مقدمه نثری مختصری شروع شده و در ح ۶۷۰ بیت می‌باشد.
Text of Note
آغاز: بسمله الحمد فی الاخره و الاولی.
Text of Note
خدایا دلی ده حقیقت شناس/ زبانی سزاوار حمد و سپاس
Text of Note
انجام:
Text of Note
نی سوده تاریخ اتمام یافت/ قلم با صفیر دل انجام یافت
Text of Note
و مصراع اخیر که موید نام مثنوی نیز می‌باشد تاریخ انشاء آن را در ۱۱۷۲ق. معین می‌کند و گذشته از این ۱۲ بیت بیش از این شاعر هفتاد سالگی خود را تصریح نموده:
Text of Note
سرآمد ز عمر تو هفتاد سال/ نیاسود کلک و زبانت زقال
Text of Note
۵. حدیقه ثانی.
Text of Note
این مثنوی را حزین برابر حدیقه سنائی انشاء نموده و تا آنجا که نگارنده جستجو کرد نامی برای آن نیافت جز اینکه در اوائل کتاب (ص ۱۴۵ نسخه) گوید:
Text of Note
عندلیب قلم ز طبع حزین/ طلبیدی حدیقه دومین
Text of Note
۶. مطمح الانظار.
Text of Note
این مثنوی برابر مخزن الاسرار نظامی ساخته شده و نسخه این کتابخانه ناتمام است و بیش از ۱۱۲ بیت ندارد.
Text of Note
در هفت آسمان نیز تذکر داده شده که نسخه‌ای از مثنویات حزین که در کتابخانه دهلی و کلکته وجود دارد از هر یکی ورقی پیش نیست، چنانچه از این نسخه همین دو ورق دیباچه است که در حمد و نعت می‌باشد.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
ای دل افسرده خروشت کجاست/ خامشی از زمزمه جوشت کجاست
Text of Note
۷. فرهنگ‌نامه.
Text of Note
این مثنوی در ح ۳۵۰ بیت می‌باشد.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
بنام نگارنده هست و بود/ فرازنده این رواق کبود
Text of Note
۸. تذکارات العاشقین.
Text of Note
این مثنوی بر وزن لیلی مجنون است و ریو آن را بدین نام ثبت نموده، در این مثنوی اشعار عربی گذارده شده و در ح ۱۴۰۰ بیت می‌باشد.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
کل ما فی الوجود لیس سواه/ وحده لا اله الا الله
Text of Note
۹. خرابات.
Text of Note
این مثنوی (نسخه این کتابخانه) در ح ۴۷۰ بیت می‌باشد.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
ثناهاست پیر خرابات را/ که شست از دلم لوث طامات را
Text of Note
انجام:
Text of Note
خرابات ما فیض بنیاد باد/ خراباتیانرا روان شاد باد
Text of Note
۱۰. چمن و انجمن.
Text of Note
ریو این مثنوی را بدین نام معرفی کرده و نسخه این کتابخانه در ح ۳۰۰ بیت می‌باشد و ظاهرا این نام از بیت نخستین نسخه به دست آمده است.
Text of Note
آغاز:
Text of Note
بنام آنکه آذر را چمن ساخت/ دل دوزخ شرر را انجمن ساخت
Text of Note
و چنان‌که در اواخر آن تصریح گردیده شاعر در هنگام انشاء آن چهل ساله بوده (ص ۲۵۴ نسخه):
Text of Note
چل سال ز عمر بیوفا رفت/ تن ماند ز جنبش و قوی رفت
Text of Note
بنابراین در ۱۱۴۳ق. یا سی و هفت سال پیش از مرگ شاعر انشاء شده.
Text of Note
آغاز: ساقی ز می موحدانه/ ظلمت بر شرک از میانه
Text of Note
سراج‌الدین علی خان آرزو بسیاری از اشعار غلط حزین را در کتابی به نام تنبیه الغافلین گردآورده است.
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۹۷۱
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
MF
87856
a
Y
