عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Country Code
IR
Number
۱۰-۱۹۳۶۶
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
دیوان حاجی ابرقوئی
General Material Designation
[نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ از: حاجی ابرقوئی.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
خشتی باریک. ۱۴*۲۲سم. ۱۱۰گ. ۱۱ بیت.
GENERAL NOTES
Text of Note
رباعی آخرین الحاقی و نسخه کنونی در ح ۲۵۰۰ بیت می‌باشد.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
1
Text of Note
آغاز قصائد: این نسخه ز عیب چون مبراست/ از حا و الف ز جیم و از یاست
Text of Note
ایا فرمان ده اشیا که هستی خالق اشیا/ توئی دانا توئی بینا زهی یکتای بیهمتا
Text of Note
آغاز غزلیات: من بیدل قربان کمان ابروانش را/ کشیدن گر چه نتوانم سر مویی کمانش را
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف از شعرای ق ۱۰ق. است. در کتب تذکره به نام و آثار وی دست نیافتم، در یکی از قصائد که در مدح حضرت امام رضا علیه السلام سروده شرح حالی از خویشتن به دست داده و به همین مناسبت آن قصیده را «نسب نامه» نامیده.
Text of Note
چو در این قصیده شده ذکر اصلم/ نسب نامه نامش نهادم بدوران
Text of Note
ابیات زیر را که گذشته از معرفی شاعر، مبین طرز شعر و شاعری حاجی می‌باشد (ص ۲۷-۳۰ نسخه) در اینجا می‌آوریم:
Text of Note
من بی سر و پا که گشتم ز خاصان/ پدر کرد و مادر بود از لرستان
Text of Note
فلک در ابرقویه افکند ما را/ که باشد گل ابیض باغ رضوان
Text of Note
بدامان مادر چو یکساله گشتم/ پدر زین جهان شد بدان جای پاکان
Text of Note
بشش سالگی دل بکاری نهادم/ کزو بگذرانم معاش خود آسان
Text of Note
سه سال از پی گله رفتم بصحرا/ شدم از برای سگ نفس چوپان
Text of Note
سه سال دگر گرد گاوان دویدم/ بنوعی که آسوده گشتند گاوان
Text of Note
سه سال دگر بنده خربنده بودم/ بکف چوب و دایم بدنبال خویشان
Text of Note
سه سال دگر هیزم عالمی را/ زکوه فلک سا کشیدم بمیدان
Text of Note
سه سال دگر تخم ذرت فشاندم/ چو آن عاشقی کو بود اشک پاشان
Text of Note
سه سال دگر کار گل پیشه کردم/ رساندم بسی طاق ایوان بکیوان
Text of Note
سه سال دگر کرده‌ام ره رویها/ که خورشید گردیده که در گرد پنهان
Text of Note
سه سال دگر سود و سودا نمودم/ که هرگز نکردم در آنکار نقصان
Text of Note
بهنگام سی سالگی خواجه گشتم/ مرا چون فلک کرد تاجر بدوران
Text of Note
پی سود و سودای خود می‌دویدم/ گهی سوی شیراز و گه سوی کرمان
Text of Note
و چنان‌که از مندرجات این دیوان به دست می‌آید به هندوستان رفته و سلاطین آنجا را مدح‌ها گفته و در قصیده‌ای که در مدح محمدقلی قطب شاه سروده (ص ۵۶-۵۸ نسخه) گوید:
Text of Note
شها در دکن بنده سی سال گشتم/ ز حکم قضا و به امر الهی
Text of Note
و در مثنوی خود که به نام «ناظر و منظور» انشاء نموده و در آن داستان عاشقی خود را آورده رفتن خود را به هندوستان نیز تذکر داده و این چند بیت از آنجاست (ص ۸۷ نسخه):
Text of Note
مادر طبع من این طفل خیال/ زاد در نهصد و هفتاد و دو سال
Text of Note
چون فلک قرعه پی نامش زد/ نام این «ناظر و منظور» آمد
Text of Note
بیت افسانه عشقم ز قلم/ صد و پنجاه و شش آمد برقم
Text of Note
حاجی این نسخه از دیوان خود را به نام مصطفی خان که ظاهرا از خوانین هند بوده جمع‌آوری کرده و در قطعه‌ای که در آخر غزلیات گذارده می‌گوید:
Text of Note
زانکه از یمن همتش گفتم/ ز ابتدای سفینه تا انجام
Text of Note
و از مندرجات دیوان به دست آمد که حاجی بیش از شصت سال زندگانی نموده و تا سال ۹۷۲ق. مسلما زنده بوده است.
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
طرز خط می‌رساند که نویسنده هندی بوده و چنان‌که خواهیم دانست مسلما در هند نوشته شده و پس از سال ۹۷۲ق. این کار انجام یافته.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق خوب یکی از اساتید.
Text of Note
دارای یک سرلوح می‌باشد، صفحات مجدول به طلا و لاجورد و شنگرف است.
Text of Note
حنائی.
Text of Note
تیماجی.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
پشت صفحه و بر برگی که پیش از آن گذارده شده چند نفر راجع به نویسنده آن اظهار نموده بیشتر آنها گویند که خط بابا شاه عراقی است و یکی از آنها نگارش را نسبت به میرعلی داده ولی با مقایسه با سائر خطوط میرعلی ثابت می‌شود که نگاشته وی نیست.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۸۷-۱۴۸۹.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
دیوان حاجی مشتمل بر ۱. قصائدی در توحید و مدح حضرت رسول (ص) و ائمه دوازده گانه (ع) و شاه طهماسب صفوی (۴۳-۴۵) در ذیل منقبت امام زمان علیه السلام نیز از شاه طهماسب نام برده است (ص ۴۱) و پادشاهان هند- ۲. افسانه عشقی به نام «ناظر و منظور» به وزن مثنوی در ۱۵۶ بیت (ص ۷۴-۸۸ نه) ۳. غزلیات مرتبه به ترتیب حروف تهجی بر حسب ردیف (ص ۸۸-۲۱۳ نه)، ۴. رباعیات (۲۱۴-۲۱۷ نه) و بخش‌های نامبرده با نقصی که دارند چنان‌که گذشت در ح ۲۵۰۰ بیت است.
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۹۶۴
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20120917
MF
87856
a
Y
